Phân tích bài thơ Chiều sông Thương, rõ ràng, tốt nhất

Đánh giá chi tiết về bài thơ Chiều sông Thương, Ngữ văn lớp 7

Bài phân tích tác phẩm Chiều sông Thương, đầy đủ và ngắn gọn

I. Tóm tắt nội dung Phân tích Chiều sông Thương

1. Bắt đầu:
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm.
- Tổng quan về cảm xúc với bài thơ.

2. Phần chính:
a. Nội dung chi tiết bài thơ:
* Vẻ đẹp của sông Thương khi chiều buông:
- Mô tả cảnh đẹp bên sông: hoa Quan họ rực rỡ, dòng nước êm đềm.
- Tận dụng biện pháp nhân hóa cho sông, cây cỏ, gió, mây tạo hình ảnh sống động.
- Gửi gắm ước mơ về mùa màng bội thu, làm cho quê hương thêm thịnh vượng.
* Tình cảm của tác giả:
- Thể hiện sự trìu mến và kết nối với quê hương thông qua cảm xúc, hình ảnh.
- Tình yêu thiên nhiên, quê hương là trung tâm của bài thơ.
b. Nghệ thuật sáng tạo:
- Hình thức viết độc đáo: không viết hoa chữ cái đầu dòng, thể thơ ngắn gọn.
- Sử dụng biện pháp tu từ: so sánh, nhân hóa, điệp ngữ tinh tế.
- Lời thơ dạt dào cảm xúc, hình ảnh thơ gần gũi.
- Tạo nên bức tranh thiên nhiên sống động.
* Kết thúc phần chính với điểm nhấn.

3. Kết luận:

- Tổng kết lại ý nghĩa quan trọng của bài thơ.

Phân tích Chiều sông Thương, ngắn gọn, xuất sắc

II. Ví dụ về bài văn mẫu Phân tích Chiều sông Thương

1. Phân tích Chiều sông Thương - mẫu số 1: 

Đọc thơ Hữu Thỉnh, ta nhận thức được vẻ đẹp tinh tế của thiên nhiên và con người Việt Nam. Bài thơ 'Chiều sông Thương' là một tác phẩm gần gũi, quen thuộc, lời thơ da diết, mang đến cho người đọc những cảm xúc sâu sắc về cảnh sắc bên dòng sông Thương và tình cảm chân thành của nhà thơ.

Khi bắt đầu bài thơ, chúng ta được đưa vào bối cảnh tình cảm của nhân vật trữ tình:

'Dọc suốt cả ngày thu

vẫn chưa về tới ngõ

sử dụng dằng hoa Quan họ

bừng nở tím ven bờ sông'

Chiều thu buồn bã bao trùm toàn bộ cảnh vật. Bầu không khí yên bình của thời tiết ấy đã kết lại bước chân người con xa xứ, 'vẫn chưa về tới làng'. Trong khoảnh khắc bắt gặp hình ảnh quen thuộc, 'hoa Quan họ' khoe sắc tím bên mé bờ sông, nhân vật trữ tình nhìn nhận toàn bộ vẻ đẹp:

'nước vẫn chảy đôi dòng

hoàng hôn vẫn lắp lánh nhẹ nhàng

những điều mà dòng sông muốn thổ lộ

cánh buồm đang rộn ràng hát ca

Với kỹ thuật điệu phối văn bản 'nước vẫn trôi theo nhịp điệu/ hoàng hôn vẫn lắp lánh nhẹ nhàng' đã làm nổi bật bức tranh quê hương, giữ nguyên vẻ đẹp truyền thống. Trên bề mặt sông rộng lớn, hình ảnh những chiếc thuyền như điệu đà. Nhà thơ tinh tế khi mô tả tình trạng vừa 'yên bình' vừa 'sôi động'. Cánh buồm được nhân cách hóa 'đang rộn ràng hát ca' không chỉ thể hiện trạng thái 'lướt nhẹ gió' mà còn thể hiện niềm hạnh phúc con người qua giai điệu, bản hát.

Bức tranh tự nhiên mở ra rộng lớn với những đường nét họa sĩ tài ba:

'tảng mây bên trời Việt Yên

dịu dàng dắt bóng về Bố Hạ

lúa e ấp che giấu trái cây

cánh đồng nhấp nhô dưới hơi gió xanh'

Sự chọn lọc và sử dụng từ ngôn ngữ cho thấy tài năng sáng tạo, hấp dẫn của nhà thơ. Bầu trời cao kia trở nên mềm mại, mờ nhạt, như mời gọi bóng tối về phủ lên Bố Hạ. Ánh mắt xuống thấp, nhân vật trữ tình phát hiện ra hình ảnh của 'lúa đầu cúi', 'cánh đồng nhấp nhô'. Những cây lúa nặng trĩu hạt như những bông hoa rung rinh, báo hiệu mùa màng bội thu. Cảnh đẹp bao la, toàn bộ bên bờ sông Thương, đang tận hưởng sự êm đềm, hòa quyện của gió, khiến tạo sóng mặt nước màu 'xanh'. Bức tranh thiên nhiên tràn ngập bình yên và hòa quyện!

Theo dòng chảy của con sông quê hương, nhà thơ nhận thức được:

'nước chảy màu đẹp quyến rũ

giữa sông nước bồn bề

mạ mới nẩy lá xanh tươi

trên tầng bùn mịn màng'

Dễ dàng nhận thấy, mỗi sự vật đều hoạt động theo cách riêng biệt. 'Nước phù sa' hay nước màu vẫn 'lặng lẽ trôi vào lòng mương', mang theo dưỡng chất nuôi dưỡng ruộng đồng. Xa xa kia, những bông lúa mới nảy mầm đã khoác lên mình bộ áo mới, xanh tươi như những sợi lụa non. Tầng bùn đất được cày xới cẩn thận, trở nên mịn màng, nhẵn bóng. Tất cả đều đang sống động, phát triển mạnh mẽ, là dấu hiệu rõ ràng của một mùa màng phong phú. Có lẽ đó cũng là ước muốn của nhà thơ và những người dân ở Kinh Bắc 'để đất quê mình phồn thịnh/ mặt ruộng mênh mang mùa màng'. Ngắm nhìn niềm hạnh phúc, sự sung túc trên quê hương, nhà thơ không giấu được niềm vui, hạnh phúc. Mọi cánh đồng lấp lánh ánh vàng của lúa gạo, tạo nên hình ảnh đẹp như tranh, hứng khởi lòng người. Nghe dòng sông chảy, nhà thơ càng thêm trân trọng, kính trọng món quà quý báu mà con sông trao tặng những người nông dân 'hạt phù sa thân thuộc/ như chuyện cổ tích'. Hạt phù sa như một điều kì diệu, như câu chuyện cổ tích, tạo nên đồng ruộng tươi tắn, phồn thịnh, mang lại sự thịnh vượng và ấm no cho vùng quê thân yêu.

Cảm xúc đong đầy, hồn hộn khi nhìn ngắm vẻ đẹp bên lề dòng sông Thương, nhà thơ chìm đắm hoàn toàn vào bình yên nơi đó. Sự xúc động, cuốn hút được gói ghém trong hai dòng thơ 'thác thỏm sông màu nâu/ hòa mình trong sắc xanh biếc'. Từ 'thác thỏm', kết hợp cùng 'màu nâu', 'xanh biếc' làm thấy rõ tình cảm sâu sắc của tác giả. Dù sông có màu nâu của phù sa hay đẹp như màu 'xanh biếc', nó vẫn mang theo sức sống, 'nở nang cho mùa sắp gặt/ nuôi dưỡng cho mùa phôi thai'.

Bằng nghệ thuật thơ bày tỏ trong bốn câu ngắn gọn, hình ảnh thơ gần gũi, lời thơ chứa đựng cảm xúc kết hợp với các diễn ngôn nghệ thuật như: nhân hóa 'dòng sông muốn nói', so sánh 'đôi mắt như lưỡi cau dao' đã tạo nên bức tranh sống động về sông Thương trong bức tranh chiều thu. Ngoài ra, hình thức viết độc đáo, không viết hoa chữ đầu câu thứ hai làm cho bài thơ trở thành một câu chuyện tận cùng tình cảm của người xa quê. Từ đây, chúng ta cảm nhận được tình yêu sâu sắc với thiên nhiên, quê hương luôn ghi sâu trong tâm hồn và trái tim của nhà thơ.

Bài thơ 'Chiều sông Thương' không chỉ là bức tranh tĩnh lặng về quê hương trong nền văn hóa của miền Bắc, mà còn là sự thể hiện tình cảm mật thiết và gắn bó của Hữu Thỉnh. Hy vọng rằng, bài thơ sẽ tồn tại mãi theo thời gian.

2. Phân tích Chiều sông Thương - mẫu số 2: 

Nhà thơ Hữu Thỉnh nổi tiếng như một trong những 'cây lớn' của văn hóa hiện đại Việt Nam. Với cách diễn đạt nhẹ nhàng, đầy tình cảm và sự giản dị nhưng sâu sắc, ông để lại nhiều tác phẩm quý giá trong kho tàng thơ ca đất nước. Trong đó, không thể không nhắc đến bài thơ 'Chiều sông Thương'.

'Dọc suốt ngày thu

vẫn chưa bước chân về nhà

...

cánh buồm hòa minh hát ca”

“Là người trở về sau những chặng đường xa, nhưng vẻ đẹp của dòng sông đã không buông lỏi tác giả, khiến ông vẫn chưa bước chân về “ngõ nhà”. Hai câu thơ “nước vẫn mênh mông/ chiều vẫn chiều lưỡi hái” đưa ta vào một chiều thu trầm lắng. Khi ánh nắng mặt trời dần buông lỏng dưới chân núi, tia sáng trải rội tạo bóng hình như lưỡi liềm chiếu xuống dòng sông hiền hòa. Ngoài ra, trên mặt nước, những đám mây trôi dịu dàng, bông hoa Quan họ 'mở cánh tím bên sông', và cánh buồm phô diễn ở xa xôi. Ở đây, tác giả đã sử dụng nhân hóa 'hoa' và 'dùng dằng', 'sông muốn kể', 'cánh buồm đang hòa mình hát ca' để tạo nên bức tranh sống động, biến dòng sông thành một thực thể sống, có linh hồn, có bạn bè, có tình cảm. Với hai khổ thơ đầu, tác giả đã mô tả buổi chiều thu bên dòng sông Kinh Bắc nhẹ nhàng, êm đềm, tràn ngập bản năng thơ mộng.

“đám mây bên Việt Yên

“mờ bóng về Bố Hạ

lúa e ấp che giấu hạt giống

ruộng hòa mình với hơi gió xanh”

Nâng tầm tâm nhìn xa xôi, tác giả nhận thấy những đám mây dẫn theo nhau từ Việt Yên về Bố Hạ. Hai điểm đất đó biểu hiện sự gắn bó mật thiết của nhà thơ với vùng đất Bắc Giang. Hai bên lề sông, những cây lúa 'e ấp che giấu hạt giống' báo hiệu một vụ mùa bội thu sắp đến. Cả cánh đồng tràn đầy năng lượng, xanh mướt bởi làn gió nhẹ vuốt ve như làn sóng xanh. 

Để làm sâu sắc thêm vẻ đẹp của đồng ruộng và tác động của dòng sông lên cánh đồng, tác giả viết:

“dòng nước điều màu chảy dịu dàng

“trong lòng mương máng trôi lững lờ

“….

“hạt phù sa quen thuộc

“như cổ tích thần kỳ”

“Dòng sông là nguồn nước ban cho ruộng đồng qua dòng mương máng. Phù sa trong nước tạo thêm lớp bùn “trắng trải”, giàu dưỡng chất, giúp cây lúa phát triển, “mạ mới thò lá”. Hữu Thỉnh khẳng định rằng dòng sông Thương là nguồn động viên cho mùa màng thêm phần phồn thịnh, “đất quê mình thịnh vượng”. Hai câu thơ “những điều ta gửi gắm, sắp vàng hoe bốn bề” chứa đựng rất nhiều kỳ vọng. “ta” ở đây có thể là tác giả hoặc người nông dân chăm chỉ sớm tinh hôm, chăm sóc cánh đồng. “những điều” là mồ hôi của công sức, tình yêu thương và niềm hy vọng về một tương lai ấm no hạnh phúc. Từ những ước vọng trong trẻo, người viết thơ tôn vinh “hạt phù sa” quen thuộc nhưng lại vô cùng hữu ích cho cây trồng, nông nghiệp, như một phép màu như cổ tích.

“Chính vì thế, tác giả tôn vinh dòng sông Thương trong câu thơ tiếp theo:

“ôi dòng sông màu nâu

“ôi dòng sông màu huyền bí”

“nâng tầm mùa gặt mới bắt đầu”

“mở đường cho mùa phôi phai”

“Ngày thường, dòng sông nhấp nhô trong bức tranh xanh biếc tĩnh lặng. Khi bước vào mùa mưa, nước dâng, sông chuyển sang màu nâu ấm áp của phù sa. Những hạt phù sa này “nâng tầm mùa gặt mới bắt đầu/ mở đường cho mùa phôi phai”. Khi lúa chín, phù sa mang đến nhiều dưỡng chất, làm cho hạt lúa trở nên quý giá hơn. Sau mỗi vụ mùa, đất trồng mất đi chất dinh dưỡng, nhưng phù sa lại bù đắp, làm cho đất trở nên màu mỡ hơn. Do đó, bất kể sông Thương có màu sắc nào, nó vẫn tuyệt vời. Đây không chỉ là vẻ đẹp làm cho con người kinh ngạc mà còn là nguồn động viên, niềm vui cho cuộc sống.”

Những bài viết, bài luận mẫu cho học sinh lớp 7:
- Soạn bài Thực hành đọc: Dòng sông Hương (Hữu Thỉnh), Ngữ văn lớp 7 - Nối kết tri thức với cuộc sống
- Mẹ (Đỗ Trung Lai): tác giả, thể loại thơ, cấu trúc, ý nghĩa, nghệ thuật, kế hoạch trình bày