Phân tích bài thơ Đồng chí của Chính Hữu

Đề bài: Phân tích bài thơ Đồng chí của Chính Hữu

Bình luận về bài thơ Đồng chí của Chính Hữu

I. Bài giảng chi tiết Bài thơ Đồng chí của Chính Hữu (Chuẩn)

1. Khai mạc:

- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm

2. Phần thân bài:

b. Giảng giải:

- Nguồn gốc phát sinh tình đồng chí:
+ Xuất thân: Đều là những nông dân nghèo, lao động vất vả quanh năm, 'nước mặn đồng chua', 'đất cày lên sỏi đá'.
+ Cùng chia sẻ những khó khăn, thiếu thốn 'Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ'.
+ Hai chữ 'đồng chí': thể hiện một tình cảm mạnh mẽ, thiêng liêng giữa những chiến sĩ.

- Diễn đạt tình cảm đồng đội:
+ Hiểu biết sâu sắc về nỗi đau riêng tư: 'Ruộng nương anh gửi bạn thân cày'
+ Quyết tâm rời đi không quay đầu lại: sẵn sàng chiến đấu bảo vệ đất nước.
+ Chiến sĩ chia sẻ khó khăn, thiếu thốn vật chất: 'Áo anh rách vai, quần tôi có vài mảnh vá'.
+ Mặc khó khăn, họ vẫn giữ nụ cười, động viên nhau 'Thương nhau tay nắm bàn tay'.

- Tượng trưng 'Đầu súng trăng treo':
+ Chiến sĩ luôn đồng lòng giữa 'rừng hoang, sương muối' chờ đợi giặc tới.
+ Mối quan hệ đồng chí giúp họ vượt qua mọi khó khăn, đồng lòng với nhau.
+ Hình ảnh 'đầu súng trăng treo': đẹp mắt, lãng mạn. 'Súng': biểu tượng chiến tranh, 'trăng': biểu tượng hòa bình và vẻ đẹp
+ Sáng tạo độc đáo của Chính Hữu, ca ngợi tình cảm đồng đội và niềm tin vào một tương lai hòa bình.

3. Kết luận:

- Bài thơ là lời hát ca ngợi tình đồng đội đồng chí tuyệt vời.

II. Mẫu bài văn Phân tích bài thơ Đồng chí của Chính Hữu (Chuẩn)

Dân tộc Việt Nam đã trải qua hai cuộc chiến tranh bảo vệ quốc gia lớn lao là kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Trong những năm đau khổ đó, có những nhà văn, nhà thơ vừa là những người lính trên chiến trường. Họ đã sử dụng bút kỹ thuật và biến nó thành vũ khí sắc bén nhất để đối phó với kẻ thù, tạo nên những bản thơ hùng vĩ, mạnh mẽ. Trong số họ, có nhà thơ Chính Hữu và tác phẩm Đồng chí của ông.

Bài thơ Đồng chí được sáng tác vào đầu những năm 1948 sau khi tác giả và đồng đội tham gia chiến dịch Việt Bắc. Bài thơ là biểu tượng của tình đồng đội, đồng chí thắm thiết giữa những người lính chung chung lý tưởng và ý chí. Qua bài thơ, ta có thể cảm nhận hình ảnh cao quý nhưng cũng giản dị, chân thực của những chiến sĩ cụ Hồ trong những năm đầu chiến tranh chống Pháp.

Hình ảnh những người lính trong bài thơ Đồng chí hiện lên với vẻ đẹp bình dị, thực tế. Họ tương đồng và trở thành đồng chí bởi những điểm chung về nguồn gốc và lý tưởng chiến đấu:

'Quê hương tôi nước mặn, đồng chua
Làng anh nghèo đất cày lên sỏi đá
Tôi và anh, hai kẻ xa lạ
Tự do từ trời chẳng hẹn gặp'

Họ từng là những người nông dân quen với cánh đồng, với cuốc cày, nhưng khi đất nước đối diện với giặc ngoại xâm, họ sẵn sàng rời xa quê hương, từ bỏ cánh đồng đồng áng, nâng cây súng để bảo vệ tổ quốc. Cả 'tôi' và 'anh' là những người xa lạ, nhưng đều xuất phát từ những vùng quê nghèo 'nước mặn đồng chua', 'đất cày lên sỏi đá'. Chính Hữu đã sử dụng những thành ngữ dân gian để mô tả nguồn gốc của những chiến sĩ trẻ, tạo nên lời thơ giản dị, chân thực. Nếu sự đồng đội về nguồn gốc giúp họ đồng cảm, thân thiết, thì việc có chung lý tưởng chiến đấu kết nối họ, xóa nhòa mọi khoảng cách:

'Súng kề súng, đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn, tri kỷ thành đôi
Đồng chí ...'

Từ những vùng quê nghèo, những người lính từ bỏ cánh đồng, chào tạm biệt gia đình, cây đa bến nước để bảo vệ Tổ quốc. Họ gặp nhau không có 'hẹn' trước, nhưng lại cùng chia sẻ lý tưởng, hoàn cảnh, khát vọng, niềm tin chiến thắng kẻ thù 'Súng kề súng, đầu sát bên đầu'. Câu thơ 'Đồng chí' chỉ có hai tiếng như một lời khẳng định về tình cảm gắn bó, đồng thời là quyết tâm chiến đấu của những người lính trong cuộc chiến tranh vệ quốc.

Khi trở thành đồng đội, những chiến sĩ sẵn lòng chia sẻ những tâm sự sâu thẳm về tình yêu quê hương và lý tưởng chiến đấu:

'Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Góc nhà không sợ gió đuốc lay
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.'

Đó là những người nông dân mộc mạc, với họ, ruộng đất, cuốc bừa, nhà cửa là những giá trị quan trọng nhất trong cuộc sống. Họ sống nhờ vào những bông lúa trên cánh đồng, lớn lên trong những mái nhà tranh nứa. Nhưng khi đất nước đối mặt với kẻ thù, họ sẵn sàng để lại, 'gửi lại' cho người thân, bạn bè để bảo vệ tổ quốc. Hình ảnh 'gốc đa', 'giếng nước' là những biểu tượng quen thuộc trong văn hóa dân gian, được Chính Hữu sử dụng trong lời thơ của mình với sự sâu sắc và thấm thiết.

Bỏ lại phía sau tất cả, người lính ra đi với tâm trạng 'đầu không ngoảnh lại' nhưng niềm nhớ quê hương là điều không thể phai nhạt. Hai câu thơ với nhịp điệu nhẹ nhàng, hình ảnh đơn giản nhưng lại gợi lên những cảm xúc sâu sắc. Những chiến sĩ ra đi không chỉ nhớ quê hương mà cảnh đẹp quê hương cũng nhớ thương họ một cách say đắm:

'Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.'

'Giếng nước gốc đa' trước đây chỉ là vật dụng vô tri, nhưng Chính Hữu đã biến chúng thành những nhân vật sống, sử dụng nghệ thuật hoán dụ để thể hiện nỗi nhớ thương của gia đình những chiến sĩ. Đó là niềm hi vọng của người mẹ già, tình cảm nhớ nhung của người vợ, của những đứa con xa cha, và của những cặp trai gái đang yêu. Xa quê hương, xa gia đình, những người lính phải đối mặt với nhiều khó khăn trong hành trình, trong những trận chiến với đối thủ. Những cảnh sốt rét trong rừng làm cho 'anh' và 'tôi' phải đối mặt với 'ớn lạnh', với những thiếu thốn như 'áo anh rách vai/ quần tôi có vài mảnh vá', 'chân không giày'. Tuy nhiên, những chiến sĩ vẫn kiên trì tin vào lý tưởng cách mạng, vào kháng chiến của dân và quân ta. Dù cười giữa 'buốt giá', họ không bao giờ chùn bước, luôn giữ vững niềm tin chiến thắng bất diệt. Trong những khoảnh khắc mệt mỏi và khó khăn đó, tình cảm đồng đội, đồng chí là động lực mạnh mẽ, thúc đẩy những chiến sĩ vượt qua mọi thách thức. Tình cảm ấy không phải là quá lớn lao nhưng lại đẹp đẽ vô ngần:

'Anh và tôi trải qua từng cơn lạnh giá,
Sốt run người, trán ướt mồ hôi.
Áo anh rách vai,
Quần tôi có vài mảnh vá,
Miệng cười giữa lạnh buốt,
Chân không giày,
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay!'

Những đôi tay nắm chặt vào nhau, chia sẻ hơi ấm, truyền tới nhau sức mạnh tinh thần, là biểu tượng của tình đồng chí mạnh mẽ.

Đoạn thơ cuối cùng vang lên trong sự kiêu hãnh của những chiến sĩ cụ Hồ:

'Đêm này, rừng hoang sương muối
Chúng ta đứng sát cạnh nhau, đợi giặc tới
Ánh trăng treo trên đầu súng.'

Nhịp thơ ổn định 2/2/2, 2/2/3 ngân như một bản hòa ca đầy cảm xúc và tràn đầy tình yêu quê hương. Trong đêm lạnh, sương đọng, giữa rừng hoang vu, những chiến sĩ sát cánh bên nhau 'đứng sát cạnh nhau', sẵn sàng chờ đợi giặc tới, sẵn sàng chiến đấu vì biên cương thân yêu. Ánh trăng soi sáng trên đầu súng, tạo nên bức tranh lãng mạn và hùng vĩ:

'Đầu súng trăng treo.'

Trong bóng đêm khuyết tối, ánh trăng như một viên ngọc lấp lánh trên đỉnh súng, tỏa sáng giữa vùng đêm im lì. Vẻ đẹp của trăng không chỉ là biểu tượng của hòa bình mà còn là nguồn động viên cho những chiến binh trên đường hành quân. Trái ngược, hình ảnh súng nói lên cuộc chiến tranh, sự đau khổ. 'Trăng treo trên đầu súng' không chỉ là tưởng tượng lãng mạn, mà còn kể lên niềm tin vào cuộc sống, lòng tin vào hòa bình. Đây là sáng tạo độc đáo của Chính Hữu, kết hợp với vẻ đẹp lãng mạn của thơ cách mạng.

Bức tranh Đồng Chí của nhà thơ Chính Hữu vẽ lên một thế giới đẹp đẽ, giản dị và đầy tình đồng đội, tình đồng chí cao quý. Thơ tự do, sử dụng ngôn từ linh hoạt, kết hợp ca dao, tục ngữ, tạo nên sức sống độc đáo của bài thơ. Bằng bút pháp hiện thực và lãng mạn, tác giả hình dung những hình ảnh của bộ đội cụ Hồ với tình đồng chí tươi đẹp, cao quý và đằm thắm.

Đồng Chí có thể coi là tác phẩm duy nhất về người lính nông dân trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, độc đáo và đậm chất riêng biệt. Nó là biểu tượng vững chắc về tình cảm của những chiến sĩ với chiếc áo vải đẹp đẽ, thiêng liêng và giản dị nhất!

""""-KẾT THÚC""""-

Chiến tranh, mặc dù đầy đau khổ và hy sinh, nhưng cũng là nơi nảy mầm những tình bạn, tình đồng chí đồng đội sâu sắc, như trong bài thơ Đồng chí của nhà thơ Chính Hữu. Đọc các bài viết như: Phân tích bài thơ Đồng chí của Chính Hữu, Cảm nhận về Đồng chí của Chính Hữu, Thuyết minh về khổ cuối bài Đồng Chí, Thấu hiểu Đồng chí qua phân tích chi tiết i, sẽ giúp bạn khám phá hơn về tình cảm này!