Buzz
1. Đề cương phân tích bài thơ
1.1 Giới thiệu mở đầu
- Chế Lan Viên là một nhà thơ vĩ đại với phong cách thơ độc đáo và đầy sáng tạo, mang đậm triết lý sâu xa. Ông được ca ngợi vì khả năng truyền đạt cảm xúc và tư tưởng sâu sắc qua từng câu thơ, góp phần làm phong phú thêm nền văn học Việt Nam.
- Giới thiệu bài thơ 'Con cò': Bài thơ này, sử dụng chất liệu dân gian và hình ảnh thơ độc đáo, đã tôn vinh tình mẹ và ý nghĩa sâu sắc của lời ru trong đời sống mỗi con người.
- Xác định luận điểm chính: hình ảnh con cò trong bài thơ của Chế Lan Viên.
1.2 Nội dung chính
a. Phân tích hình ảnh con cò
* Hình ảnh con cò trong lời ru từ thuở thơ ấu của đứa trẻ, tượng trưng cho cuộc sống bận rộn của người mẹ.
- Con cò còn là ẩn dụ cho hình ảnh người phụ nữ nông dân cần cù, tận tụy và đầy lòng hy sinh.
- Hình ảnh con cò lấy cảm hứng từ những câu hát ru quen thuộc: “Con cò bay lả bay la, Bay từ cổng phủ ra cánh đồng”.
+ Hình ảnh con cò gợi nhớ về cuộc sống xưa cũ từ làng quê đến phố phường, đơn sơ và ít thay đổi.
+ Con cò trong lời ru của mẹ biểu hiện hình ảnh vất vả, lam lũ qua ca dao: “Con cò đi ăn đêm, Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao” hay: “Cái cò lặn lội bờ ao, Gánh gạo nuôi chồng, tiếng khóc nỉ non”.
- Hình ảnh người phụ nữ cực nhọc, chăm sóc chồng con, con cò trở thành biểu tượng của những người nông dân vất vả. Con cò đã đi vào thế giới tâm hồn của đứa trẻ.
* Con cò trở nên gần gũi và thân thiết với đứa trẻ qua những lời ru êm ái và ngọt ngào.
- Qua những lời ru của mẹ, hình ảnh con cò dần quen thuộc với đứa trẻ, trở thành người bạn thân thiết.
- Con cò gắn bó với con từ những ngày thơ ấu trong nôi, đến trường và suốt cả cuộc đời trưởng thành: “Khi con ngủ yên, cò cũng nghỉ ngơi, Cánh cò hai đứa quây quần bên nhau, Khi lớn lên, con theo cò đi học, Cánh trắng cò bay theo bước chân con”.
- Con cò trở thành bạn đồng hành trung thành, cánh cò không ngừng bay qua không gian và thời gian, luôn theo đuổi những ước mơ và khát vọng của con.
* Hình ảnh con cò biểu thị lòng nhân ái vô bờ của mẹ dành cho con trong suốt cuộc đời.
- Dựa trên sự thấu hiểu lòng mẹ, nhà thơ đã tổng kết và khái quát tình cảm qua câu thơ: “Dù con lớn thế nào, mẹ vẫn là mẹ, Đi hết cuộc đời, lòng mẹ vẫn luôn bên con” - Câu thơ chứa đựng tình yêu thương vô hạn và triết lý sâu sắc về tình mẫu tử bền vững.
- Phần kết của bài thơ trở về với âm điệu và lời ru, khái quát qua hình ảnh: “Một con cò thôi, Con cò mẹ hát, Chính là cuộc đời, Vỗ cánh qua nôi”.
- Dù chỉ với hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ, bài thơ vẫn chứa đựng nhiều bài học về cuộc sống và tình cảm sâu lắng của mẹ, truyền tải qua âm điệu thiết tha của những lời ru.
b. Nghệ thuật của bài thơ
- Thể thơ tự do nhưng mang hơi hướng của thơ lục bát với cảm xúc và nhịp điệu rõ nét.
- Bài thơ toát lên âm điệu dân ca, sâu lắng và ngọt ngào như một điệu ru ấm áp, đậm chất dân gian.
- Hình ảnh và biểu tượng quen thuộc được sáng tạo vẫn mang đến những ý nghĩa mới mẻ.
1.3 Kết bài
– Phân tích thành công về tính biểu tượng nghệ thuật và nội dung của tác phẩm.
– Liên hệ mở rộng: Chia sẻ quan điểm cá nhân về tình mẫu tử trong cuộc sống.
2. Phân tích bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên
Khi nghĩ về Chế Lan Viên, người ta lập tức liên tưởng đến một nhà thơ với tư tưởng triết lý sâu sắc. Sự triết lý ấy được thể hiện rõ ràng và tinh tế trong bài thơ 'Con cò'. Được viết vào năm 1962 và xuất bản trong tập 'Hoa ngày thường - Chim báo bão' (1967), bài thơ mang nhịp điệu đồng dao, giọng thơ mềm mại và đậm chất dân ca, thể hiện tình yêu và ước mơ của người mẹ dành cho con. Với 51 câu thơ tự do, câu ngắn nhất chỉ có 2 chữ và dài nhất là 8 chữ, bài thơ là một chuỗi lời ru ngọt ngào và trong trẻo.
Trong phần mở đầu của bài thơ, hình ảnh người mẹ hiền đang ôm con và hát ru những câu như 'Con cò bay lả bay la... Con cò mà đi ăn đêm...'. Khi nhìn đứa trẻ trên tay và nghe những lời ru của mẹ, tình cảm yêu thương của mẹ tràn ngập. Mẹ gửi gắm bao nhiêu sự chăm sóc và yêu thương vào những câu ca dao, làm cho con sống trong không khí yên bình và hạnh phúc.
'Con cò được mẹ ôm'
'Con chưa hiểu về con cò'
'Nhưng trong lời mẹ ru'
Đôi cánh cò đang bay
Cò bay lả lướt
Cò bay lả lướt khắp nơi
Cò từ Đồng Đăng
Những câu thơ mở đầu này đưa chúng ta về những kỷ niệm ấm áp, nơi mẹ ôm con trong vòng tay, mang đến cảm giác thân thuộc và dễ chịu. Những lời ru truyền thống của bà, mẹ là những ký ức không thể thiếu trong tuổi thơ của chúng ta. Trong bài thơ của mẹ, chúng ta nghe thấy những giai điệu về quê hương, cánh đồng lúa chín và những danh lam thắng cảnh, gợi nhớ về những kỷ niệm đẹp và tình cảm thân thương.
Bài thơ không chỉ thể hiện tình yêu đối với quê hương mà còn gửi gắm sự cảm thông sâu sắc đến những cuộc đời vất vả, khó khăn. Mẹ không chỉ cảm thương cho con cò lận đận trong ca dao, mà còn truyền tải tình yêu thương sâu đậm dành cho chính con của mình.
'Cò phải tự lo kiếm sống một mình,
Con có mẹ, con được yên giấc.'
Hình ảnh con cò từ lâu đã trở thành biểu tượng của những người nông dân cần cù, vất vả. Trong bài thơ này, Chế Lan Viên tái hiện lại sự cực nhọc của con cò qua các hình ảnh như 'con cò ăn đêm, con cò xa tổ, gặp cành mềm...'. Từ đó, tác giả khéo léo liên kết hình ảnh đứa con thơ ngây được bảo bọc trong vòng tay cha mẹ, nơi con được sống trong yên bình và hạnh phúc.
“Ngủ ngon! Ngủ ngon! Ngủ ngon!”
Cành mềm mại, mẹ đã nâng niu từng chút!
Lời ru của mẹ hòa quyện với hơi xuân.
Con chưa biết con cò hay con vạc
Con chưa hiểu những cành mềm mẹ ru
Sữa mẹ đầy, con ngủ yên không lo lắng
Đoạn văn trên dùng điệp ngữ như 'Ngủ yên', 'Con Chưa biết', 'con cò' để tạo cảm giác gần gũi, ấm áp. Điều này giúp người đọc cảm nhận tình yêu thương sâu sắc của mẹ dành cho con.
Từ lời ru của mẹ, con dần trưởng thành:
'Con lớn khôn, theo cò đến trường,
Đôi cánh trắng của cò theo bước chân con'.
Dù ở bất kỳ giai đoạn nào, từ khi còn nhỏ đến khi trưởng thành, mẹ luôn sát cánh bên con, đồng hành trong từng bước đi học. Chế Lan Viên khéo léo dùng hình ảnh con cò để thể hiện sự yêu thương, che chở của mẹ dành cho con, giúp con vững bước trên đường đời.
Lời ru của mẹ và hình ảnh con cò đã nuôi dưỡng con từ nhỏ đến lớn, đồng hành trên mọi chặng đường, tạo thành cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn và thắp sáng những ước mơ của con suốt cuộc đời.
'Lớn lên! Lớn lên! Lớn lên!
Con sẽ làm gì? Con sẽ trở thành thi sĩ
Cánh cò trắng vẫn bay mãi không ngừng
Trước hiên nhà và trong làn gió câu thơ'.
Điệp ngữ 'lớn lên', 'con' làm nhịp thơ trở nên nhanh chóng và dồn dập, thể hiện sự háo hức, kỳ vọng của mẹ về tương lai tươi sáng của con. Từ cảm xúc này, bài thơ chuyển hướng đến những suy tư, chiêm nghiệm sâu sắc:
'Dù con ở gần
Dù con ở xa
Lên rừng hay xuống biển
Cò sẽ luôn tìm con'.
Con mãi mãi là con của mẹ'
Những câu thơ khẳng định rằng dù bao nhiêu khó khăn, vất vả, mẹ vẫn luôn bên cạnh con, dõi theo từng bước đi của con, bảo vệ và nâng đỡ con. Toàn bộ bài thơ lấy hình ảnh con cò trắng lam lũ làm trung tâm, nhưng ẩn chứa hình ảnh người mẹ với tình yêu thương vô bờ bến.
'Con dù lớn vẫn là đứa con của mẹ
Trọn đời mẹ vẫn luôn đồng hành bên con'.
Hai câu thơ này chứa đựng tình cảm sâu sắc và thiêng liêng. Dù ý nghĩa rõ ràng, nhưng cảm xúc là vô tận và khó diễn tả. Đây không chỉ là tình mẹ con mà còn là lòng biết ơn sâu sắc của con dành cho mẹ. Đọc bài thơ 'Con cò' của Chế Lan Viên, ta như trở về với không gian ca dao quen thuộc, trở lại tuổi thơ và cảm nhận từng hành động yêu thương của mẹ qua từng câu chữ.
Trên đây là phân tích chi tiết và sâu sắc nhất về bài thơ 'Con cò' của Chế Lan Viên mà Mytour gửi tới các bạn. Bằng việc sử dụng hình ảnh con cò trong ca dao, Chế Lan Viên đã thể hiện tình cảm mẫu tử một cách tuyệt vời. Khám phá thêm về nội dung và nghệ thuật của bài thơ để hiểu rõ hơn. Hy vọng bài viết này sẽ hỗ trợ các em học sinh trong việc hoàn thành bài tập Ngữ Văn một cách hiệu quả. Chúc các em học tập thật tốt!
