Buzz
I. Dàn bài phân tích
1. Mở đầu
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm: Tố Hữu là một nhà thơ nổi bật trong giai đoạn 1930 - 1945 tại Việt Nam. Bài thơ 'Khi con tu hú' là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của ông.
- Tóm tắt nội dung tác phẩm: 'Khi con tu hú' phản ánh tình yêu thiên nhiên, niềm yêu đời và khát vọng tự do mãnh liệt của người tù cách mạng.
2. Phân tích chi tiết
Luận điểm 1: Sáu câu thơ đầu mô tả bức tranh mùa hè thanh bình và rực rỡ
- Âm thanh:
+ Tiếng gọi của chim tu hú
+ Tiếng ve kêu râm ran
+ Tiếng diều sáo bay lượn trên bầu trời
⇒ Âm thanh báo mùa hè đến, như một bản nhạc tươi vui đầu mùa.
- Màu sắc:
+ Màu vàng rực rỡ của lúa chín và bắp ngô
+ Ánh vàng hồng của ánh sáng sớm
+ Màu xanh sâu thẳm của bầu trời
⇒ Những gam màu rực rỡ, biểu thị sức sống và tự do.
- Hình ảnh: cánh đồng lúa chín rộ, trái cây bắt đầu chín mùi
⇒ Đánh dấu sự chuyển giao từ mùa xuân sang mùa hè.
- Đường nét: con diều sáo vờn lượn giữa bầu trời xanh thẳm
⇒ Cảnh vật và đường nét hòa quyện, tạo nên vẻ đẹp đầy sức sống.
⇒ Bức tranh mùa hè rực rỡ, đầy sức sống qua cái nhìn của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời. Chỉ có sự tinh tế mới có thể cảm nhận được những biến chuyển của không gian và thời gian như vậy!
Luận điểm 2: 4 câu thơ cuối phản ánh tâm trạng và cảm xúc của người tù
- Trước cảnh mùa hè đầy sức sống, tâm trạng của người tù cách mạng dường như trở nên ngột ngạt và bí bách hơn bao giờ hết.
+ Các động từ mạnh mẽ: “đạp”, “ngột ngạt”, “chết uất”
+ Chuỗi từ cảm thán: “ôi!”, “làm sao”, “thôi!”
+ Kết thúc bằng một câu cảm thán + Nhịp thơ thay đổi: 6/2, 3/3
⇒ Tâm trạng đạt đến cực điểm khiến nhà thơ liên tục thốt lên
- Tiếng chim tu hú được lặp lại hai lần ở câu mở đầu và câu kết thúc: cấu trúc đầu-cuối đồng bộ, tạo sự logic. Tiếng chim tu hú là biểu tượng của tự do, của cuộc sống vội vã, thúc giục khát khao tự do, thoát khỏi cảnh tù đày, và sâu xa hơn là khát vọng hòa bình độc lập của đất nước đang cháy bỏng trong lòng tác giả.
Luận điểm 3: Thành tựu nghệ thuật nổi bật
- Thể thơ lục bát với sự giản dị, mềm mại và uyển chuyển
- Nhịp thơ thay đổi đột ngột, phản ánh tâm trạng của tác giả
- Cảm xúc mạch lạc, giọng điệu linh hoạt, chuyển từ vui tươi, hóm hỉnh đến uất ức, dồn nén.
3. Phần kết bài
- Tổng kết giá trị tác phẩm: Bài thơ phản ánh nỗi lòng mãnh liệt và khát vọng tự do, độc lập của toàn thể nhân dân Việt Nam trong hoàn cảnh đất nước bị xâm lược.
- Đánh giá tác phẩm: Tố Hữu là nhà thơ tài ba, tinh tế với tâm hồn chân chất, luôn hướng về cuộc sống nhân dân và độc lập dân tộc.
II. Những bài văn phân tích “Khi con tu hú” của Tố Hữu chọn lọc xuất sắc
Tố Hữu, một nhà thơ với nhiều tác phẩm xuất sắc về các chủ đề khác nhau trong thời kỳ cách mạng, đã trở thành một trong những nhà thơ thành công nhất. Mỗi tác phẩm văn học của ông đều như một đứa con tinh thần, thể hiện những tâm sự thầm kín. “Khi con tu hú”, sáng tác trong thời kỳ bị giam cầm, thể hiện khát vọng mãnh liệt của người chiến sĩ hướng về cuộc sống tự do bên ngoài. Bài thơ vẽ nên bức tranh mùa hè rạo rực với khao khát tự do và tình yêu quê hương đất nước.
Nhan đề 'Khi con tu hú' không chỉ gợi nhắc thời gian mà còn ẩn chứa hình ảnh thiên nhiên và khát khao hoạt động cách mạng. Tiếng chim tu hú báo hiệu mùa hè đến, là biểu tượng của tự do, khiến nhà thơ cảm nhận sâu sắc khi đang bị giam cầm. Bài thơ, viết năm 1939 tại nhà lao Thừa Phủ Huế và in trong tập 'Từ ấy', là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Tố Hữu. Bài thơ cho thấy tình yêu cuộc sống và khát vọng tự do mãnh liệt của người chiến sĩ cộng sản trong cảnh tù đày khắc nghiệt. Sáu câu thơ đầu là bức tranh thiên nhiên mùa hè rực rỡ nơi đồng quê.
'Khi tiếng chim tu hú gọi bầy'
Lúa chiêm đã chín, trái cây ngọt ngào dần
Vườn râm vang vọng tiếng ve rộn ràng
Bắp rây vàng, hạt đầy sân ánh nắng đào
Trời xanh ngày càng rộng lớn và cao vút
“Hai con diều sáo vờn lượn giữa bầu trời”
Ngôn ngữ thơ đầy hình ảnh, tự nhiên, sống động và linh hoạt, nhà thơ dựng lên trước mắt người đọc một bức tranh thiên nhiên mùa hè đẹp như một bức tranh lụa. Tiếng chim tu hú gọi bầy vang vọng như đánh thức cả thiên nhiên, dẫn dắt tâm hồn vào một mùa hè sáng tươi, rộn rã, đầy sức sống. Cảnh vật hiện lên lung linh với sự hòa quyện của âm thanh, màu sắc và hương vị. Âm thanh của chim tu hú, tiếng ve gọi hè, tiếng sáo diều vi vu; màu sắc rực rỡ của lúa chín, bắp vàng, ánh nắng đào; hương vị ngọt ngào của trái cây; bầu trời rộng lớn, tự do. Tất cả như hòa quyện thành một bản nhạc mùa hè với âm thanh rộn ràng, sắc màu rực rỡ, ánh sáng chan hòa và hương vị ngọt ngào.
Khi tu hú đến, mùa hè cũng đến với đủ hương sắc, Tố Hữu cảm nhận lúa chiêm đang chín, khiến hình ảnh những cánh đồng vàng óng hiện lên rõ nét. Tiếng chim tu hú làm bừng tỉnh tâm hồn thi nhân với khát vọng hòa hợp cùng thiên nhiên mãnh liệt. Hình ảnh “lúa chiêm đang chín” và “trái cây ngọt dần” cho thấy mùa hè đang đến gần, nhà thơ muốn níu giữ từng khoảnh khắc. Tố Hữu, với tâm hồn nhạy cảm và trí tưởng tượng phong phú, đã tạo ra bức tranh thiên nhiên mùa hè đầy cảm xúc dù đang trong cảnh tù đày. Qua đó, ta cảm nhận được sự trẻ trung, yêu đời và khát khao tự do mạnh mẽ của thi nhân. Bốn câu thơ cuối thể hiện cảm xúc và khát vọng tự do cháy bỏng của người chiến sĩ.
“Ta cảm nhận mùa hè dâng tràn trong lòng”
Mà chân lại muốn đạp tan bức phòng, hè ơi!
Ngột ngạt quá, muốn chết đi thôi
Khi tiếng chim tu hú ngoài trời cứ kêu vang!
Cách ngắt nhịp linh hoạt: 2/2/2; 6/2; 3/3; 4/4 kết hợp với các động từ mạnh như: 'đạp tan phòng', 'chết uất thôi'; cùng với những từ cảm thán như 'ôi, làm sao, thôi' đã diễn tả tâm trạng uất ức tột cùng, muốn phá tan cả ngục tù tối tăm. Điều đó chứng tỏ khát khao tự do luôn mãnh liệt trong lòng người chiến sĩ. Tố Hữu càng khao khát tự do hơn khi muốn cống hiến cho cách mạng. Nhà thơ dùng các động từ mạnh và dấu chấm than để thể hiện sự phẫn uất mãnh liệt. Tiếng chim tu hú ngoài trời như nhắc nhở, giục giã nhà thơ kháng chiến cứu nước. Sự đối lập giữa không gian rộng lớn và tình cảnh bị giam cầm tạo nên cảm giác mãnh liệt trong tâm hồn nhà thơ.
Dù con đường cách mạng có gian nan đến đâu, nhà thơ vẫn kiên cường đối mặt và hoàn thành nhiệm vụ. Tâm trạng đau khổ, uất ức được bộc lộ rõ ràng qua từng câu thơ. Câu thơ chứa đựng nỗi khắc khoải và day dứt, cả thể xác lẫn tâm hồn. Trong hoàn cảnh này, người cộng sản phải đấu tranh nội tâm để vượt qua đắng cay, giữ vững ý chí và tinh thần cách mạng. Bác Hồ đã khẳng định: “Thân thể ở trong lao, Tinh thần ở ngoài lao.” Các chiến sĩ cách mạng tiền bối cũng đã nhấn mạnh: “Giam người khóa cả chân tay lại, Chẳng thể ngăn ta nghĩ tự do.” Tiếng chim tu hú như nhắc nhở và thúc giục nhà thơ vượt qua tù đày để giành lại tự do.
Bài thơ 'Khi con tu hú' kết thúc nhưng tiếng chim tu hú vẫn còn vang vọng trong tâm hồn nhà thơ. Qua bức tranh thiên nhiên đầy hương sắc, Tố Hữu đã thể hiện những uất ức trong lòng mình. Sử dụng ngôn từ giản dị nhưng đầy sức tạo hình, nhà thơ khẳng định tài năng nghệ thuật của mình. Người nghệ sĩ không chỉ cầm bút để đánh giặc mà còn có thể cầm súng ra chiến trường. Họ mang trong mình khát khao tự do mãnh liệt và mong muốn đứng trong hàng ngũ của Đảng để phục vụ cách mạng.
Trên đây, Mytour đã giới thiệu với các bạn bài phân tích tác phẩm 'Khi con tu hú' của Tố Hữu. Có thể thấy, 'Khi con tu hú' không chỉ là một bản tình ca tâm tư mà còn là tiếng gọi từ thiên nhiên về đồng quê và bầu trời tự do, tràn đầy tình yêu và khát vọng mãnh liệt. Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu sâu hơn giá trị của tác phẩm và phát triển nhiều ý tưởng cho bài văn của mình. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn các bạn đã theo dõi!
