Đề bài: Phân tích bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên vai mẹ để chứng minh ý kiến sau đây: 'Trong lời ru của bà mẹ Tà-ôi (Khúc hát ru những em bé lớn trên vai mẹ - Nguyễn Khoa Điềm) không chỉ có tình yêu thương con tha thiết mà còn chứa đựng tình cảm và nhận thức sâu sắc về hành động cách mạng của nhân dân yêu nước'.
Phân tích bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên vai mẹ
Kết quả:
Nguyễn Khoa Điềm, nhà thơ trưởng thành trong những thời kỳ kháng chiến đau thương của đất nước. Sinh ra tại Huế trong gia đình tri thức yêu nước, ông đã tích cực tham gia chiến trận miền Nam từ năm 1964. Bài thơ Khúc hát Ru những em bé lớn trên vai mẹ được sáng tác vào năm 1971, khi ông đang làm nhiệm vụ ở chiến khu Bình Trị Thiên. Tác phẩm của ông không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước và nhận thức về cuộc chiến tranh cách mạng của nhân dân.
Như bất kỳ người mẹ nào khác, người mẹ Tà-ôi đều tràn đầy tình thương vô bờ. Đứa con lớn lên trên đôi vai mảnh khảnh của mẹ, được che chở và ngủ ru dịu dàng dưới những bản hát ngọt ngào của mẹ. Âm thanh của lời ru như làn sóng êm đềm, truyền đạt tình yêu và ước mơ tới con:
'- Ngủ ngoan a kay ơi, ngủ ngoan a kay hỡi,
Mẹ thương a kay, mẹ thương bộ đội
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần,
Mai sau con lớn vung chày lún sân...'
Từng lời ru chứa đựng ước mơ của mẹ dành cho con. Bờ vai mảnh khảnh của mẹ là nơi êm ái cho em, mẹ mong con lớn nhanh, khoẻ mạnh để cùng mẹ lao động, cùng mẹ chiến đấu. Mẹ yêu em, nên dù mệt nhọc, mẹ không ngần ngại, không chùn chân. Em luôn đồng hành cùng mẹ trong mọi công việc, từ việc giã gạo đến tỉa bắp, em luôn ở bên mẹ. Đối với người mẹ Tà-ôi, em là ánh sáng, là sự sống, là niềm hy vọng, mẹ tự hào vì có em. Có con, mẹ thêm dũng cảm, thêm sức mạnh để chiến đấu và lao động. Em là nguồn yêu thương vô tận mà ông trời đã ban tặng mẹ.
'Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi,
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ.
Mẹ đang trỉa bắp trên núi Ka-lưi
Lưng núi thì to, nhưng lưng mẹ nhỏ,
Em ngủ ngoan em, đừng làm mẹ mỏi.
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi,
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng.'
Nhưng mẹ không chỉ thương em mà còn dành tình thương cho bộ đội, cho Bác Hồ, cho kháng chiến, cho Tổ quốc yêu dấu. Trong người mẹ Tà-ôi, có ý thức cao về cách mạng, nhận thức về chiến đấu cho Tổ quốc. Tình thương của mẹ liên quan chặt với tình yêu đất nước. Trong mẹ, là tình cảm căm thù giặc sôi sục, là tinh thần chiến đấu đầy sức mạnh. Mẹ là hậu phương vững chắc cho tiền tuyến yên lòng:
'Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội,
Nhịp chày nghiêng, giấc ngủ em nghiêng'.
Mẹ yêu thương những chiến sĩ bộ đội, họ hành quân ngày đêm, mệt nhọc, đối mặt với nguy hiểm và khắc nghiệt của chiến trường.
-' Ngủ ngoan a kay ơi, ngủ ngoan a kay hỡi,
Mẹ thương a kay, mẹ thương làng đói.
Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều
Mai sau con lớn mạnh mẽ Ka-lưi...'
Mẹ thương A-cay, mẹ thương em, mẹ thương cả làng xóm đang trải qua những khoảnh khắc khó khăn. Tình thương ấy không chỉ cao cả mà còn biến thành hành động, mẹ tham gia chiến đấu, mẹ bước ra chiến trường cùng em với tư cách một người mẹ mạnh mẽ.
'Mẹ đang di chuyển, bước chân qua rừng.
Thằng Mỹ đuổi ta, buộc phải rời xa con suối
Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông,
Mẹ đưa em đi, để dành trận chiến cuối cùng.
Từ trên lưng mẹ, em bước ra chiến trường,
Từ bên trong đói khổ, em bước vào Trường Sơn.'