Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh

Đề bài: Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh

Tổng hợp 5 bài văn mẫu phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh
 

I. Dàn ý Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh (Chuẩn)

1. Khai mạc

- Giới thiệu tổng quan về bài thơ “Cảnh khuya”
- Cảm nhận chung về giá trị của bài thơ

2. Phần chính

a. Bài thơ “Cảnh khuya” mô tả hình ảnh thiên nhiên yên bình tại núi rừng Việt Bắc.
- Vẻ đẹp của cảnh khuya được thể hiện qua âm thanh: “Tiếng suối trong như tiếng hát xa”, tạo nên không khí tĩnh lặng, gần gũi và ấm áp.
- Hình ảnh đêm trăng được miêu tả sắc nét trong những đường vẽ: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”, thể hiện vẻ đẹp hòa mình, đan xen của thiên nhiên. 

b. Tâm hồn của thi sĩ trong bài thơ “Cảnh khuya” kết nối với tình yêu quê hương và nhân dân
- Tâm trạng của thi sĩ được thể hiện qua từ ngữ “cảnh khuya như vẽ”, tô điểm cho cách nhìn nhận riêng của nghệ sĩ, truyền đạt sự xúc động trước vẻ đẹp của đêm trăng ở núi rừng Việt Bắc.
- Hình ảnh “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà” làm nổi bật phẩm chất của người chiến sĩ.
- Việc lặp lại từ “chưa ngủ” hai lần làm tăng cường sự kiên định và yêu nước, yêu nhân dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

3. Tổng kết

Tổng quan về giá trị nghệ thuật và nội dung của tác phẩm.

II. Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh

1. Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, mẫu số 1 (Chuẩn):

Trăng, biểu tượng của vẻ đẹp hài hòa tự nhiên, được khám phá qua ánh sáng tâm hồn nhân vật trữ tình trong bài thơ “Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh. Tác phẩm đưa người đọc đến một không gian thiên nhiên tuyệt vời, với những hình ảnh mộng mơ và chi tiết sống động, tô điểm cho tâm hồn nhân vật trữ tình, là biểu tượng của tình yêu sâu sắc đối với nhân dân và đất nước.

Kích đầu bài thơ là hình ảnh hữu tình của núi rừng Việt Bắc trong đêm khuya:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.”
Sự yên bình, trống trải của thiên nhiên 

Bức tranh cảnh khuya hiện lên với âm thanh tinh tế của tiếng suối vọng từ xa, tô điểm bởi sự nhạy cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Bằng cách so sánh độc đáo, tác giả mô tả: “tiếng suối trong như tiếng hát xa”. Âm thanh của suối trong đêm tĩnh lặng núi rừng được so sánh với tiếng hát của con người, tạo nên hình ảnh sống động và ấm áp. Phép so sánh này không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp tĩnh lặng, gần gũi của thiên nhiên, mà còn thể hiện sự đổi mới trong thẩm mỹ giữa thơ ca truyền thống và hiện đại. Trong khi thơ ca xưa coi thiên nhiên là tiêu chí của cái đẹp, thì trong thơ hiện đại, con người trở thành trung tâm. Tiếng suối vang vọng như tiếng hát xa xăm làm nổi bật hơn nữa vẻ đẹp tĩnh lặng, thân thuộc của thiên nhiên. Trong bối cảnh đó, ánh trăng xuất hiện: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”. Sử dụng từ “lồng” kết hợp với phép tiểu đối, tác giả tái hiện bức tranh sáng tạo với sự quyến rũ. Ánh trăng nhẹ nhàng lồng vào cành cây cổ thụ, bóng cây cổ thụ lại nằm gọn trong những bông hoa trên mặt đất, tạo ra hiệu ứng độc đáo của sự đan xen. Những hình ảnh về thiên nhiên được ghép nối, tạo nên vẻ đẹp ấm áp, lãng mạn trong thơ trữ tình.

Top những bài Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh đáng đọc nhất

Bài thơ “Cảnh khuya” thành công tái hiện vẻ đẹp của nhân vật trữ tình:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Thấu hiểu từ hai dòng thơ trên, bức chân dung của Chủ tịch Hồ Chí Minh hiện lên qua cụm từ “người chưa ngủ”. Đặc biệt, hình ảnh này xuất phát từ tâm trạng “cảnh khuya như vẽ”, rõ ràng vẽ nét đặc sắc của người nghệ sĩ. Trái tim nghệ sĩ rơi vào kỳ diệu của đêm trăng ở núi rừng Việt Bắc, thể hiện sự kết hợp, đồng điệu, nhưng vẫn không quên nhiệm vụ cao cả của “nỗi nước nhà”. Câu thơ khắc họa hình ảnh Người như trong bài “Đêm nay Bác không  ngủ” của Minh Huệ:

“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”

Câu thơ cuối cùng của bài thơ mở ra vẻ đẹp của phẩm chất chiến sĩ. Trong cảnh đẹp mây trời sông nước, trái tim vẫn mang nặng “nỗi nước nhà”. Đó là những lo âu luôn ám ảnh tâm hồn Người trong những năm tháng kháng chiến gian truân của dân tộc. Qua điệp từ “chưa ngủ” lặp lại hai lần, Người đã làm đậm tình yêu thiên nhiên hòa mình với tình yêu dành cho nhân dân, đất nước.

Vậy là, “Cảnh khuya” đã thành công trong việc tái hiện bức tranh núi rừng Việt Bắc qua nét vẽ tinh tế, thanh âm lôi cuốn, hình khối sinh động. Thông qua đó, chúng ta cảm nhận được những nỗi lo âu, trăn trở về sự giải phóng dân tộc luôn hiện hữu trong tâm hồn người nghệ sĩ đam mê thiên nhiên và vẻ đẹp.

2. Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, mẫu số 2:

Chủ tịch Hồ Chí Minh - Bác Hồ, biểu tượng được người dân và thế giới tôn kính, là anh hùng dân tộc, nhà văn với tâm hồn cao đẹp. Trong các tình huống đặc biệt của cuộc sống và lãnh đạo cách mạng, Bác thường tìm đến sự sáng tạo trong thơ ca. Mỗi bài thơ của Người là một phần tâm hồn trong sáng, mang đậm chất của nghệ sĩ và chiến sĩ. Trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp (1947-1954), Bác sáng tác nhiều bài thơ, trong đó, bài “Cảnh khuya” năm 1947, trong đêm trăng đẹp tại Việt Bắc, đặc sắc gợi lên biết bao nỗi lòng:

Dòng suối hòa mình như giai điệu hát xa xôi,
Trăng vờn bóng cổ thụ, lồng hoa đêm trôi.
Cảnh khuya tựa như bức tranh mới, người chưa nghỉ,
Chưa nghỉ vì lo nghĩ về nước nhà.

Bài thơ tuân theo thể thơ tứ tuyệt Đường thi, bốn câu, mỗi câu bảy chữ với thanh điệu, vần điệu, giống những bài thơ tứ tuyệt Đường thi và thơ ca trung đại Việt Nam chúng ta đã biết. Điều đặc biệt là tác giả - Hồ Chí Minh - đã sáng tạo khi phá vỡ nhịp ở câu 1 và câu 4. Trong những bài thơ theo luật Đường, thường ngắt nhịp 4/3. Tại câu 1, bài Cảnh khuya phá vỡ 3/4 ('Tiếng suối trong / như tiếng hát xa') và ở câu 4 là 2/5 ('Chưa ngủ / vì lo nỗi nước nhà'). Điều này không chỉ làm mới nhạc thơ mà còn chính xác thể hiện cung bậc cảm xúc của tác giả thời điểm đó.

Hai câu đầu miêu tả cảnh trăng rừng Việt Bắc:

Tiếng suối trong như giai điệu hát xa xôi,
Trăng lồng bóng cổ thụ, hoa lồng đêm trôi.

Âm thanh suối chảy như giai điệu xa xôi, vang vọng từ xa. Nghe tiếng suối, nhà thơ như nghe tiếng hát xa. So sánh đặc sắc, Nguyễn Trãi cũng so sánh tiếng suối nhưng với âm thanh tự nhiên. Bác Hồ so sánh tiếng suối với tiếng hát người. Điều này làm cho tiếng suối gần gũi với con người hơn, đầy sức sống. Sống giữa thiên nhiên, Bác Hồ luôn cảm thấy như được sống với con người. Câu thơ thứ hai mô tả bức tranh thiên nhiên rực rỡ. Bức tranh có nhiều tầng lớp, đường nét, hình khối và ánh sáng lung linh. Có nét đậm là vòm cổ thụ lấp loáng ánh trăng. Có nét thanh mảnh là bóng lá, bóng trăng in vào khóm hoa, trên mặt đất lấp lánh như hình hoa thêu dệt. Bức tranh chỉ dùng hai màu sáng tối mà tạo nên vẻ đẹp lung linh và ấm áp. Điều này được thể hiện rõ qua điệp từ 'lồng': 'Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa'. Bác Hồ đã thổi vào cảnh rừng Việt Bắc một linh hồn để tạo nên bức tranh sống động.

Bài Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, văn mẫu tuyển chọn

Cuối cùng, cảnh đêm rừng Việt Bắc đẹp như tranh và gợi lên nhiều tâm trạng:

Cảnh khuya như bức tranh, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

3. Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, mẫu số 3:

Hồ Chí Minh, đồng thời là lãnh tụ xuất sắc của cách mạng và nhà thơ tài năng, đã để lại những tác phẩm thơ không kém phần nổi bật như những đàn anh nổi tiếng của cả thế giới. Trong những năm đấu tranh khốc liệt chống quân Pháp, Người không chỉ đưa ra những chiến lược thông minh mà còn sáng tác những bài thơ đẹp mắt như 'Cảnh khuya':

Tiếng suối như là bản hòa nhạc trong đêm sâu
Trăng lung linh soi sáng bóng cây cổ thụ
Cảnh khuya như bức tranh tĩnh lặng vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ bởi lo lắng cho đất nước yêu dấu.

Bài thơ ra đời vào thời điểm mà cuộc chiến chống Pháp đang gặp khó khăn, năm 1947. Trên chiến trường Việt Bắc, sau những giờ đồng lòng chiến đấu, dưới bóng đêm núi rừng, Bác cảm nhận những giây phút yên bình của cảnh đêm khuya. Điều đầu tiên Người nhận ra từ vẻ đẹp tự nhiên là âm thanh của suối rì rào, hòa mình vào dòng chảy êm dịu:

Tiếng suối rì rào như là tiếng hát xa

So sánh của Bác Hồ đầy lạ lùng! Tiếng suối, mặc dù được cảm nhận thông qua thính giác, nhưng Bác cảm nhận được sự 'trong' của dòng chảy. Dòng suối chắc chắn rất trong lành, mát mẻ, đó cũng là một món quà đặc biệt mà thiên nhiên ban tặng cho những chiến sĩ trên đường hành quân xa xôi và mệt mỏi. Không chỉ vậy, tiếng suối rì rào còn giống như 'trong như tiếng hát xa'. 'Tiếng hát xa' là âm thanh đặc biệt, phải là tiếng hát mạnh mẽ và cao để có thể lan tỏa ra xa, để người từ xa còn cảm nhận được. Đó cũng là tiếng hát vang lên trong khoảnh khắc yên tĩnh vì nếu không, nó sẽ bị trộn lẫn vào âm thanh phức tạp của cuộc sống. Điều thú vị trong câu thơ của Bác là âm thanh tự nhiên được so sánh với tiếng hát con người, thể hiện cảm hứng nhân văn sâu sắc trong những dòng thơ của Người.

Cảnh đêm khuya tĩnh lặng, trong trẻo đến nỗi chỉ có Bác mới nghe thấy tiếng suối lấp lánh ấy. Điều này hoàn toàn dễ hiểu vì không khí núi rừng luôn rộn ràng với nhiều âm thanh đa dạng: tiếng hót của chim, tiếng gió thổi, tiếng cây rừng xao xác và tiếng muông thú hòa mình vào gọi nhau... Bác đã viết trong bài thơ 'Cảnh rừng Việt Bắc':

'Cảnh rừng Việt Bắc thật là tuyệt vời
Vượn hót, chim kêu suốt cả ngày'.

Dường như đây là phút yên bình hiếm có của thiên nhiên núi rừng trong đêm khuya. Thiên nhiên yên bình cũng là tâm hồn con người được an nhiên, hòa mình vào vẻ đẹp tự nhiên. Đây là thời khắc thiên nhiên rất hữu tình:

Bóng cây cổ thụ che lấp dưới ánh trăng lồng

Hai từ 'lồng' xuất hiện trong một câu thơ tạo nên ấn tượng rất đặc biệt. 'Lồng' không chỉ là động từ mà còn như một chất liệu kết hợp, tạo nên hình ảnh một cách hài hòa. Câu thơ như một bức tranh tuyệt vời: ánh trăng toả sáng bao phủ cây cổ thụ, bóng cây nhẹ nhàng che phủ những bông hoa. Từ 'lồng' được sử dụng khéo léo, biến cảnh vật thành một hình ảnh duyên dáng, đáng yêu. Bác sử dụng từ ngôn ngữ rất tinh tế, biến 'lồng' thành một biểu tượng trong câu thơ. Chỉ với một từ, cảnh tượng trở nên tinh tế, hài hòa, gợi lên vẻ đẹp ấn tượng. Đôi mắt của nhà lãnh đạo cách mạng Hồ Chí Minh tràn đầy tình cảm, nhân ái.

Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh để hiểu về vẻ đẹp tâm hồn của Bác

Cảnh khuya rực rỡ, mang theo linh hồn, là minh chứng cho sự hiện diện của người thưởng cảnh, xa lạ với giấc ngủ bình thường hàng ngày. Vì vậy, có lẽ:

Cảnh khuya như bức tranh tô điểm cho người chưa ngủ

Cảnh khuya trong lành, yên bình làm nổi bật hình ảnh Bác Hồ thao thức không ngừng trong đêm tĩnh lặng. Người đắm chìm trong vẻ đẹp thiên nhiên, gửi lời ca thiên nhiên núi rừng, nhưng đồng thời tâm hồn Người vẫn đang bay bổng vào một chân trời khác: Chưa ngủ vì lo lắng cho đất nước yêu dấu. Câu thơ như một lời thức tỉnh cho người đọc. Ta có thể tưởng tượng Bác đang thư giãn, ngắm trăng, nhưng sự thực là trái tim của Người luôn lo lắng vì quê hương. Bác 'chưa ngủ' vì một lý tưởng rất Hồ Chí Minh: 'lo lắng cho đất nước yêu dấu'. Điều này bởi Bác đã trải qua nhiều đêm thức trắng, nhiều đêm suy nghĩ vì sự nghiệp kháng chiến của dân tộc:

'Một canh, hai canh, lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng lành
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh'.

Như vậy, dù tạm chú ý đến xung quanh (đối thoại với người bạn đồng hành của thi nhân vĩ đại) tâm hồn Bác vẫn dành trọn vẹn cho non sông, dân tộc. Như Minh Huệ đã nói:

'Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác thức trắng
Vì một lý tưởng bền lâu
Bác là Hồ Chí Minh'

Bài thơ kết thúc với nhiều dư âm toả ra. Mỗi khi ta cảm nhận tấm lòng cao quý, lòng nhân ái của Bác Hồ, mỗi khi đọc lại 'Cảnh khuya', lòng ta lại tràn ngập xúc động trước tâm hồn không ngừng lao động, không bao giờ yên nghỉ của một con người. Bác không bao giờ dừng lại, không bao giờ dựa vào giấc ngủ.

4. Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, mẫu số 4:

Là lãnh tụ chiến đấu giàu lòng thơ, Bác Hồ thường sử dụng bút khen ngợi vẻ đẹp thiên nhiên và thể hiện tình yêu nước trước số phận của đất nước. 'Cảnh khuya' nổi bật trong số những bài thơ đặc sắc của Bác, sáng tác năm 1947 tại Chiến khu Việt Bắc - trụ sở chiến lược trong cuộc kháng chiến chống Pháp:

Tiếng suối vang như giọng hát xa xôi
Trăng lung linh, bóng cây cổ thụ kết hợp lồng hoa
Cảnh khuya như bức tranh tô điểm cho người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

Chiến khu Việt Bắc - trí não của cuộc chiến, là nơi chỉ huy chiến lược của Cách mạng. Nhưng không phải vì thế mà Việt Bắc chỉ mang tính chất nghiêm túc và bận rộn với những hội nghị quan trọng của trung ương. Đến với Việt Bắc, đầu tiên là đến với núi rừng, với thiên nhiên hoang sơ nhưng tràn ngập vẻ đẹp kỳ diệu. Bác Hồ, hiểu rõ điều này hơn bất kỳ ai, và vì vậy, trong cảnh khuya, Người đã biểu hiện một Việt Bắc tuyệt vời như một bức tranh:

Tiếng suối rì rào như giai điệu xa xôi
Ánh trăng soi sáng, bóng cây cổ thụ lung linh.

Trong đêm tĩnh lặng của rừng Việt Bắc, tiếng suối róc rách, rì rào... Lúc đó, âm thanh của suối như chiếm trọn không gian rừng yên bình. Hai thanh trắc (suối) hòa quyện với hai thanh bằng (thơ), tạo nên giai điệu êm đềm (hát), câu thơ đầu tiên trong 'Cảnh khuya' giống như mang âm thanh bổng trầm của suối. Trong đêm ấy, tiếng suối là nguồn cảm hứng mới mẻ, Bác tưởng tượng về âm thanh đó như 'tiếng hát xa'. Dù Việt Bắc gặp khó khăn, những tiếng suối - âm nhạc của rừng núi luôn vang xa, tươi lạc trong đêm tĩnh lặng... Âm thanh trong thơ Bác không chỉ là tiếng đàn cầm của thơ Nguyễn Trãi, mà nó vang lên như có sự sống, đầy vui tươi. Trong tiếng suối rì rào, thiên nhiên trình bày vẻ đẹp trong sáng của mình: 'Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa'. Hình ảnh 'Trăng lồng cổ thụ' mang tính truyền thống, khi kết hợp với hoa, tạo nên vẻ đẹp đầm ấm, quấn quýt của thiên nhiên. Hai từ 'lồng' liên kết ba sự vật xa nhau, nhưng không tạo ra sự tương phản, mà hòa quyện lại, tạo nên bức tranh trong sáng. Đọc câu thơ, ta cảm nhận như đang đắm chìm vào chốn tiên, tận hưởng những đường nét, ánh sáng diệu kỳ mà thiên nhiên Việt Bắc vẽ nên, và ta cũng cảm nhận tiếng suối cùng với hình ảnh 'Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa'. Cảnh vật trong thơ Bác thật thân thiết, mỗi đường nét nâng đỡ vẻ đẹp của đường khác, tĩnh hòa vào động, động làm nổi bật tĩnh, tạo thành một tổng thể hoàn hảo và lạ lùng.. Không phải ai cũng nhìn thấy điều đó. Bác nghe và nhìn vào cảnh vật Việc Bắc trong đêm khuya với tâm hồn đồng hành cùng Việt Bắc.

Cảnh khuya như bức tranh của người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

Văn mẫu Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh

Câu thứ ba trong bài thất ngôn tứ tuyệt là một sự chuyển động mới, Ở đây, nhà thơ tạo ra một hình thức chuyển tiếp độc đáo giữa những ý thơ uyển chuyển. 'Cảnh khuya như vẽ...' - Với bốn chữ đầu câu này, Bác muốn nói điều gì? Cảnh vật như được vẽ ra hay cảnh vật muốn tạo nên cái gì đó khác biệt ngoài vẻ đẹp của mình? Có lẽ điều đó không quan trọng, vì có nhiều cách hiểu về những ý thơ 'gợi mở' của Bác. Quan trọng là câu thơ chuyển từ tả cảnh sang tả tình. 'Người chưa ngủ' trong cảnh khuya tuyệt vời như vậy có phải chỉ để sống chung với thiên nhiên? Câu trả lời đơn giản nhưng mang bản sắc riêng của vị lãnh tụ chiến đấu cao quý: 'Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà'. Hai từ 'chưa ngủ' lặp lại, nối tiếng và nhấn mạnh cho câu thơ. Cảnh khuya đẹp thực sự, và con mắt Bác thu hết cảnh vật vào tâm hồn, nhưng trong tâm hồn Bác vẫn chứa đựng một nỗi niềm thao thức lớn - đó là 'nỗi nước nhà', vận mệnh của cả dân tộc, là cuộc chiến đấu với vô số thách thức khó khăn. Dấu ngã trong từ 'nỗi' đầy ý nghĩa, trăn trở kéo dài, không ngừng day dứt, thể hiện tâm trạng băn khoăn, day dứt dìu dặt, trong hình ảnh quấn quýt đầm ấm của đêm rừng Việt Bắc, nỗi thao thức ngày càng lớn, không dứt.

Tâm hồn Bác dành cho Tổ Quốc như thế. Những gì thuộc về Đất Nước đã trở thành nỗi lo, thành tình thương sâu sắc của Bác. Trái tim Bác hiện hình trong 'Cảnh khuya', như muốn nói: cảnh vật thiên nhiên của chúng ta tuyệt vời đến như vậy, và chính vì vẻ đẹp của núi rừng làm cho nỗi thao thức trong người càng lớn, canh cánh bên lồng ngực - làm thế nào để bảo tồn vẻ đẹp ấy, làm thế nào để giữ cho quê hương mãi mãi bình yên như bức tranh Việt Bắc trong đêm? Nỗi lo không làm mất đi nét đẹp lung linh của những vần thơ tả cảnh - điều thể hiện tâm hồn thơ và tâm hồn lãnh tụ luôn hòa hợp.

'Cảnh khuya' là một trong những bài thơ xuất sắc nhất về Việt Bắc, thể hiện rõ tâm tư của Bác sâu sắc nhất. Trong một bài thơ ngắn, nét truyền thống và hiện đại kết hợp, mang đậm phong cách thơ Hồ Chí Minh.

Có thể, ai đã từng đặt chân đến Việt Bắc sẽ cảm nhận bài thơ một cách đặc biệt, nhưng dù có đến hay không, 'Cảnh khuya' vẫn giúp chúng ta hiểu rõ cảnh đẹp của Việt Bắc và lòng trắc ẩn của Bác trong những năm kháng chiến gian khổ. Bài thơ đạt được thành công lớn cả về nghệ thuật và nội dung, chắc chắn sẽ in sâu dấu ấn trong tâm trí mỗi người, về cái đẹp trong sáng của thiên nhiên Việt Bắc và tâm hồn cao quý của vị lãnh tụ dân tộc ta.

5. Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh, mẫu số 5:

...Bác mở đầu bài thơ bằng việc chìm ngay vào chủ đề: mô tả âm thanh của suối trong đêm khuya.

'Âm thanh của suối như là tiếng hát xa'

Thiên nhiên, đối với Bác, đã biến thành một bản hòa nhạc tâm tình. Tiếng suối trong thơ gợi nhớ âm thanh của suối xưa:

Suối Côn sơn chảy rì rầm
Nghe như nhịp đàn cần vang bên tai.

(Nguyễn Trãi)

Người xưa thường nói về 'âm nhạc của suối', nhưng chưa bao giờ ai so sánh tiếng suối với tiếng hát như Bác. Ở đây, Bác mô tả một chi tiết hết sức thực tế, không cần dùng đến bút pháp ướt lệ, vẫn tràn ngập vẻ thơ mộng. 'Tiếng suối trong như là tiếng hát', tạo nên âm thanh trong trẻo, êm dịu! Chính nhờ cách so sánh độc đáo này, bài thơ đã trở nên âm nhạc, và có nhạc sĩ đã chọn nó để phổ nhạc, cùng với đó là sự khen ngợi của những nhà thơ như:

' Bác là ai? Ngày hôm nay Bác là một vị tướng
Trong thế giới tướng, tiếng suối xa vang lên trong Người như là một bản hát'

(Chế Lan Viên)

Bài tham khảo Phân tích bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh

'Tiếng suối trong' của Bác tạo lên không khí sinh động, ấm áp của cán bộ và chiến sĩ kháng chiến. Ở đây, thiên nhiên và con người hoà quyện vào nhau: Tiếng hát của tự nhiên hay của những chiến sĩ cách mạng? Câu thơ kết hợp vị dân tộc và tính hiện đại như âm nhạc của chiếc đàn bầu, chỉ một dây vang lên cả thế giới âm nhạc.

Nhưng đến câu thứ hai, ta nhận ra phong cách thơ độc đáo của Bác, sự kết hợp đặc biệt giữa nét cổ điển ướt lệ và tính hiện đại:

'Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa'

Trong không khí huyền bí của Cảnh khuya, ánh trăng ôm lấy tâm hồn nhà thơ như một người tình tuyệt vời. Cảm nhận vẻ đẹp dịu dàng của chị Hằng, tâm hồn Á Đông hòa quyện với vẻ đẹp trăng, tạo nên bức tranh thơ mộng.

Những dòng đầu tiên của Cảnh khuya, Bác sáng tạo một thế giới kỳ diệu, nơi âm thanh, màu sắc và tình cảm của con người hòa quyện. Đêm khuya trong rừng, tiếng thiên nhiên hát, dưới ánh trăng tròn mơ làm say lòng người. Hai câu thơ đưa ta vào không gian gần gũi nhưng đồng thời kỳ bí, nơi trăng lung linh chiếu sáng qua tàn lá.

""""--HẾT""""---

Khám phá chi tiết nội dung Soạn bài Làm thơ lục bát để nâng cao hiểu biết về môn Ngữ Văn 7.

Ngoài phần đã nêu, học viên cũng nên khám phá thêm về Bài tập: Diễn đạt cảm nhận về tác phẩm văn học để chuẩn bị cho phần học tiếp theo.