Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh

Đề bài: Hãy phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh

4 bài văn mẫu Em hãy phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh

1. Bài mẫu Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh, mẫu số 1:

Phan Châu Trinh, nhà cách mạng kiệt xuất, đã để lại bài thơ Đập đá ở Côn Lôn trong giai đoạn bị đày đọa tại đảo Côn Lôn. Thơ mang đậm tinh thần chiến đấu, là biểu tượng cho khí phách quật cường và lòng dũng sĩ thần thoại của ông.

Nhà tù Côn Đảo, một địa ngục trần gian, nơi những người yêu nước bị thực dân đày đọa. Trong khó khăn đó, việc đập đá trở thành thách thức khổ sai. Tuy nhiên, giữa bất công và gian khổ, Phan Châu Trinh, người tù vĩ đại, đã xây dựng nên một tượng đài bằng những câu thơ, thể hiện vẻ đẹp hùng vĩ và tinh thần cứng cỏi. Những dòng thơ đầu tiên mô tả cảnh đập đá, đồng thời gợi lên hình ảnh anh hùng đứng giữa đất Côn Lôn.

Câu mở đầu táo bạo khám phá không gian, với tư thế kiêu hãnh của 'làm trai' đối mặt với trời, đạp đất kiêu hùng. Dân gian có câu 'Làm trai cho đáng nên trai', Phan Chu Trinh nâng niu tinh thần làm trai trong bối cảnh đặc biệt: '... đứng giữa đất Côn Lôn', vững vàng như là chủ nhân giang sơn. Hình ảnh khai thác đá trở nên biểu tượng cho sức mạnh vươn lên vượt bậc, những hành động mạnh mẽ như 'xách búa', 'ra tay', 'lừng lẫy' tạo nên bức tranh anh hùng dời non lấp bể. Những từ ngữ mạnh mẽ như 'đánh tan năm bảy đống', 'đập bể mấy trăm hòn' càng làm nổi bật vẻ ngạo nghễ, tầm vóc lớn lao trong không gian biển trời.

Những bài phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn ấn tượng

Bốn câu cuối thể hiện trực tiếp cảm xúc và tư duy của người anh hùng:

Tháng ngày bao quản thông sành sỏi,
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chỉ kể việc con con!

'Thân sành sỏi', 'dạ sắt son' sẽ vững vàng qua thời gian, cùng 'tháng ngày', mưa nắng'. Tính đối lập ở câu 5-6 thể hiện lòng kiên trì, tinh thần mạnh mẽ dù trong mọi khó khăn. Tấm lòng thủy chung, dạ sắt son 'mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen' như là sự kế thừa truyền thống anh hùng bất khuất của Việt Nam. Bối cảnh đầy gian nan khiến người chiến sĩ dám hy sinh vì giang sơn xã tắc, Phan Chu Trinh từ ngữ như nhà nho nhưng vẫn toát lên tinh thần yêu nước, ý chí cách mạng. Cảm hứng lãng mạn hào hùng được thể hiện ở hai câu thơ cuối với hình ảnh thần thoại 'vá trời', làm nổi bật sức mạnh khác thường của người anh hùng. Đối lập giữa 'vá trời' và thực tế khó khăn chỉ là 'việc con con' nhưng là kết quả của ý chí quật cường, niềm tin vào sự nghiệp chính nghĩa.

Đập đá ở Côn Lôn và Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông là những tác phẩm xuất sắc đại diện cho lòng yêu nước, anh hùng trong truyền thống dân tộc Việt Nam đầu thế kỷ XX. Điều này thể hiện rõ trong văn học kháng chiến chống Mỹ, chống Pháp.

""""HẾT BÀI 1""""---

Chúng tôi đã đề xuất Em hãy phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh bài tiếp theo, Em hãy nhận xét về giọng điệu bài thơ Đập đá ở Côn Lôn và cùng với phần Hình ảnh người anh hùng cứu nước qua bài thơ Đập đá ở Côn Lôn để học tốt môn Ngữ Văn lớp 8 hơn

2. Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh, mẫu số 2:

Những năm đầu thế kỉ XX, cùng với Phan Bội Châu, tên tuổi Phan Châu Trinh trở thành biểu tượng của tinh thần yêu nước. Hình ảnh Phan Tây Hồ, nhà chí sĩ giàu lòng yêu nước, khảng khái sông núi trong tâm tưởng của nhân dân Việt Nam. Đọc bài thơ Đập đá ở Côn Lôn ta càng hiểu thêm phẩm chất cách mạng của Cụ:

Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,
Lừng lẫy làm cho lở núi non.
Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng chi sờn dụ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con!

Năm 1908, Phan Châu Trinh bị bắt và đày đi Côn Lôn, 'địa ngục trần gian' nơi giam cầm và đoạ đày những người yêu nước. Địa danh Côn Lôn gợi lên sự chết chóc, rùng rợn. Giữa biển cả mênh mông, đây là nơi đã man những con người ưu tú của dân tộc. Bị đày đến địa ngục, Phan tự xác định:

Đứng giữa đất Côn Lôn

Tư thế 'đứng' của nhà chí sĩ cách mạng không chỉ là biểu hiện của sự ngang tàng và bất khuất mà còn là sự chủ động tự tin. Trước cảnh ngục tù tàn bạo của kẻ thù, dáng đứng của Phan trở nên vững vàng như một tượng đài hiên ngang. Ông không còn là người tù bị đày nữa mà là biểu tượng của tự do. Chí 'làm trai' của người quân tử hiện lên rõ nét và kiêu hãnh.

Bài văn Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn được tuyển chọn

Thách thức rất lớn khi người tù hàng ngày phải đối mặt với công việc đập đá khổ sai. Đối với Phan, một nhà nho chân yếu tay mềm, công việc nặng nhọc này là thử thách. Mặc dù bị cảnh đối với thể xác, tinh thần ông vẫn giữ vững:

Làm cho lở núi non lung linh ánh sáng.

Không chỉ là câu chuyện về người tù đập đá, đây là biểu tượng của chí khí hùng tráng, quyết tâm xoay chuyển thời cuộc và đất nước.

Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mây trăm hòn.

'Xách búa', 'ra tay' thể hiện tư thế chủ động; 'đánh tan', 'đập bể' động từ chỉ hành động dứt khoát, mạnh mẽ, khoẻ mạnh. Nhà chí sĩ đang hình dung như đẩy mạnh mọi nỗ lực và lòng căm thù vào cánh tay để 'đập bể', 'đánh tan' cái dinh luỹ của chế độ thực dân phong kiến thối nát.

Ba năm dài đằng đẵng, Phan gắn bó với cuộc sống tù tội, chịu đựng hàng loạt đoạ đày, nhưng thời gian (tháng ngày) và gian nan (mưa nắng) cũng là bài kiểm tra để làm cho tâm hồn của người cách mạng trở nên mạnh mẽ.

Tháng ngày bảo quản thân sành sỏi,
Mưa nắng làm cho linh hồn sắt son.

'Lửa thử vàng, gian nan thử sức', nhà tù của đế quốc trở thành trường quay để tôi trải qua những thách thức rèn luyện. Phan Bội Châu trong nhà ngục Quảng Đông vẫn giữ vững hào kiệt, Hồ Chí Minh trong nhà tù Tưởng Giới Thạch vẫn tự mình động viên:

Nghĩ về mình trong những bước đi đầy gian truân,
Tai ương là cơ hội rèn luyện tinh thần, thêm sức mạnh.

Những thách thức gay go của lao lực đã làm cho Phan Châu Trinh trở nên mạnh mẽ, kiên cường, và tâm hồn ông càng sáng lạn như 'sắt son' với niềm tin mạnh mẽ trong sứ mệnh cứu dấn và cứu nước.

Bài thơ kết thúc bằng một tuyên bố mạnh mẽ, đầy tự tin:

Những người 'vá trời' khi gặp trục trặc,
Gian nan chỉ là câu chuyện con con!

Phan tự so sánh chính mình với những người 'vá trời', người làm nên công trình lớn lao, mơ ước về sứ mệnh cứu nước. Anh hùng, mặc dù có tâm hồn lớn, tin vào khả năng và quyết tâm của bản thân, nhưng đôi khi lại trượt chân! Sự 'trượt chân' trên con đường đầy thách thức là điều không tránh khỏi, điều mà ông chấp nhận như là một phần không thể tránh khỏi trong cuộc chiến đấu đầy hiểm nguy. Thậm chí, khi nói về tù đày và sự chết chóc, lời thơ vẫn nhẹ nhàng, tự nhiên:

Khó khăn chỉ là câu chuyện con con!

Phan Châu Trinh coi đó chỉ là một trở ngại nhỏ, thái độ bản lĩnh và thanh thản của nhà cách mạng là điều rất thú vị, và tại đây, chúng ta có cơ hội nhìn thấy sự đồng điệu đặc biệt giữa hai anh hùng mang họ Phan:

Thân thể vẫn còn, sứ mệnh vẫn tiếp tục,
Mọi nguy hiểm đều trở nên vô nghĩa.
(Cảm tác khi vào tù Quảng Đông - Phan Bội Châu)

Kẻ thù có thể sử dụng bạo lực và đau đớn để áp đặt ý chí, nhưng họ đã đánh giá sai, sức mạnh tinh thần của những người yêu nước vô song.

Bài thơ Đập đá ở Côn Lôn phản ánh giọng điệu hùng tráng, hân hoan của con người khinh thường khó khăn, coi thường đối thủ. Đây là tư thế của những chiến thắng, người 'đứng trên đầu thù'. Phan Châu Trinh, nhà yêu nước lớn lao, chiến sĩ bất khuất, đã ghi dấu trong trang sử dân tộc.

3. Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh, mẫu số 3:

Phan Châu Trinh (1872-1926) - anh hùng cách mạng của Việt Nam trong những năm đầu thế kỷ XX. Ông để lại những tác phẩm văn xuôi và thơ ca đậm chất dân chủ, tình yêu nước. Bài thơ 'Đập đá ở Côn Lôn' thể hiện tư thế mạnh mẽ, bất khuất của chiến sĩ cách mạng bị giam cầm.

Bài thơ sử dụng thể thất ngôn bát cú Đường luật, mang tính triết học sâu sắc:

'Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,
Lừng lẫy làm cho lở núi non.
Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng chi sờn dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con'.

Bài thơ mang tựa đề 'Đập đá ở Côn Lôn' mô tả khung cảnh lao động gian khổ của nhà thơ và những chiến sĩ yêu nước bị thực dân Pháp giam giữ tại nhà tù Côn Đảo. Năm 1908, sau cuộc đối đầu với chính quyền thuế ở Trung Kì, Phan Châu Trinh bị chính quyền thực dân bắt giữ và đày ra Côn Đảo với án tù khổ sai chung thân.

1. Bốn câu đầu không chỉ miêu tả cảnh đập đá mà còn thể hiện tâm trạng, ý chí. Tinh thần nam nhi, tinh thần làm trai hiện rõ khi đối mặt với thách thức 'đứng giữa đất Côn Lôn', bị giam cầm không khiến họ nao núng, ngược lại, họ tỏ ra 'lừng lẫy làm cho lở núi non'. Câu thứ hai, đặc biệt là 'làm cho lở núi non', thể hiện chí khí mạnh mẽ đối diện với khó khăn, thử thách của kẻ địch.

Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh

Các ngữ từ như 'đánh tan' và 'đập bể' không chỉ phản ánh sức mạnh đập đá 'năm bảy đống' và 'mấy trăm hòn', mà còn thể hiện quyết tâm và ý chí phá vỡ ngục tù, lật đổ ách thống trị của thực dân tàn ác. Cách sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật như phép đối, số từ, hàm súc, và đa nghĩa làm nổi bật giá trị nghệ thuật trong bài thơ:

'Xách búa đánh tan năm bảy đống,
Ra tay đập bể mấy trăm hòn'

2. Câu 5 và 6 tương quan mạnh mẽ, sử dụng thời gian bị giam giữ (thúng ngày) so sánh với khó khăn thử thách (mưa nắng); thân thể chắc nịch và kiên cường (thân sành sỏi) so với tinh thần mạnh mẽ và bền bỉ (dạ sắt son). Hình ảnh 'thân sành sỏi' và 'dạ sắt son' là biểu tượng cho phẩm chất cách mạng của nhà thơ:

'Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng chi sờn dạ sắt son'

Những từ như 'bao quản' và 'chi sờn' đại diện cho tinh thần sẵn sàng đối mặt và thách thức bạo lực của kẻ thù. Tinh thần này xuất hiện rõ trong 'Nhật kí trong tù' của Hồ Chí Minh hơn 30 năm sau:

'Kiên trì và nhẫn nại,
Không chịu lùi một phân;
Vật chất tuy đau khổ,
Không nao núng ti-nh thần'
(Bốn tháng rồi)

3. Hai câu cuối thể hiện lòng dũng cảm phi thường của những người có chí lớn, có thể đối diện với mọi thử thách (vá trời) mà không bị khốn cùng (lỡ bước). Họ coi thường những khó khăn như 'việc con con' không đáng kể, không đáng chú ý. Câu cuối phát triển một phong cách ung dung tự tại, đầy kiêu hãnh của những chiến sĩ:

'Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con.'

'Đập đá ở Côn Lôn' là minh chứng cho sự sáng tạo trong thơ tù của các anh hùng cách mạng thế kỉ XX. Bài thơ phát triển giọng điệu đĩnh đạc, hùng vĩ.

Ngôn ngữ hàm súc, vừa giản dị vừa trang trọng. Thơ là ngôn ngữ của tâm hồn, là lời nói của chí tưởng. Sẵn sàng hi sinh vì quê hương, sắt son tận tụy với dân tộc, không khuất phục trước tình thế tù đày, đó là tâm hồn, chí tưởng của Phan Châu Trinh trong bài thơ 'Đập đá ở Côn Lôn'. Tâm tư, lý tưởng của nhà cách mạng lớn Phan Châu Trinh là bài học quý báu cho chúng ta ngưỡng mộ và theo đuổi.

4. Phân tích bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh, mẫu số 4:

Nhan đề bài thơ đề cập đến hình ảnh lao động khổ sai của tác giả và những chiến sĩ yêu nước bị thực dân Pháp giam giữ và đày đọa tại Côn Đảo. Sau sự kiện chống thuế ở Trung Kì, năm 1908, Phan Châu Trinh và đồng đội bị thực dân Pháp bắt giữ và đày ra Côn Đảo với án chung thân khổ sai.

Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn, Lấp lánh làm cho núi non hiên ngang. Nâng búa đánh vụt năm bảy đống, Tay đầy quyết tâm, đập bể hàng trăm hòn.

Bốn câu thơ đầu không chỉ tả thực cảnh đập đá, mà còn biểu lộ tâm thế, ý chí kiên cường. Chí nam nhi, chí làm trai đối diện với đất Côn Lôn, bị tù đày nhưng không phải là điều thấp hèn, mà là lấp lánh, không những thế còn khiến cho núi non trở nên rạng rỡ.

Tư thế 'đứng giữa' là biểu hiện của sự kiêu hãnh, bất khuất trước thách thức của quân thù. Câu thứ hai thể hiện sức mạnh tinh thần trước những ngày đau đớn trong tù. Các động từ như đánh tan, đập bể vừa tả sức mạnh vật chất, vừa thể hiện quyết tâm, ý chí phá bỏ mọi gò bó. Câu thứ ba và thứ tư tạo nên sức mạnh, số liệu làm tăng vẻ hùng mạnh cho bài thơ:

Nâng búa đánh vụt năm bảy đống, Tay đầy quyết tâm, đập bể hàng trăm hòn.

Đánh giá bài thơ Đập đá ở Côn Lôn

Câu thứ năm và sáu tương đồng, tác giả sử dụng thời gian bị giam giữ (tháng ngày) kết hợp với những thử thách của cuộc sống (mưa nắng) để tạo ra hình ảnh vững vàng (thân sành sỏi) đối với tinh thần mạnh mẽ (dạ sắt son). Thân sành sỏi và dạ sắt son là những biểu tượng cho phẩm chất cao quý của tác giả:

Vững như thân sành sỏi,
Chắc bền như dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con!

Tác giả với sự chấp nhận bền bỉ như thân sành sỏi và tinh thần kiên cường như dạ sắt son, coi cuộc sống là những thử thách nhỏ bé và không ngần ngại khi phải đối mặt với khó khăn.

Để hiểu rõ hơn về bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác, mọi người có thể tham khảo bài Phân tích chi tiết bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác của Phan Châu Trinh.