Phân tích bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu

Đề bài: Anh/chị hãy Phân tích bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu để nhìn nhận niềm tự hào của nhân vật khách trước sự hào hùng của ông cha ta.

Bài viết Phân tích bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu

I. Dàn ý Phân tích bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu

1. Khai mạc

- Tổng quan về tác giả Trương Hán Siêu và tác phẩm 'Phú sông Bạch Đằng': 'Phú sông Bạch Đằng' là biểu tượng của thể loại phú trong văn học trung đại Việt Nam. Trương Hán Siêu, bằng tâm huyết và hoài niệm về quá khứ, thể hiện lòng yêu nước và tự hào dân tộc trước những chiến công hùng vĩ trên sông Bạch Đằng.

2. Phần chính

- Trải nghiệm tâm lý của nhân vật khách trước vẻ đẹp hùng vĩ của sông Bạch Đằng:
+ Hành trình phiêu lưu của nhân vật
+ Hình ảnh tuyệt vời của sông Bạch Đằng
+ Cảm xúc chân thành của nhân vật khách

- Câu chuyện của các bô lão về những chiến công trên sông Bạch Đằng...(Tiếp theo)

>> Xem chi tiết Dàn ý Phân tích bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu tại đây.
 

II. Bài văn mẫu Phân tích tác phẩm Sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu

'Sông Bạch Đằng' - một kiệt tác thể hiện vẻ đẹp nghệ thuật tinh tế của văn học trung đại Việt Nam. Tác giả Trương Hán Siêu lồng ghép những hồi ức xưa để thể hiện tình yêu quê hương, niềm kiêu hãnh về chiến công vẻ vang trên dòng sông Bạch Đằng. Bài văn chứa đựng những ý tưởng nhân văn sâu sắc, kể về truyền thống anh hùng bất khuất và đạo lý nhân nghĩa của dân tộc Việt Nam.

Kích đầu bài văn với lời giới thiệu nhân vật 'du khách', thực tế là tác giả, người có linh hồn trải nghiệm, khám phá và tự do bay bổng:

'Du khách ở đây:
Giương buồm chinh phục gió, ngao du mênh mông,
Đua sóng đêm trăng, say đắm khám phá'

Trong hành trình phiêu lưu kỳ thú cả trong thực tế lẫn tưởng tượng, nhân vật du khách đã đặt chân qua vô số điểm đẹp nổi tiếng, từ những địa danh tuyệt vời của Trung Quốc (Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt, Đầm Vân Mộng,...) đến những vùng đất hùng vĩ của Đại Việt (Đại Than, Đông Triều, Bạch Đằng,...). Khi dừng bước tại dòng sông Bạch Đằng, du khách không khỏi bị hấp dẫn bởi vẻ đẹp đa dạng của cảnh sắc nơi đây:

'Bát ngát sóng cao vút bạt ngàn dặm...
Sông bồi hòa giữa vùng đất lịch sử, đầy những gò đồi chứa đựng những ký ức xưa'

Vẻ đẹp của thiên nhiên tại nơi chiến trường Bạch Đằng không chỉ toát lên với hình ảnh 'sóng cao vút bạt ngàn dặm' mà còn mang đến sự kỳ diệu và tráng lệ với dải mây mảnh mai, kết hợp với bức tranh huyền bí 'Nước trời: một sắc, phong cảnh: ba thu', cùng với vẻ đẹp xanh mát của bầu trời và mặt nước. Tuy nhiên, dấu vết của thời gian trên chiến trường xưa khiến cảnh sông Bạch Đằng trở nên hoang sơ, u tối, những hàng cây lau bên bờ sông tạo nên khung cảnh hoang dã, lạnh lẽo. Thêm vào đó là hình ảnh 'giao động, xương khô' làm đặc biệt nổi bật vị trí của nơi chiến địa xưa, nơi máu chảy thành dòng. Du khách đứng trước cảnh này không khỏi tràn ngập nỗi buồn và sự thương tiếc về quá khứ đau buồn cũng như tình cảm trải qua của những người đã hi sinh. Bức tranh của các vị lão bên bờ sông mở ra những câu chuyện về chiến công trên dòng sông Bạch Đằng:

'Nơi đây chính là địa điểm của cuộc chiến Trùng Hưng, nơi hai anh hùng bắt giữ Ô Mã
Đây cũng là mảnh đất của quá khứ, nơi Ngô chúa vinh quang phá vỡ Hoằng Thao...'

Các ông lão không chỉ kể về những chiến công lịch sử nổi bật mà còn tái hiện khung cảnh chiến trường xưa một cách trang trọng, sống động và hùng vĩ 'thuyền đông như cánh én, huyền bí phấp phới', 'mãnh mẽ sáu quân, gươm lóe loẹt', đồng thời mô tả cuộc đánh khốc liệt, căng thẳng 'nguyệt chừ mờ phai', 'đất trời chừ dần thay đổi', đối phương là những kẻ tàn bạo, tinh quái và kiêu căng đã phải chịu thất bại thảm hại, bị nhục nhã đến 'nước sông mãi chảy' và 'quân thù nhục không dám nổi!'. Sau những giây phút hồi sinh kỷ niệm chiến thắng hùng vĩ, ông lão đã đánh giá về những yếu tố dẫn đến chiến thắng:

'Đúng là: Thời cơ đến nơi nguy hiểm
Còn có: Tài năng giữ cuộc chiến tranh'

Trong đó, ba điều được nhấn mạnh nhất là thời thế - địa vị thuận lợi, sự hòa hợp của nhân dân, và vai trò của con người là yếu tố quyết định, đặc biệt hình ảnh của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn được so sánh với những anh hùng thời xưa như một minh chứng cho sức mạnh, tài năng lãnh đạo vĩ đại của ông 'Bởi vị vương coi thế giặc như chơi'. Trong bài thơ, riêng hai đoạn ca cuối bài đã chuyển sang thể thơ lục bát, đó là bài ca của những ông lão và lời hát của du khách:

'Dòng sông Đằng mênh mông và trải...
Ngàn thu chỉ có những anh hùng kỳ cựu'

'Thánh quân anh minh, cõi đất hiểm nghìn đức cao.'

Lời ca của các cụ già hô hào về hình tượng sông Bạch Đằng rộng lớn, hùng vĩ, là biểu tượng của sự tự hào với quá khứ lịch sử. Đồng thời, khẳng định rằng kẻ ác sẽ chết, người hùng sẽ trở nên bất tử. Bài ca tiếp tục khen ngợi Trần Nhân Tông và Trần Thánh Tông, gọi họ là những anh hùng mang lại sự bình yên cho dân tộc.

Chỉ qua 'Bạch Đằng giang phú', mọi người và nhân dân Việt Nam có cơ hội ôn lại những trang lịch sử lẫy lừng của dân tộc, làm tăng thêm niềm tự hào và lòng tự tôn. Đọc xong, mọi người không khỏi kinh ngạc trước sự tài năng của bài phú viết bằng chữ Hán, được xếp vào hàng đỉnh cao văn hóa trung đại Việt Nam.

""""-KẾT THÚC""""--

Trong quá trình nghiên cứu bài thơ Phú Sông Bạch Đằng, đừng bỏ qua những điểm nhấn nhất như: Đánh giá hình tượng nhân vật khách trong đoạn đầu của văn bản Phú Sông Bạch Đằng, Tìm hiểu nguồn cảm hứng yêu nước trong bài Phú Sông Bạch Đằng, Đánh giá tình cảm yêu nước của Trương Hán Siêu qua bài Phú Sông Bạch Đằng, Phân tích nhân vật khách trong Phú Sông Bạch Đằng.