Phân tích bài thơ Lai Tân của Hồ Chí Minh

Đề bài: Phân tích bài thơ Lai Tân

 Phân tích về bài thơ Lai Tân của Hồ Chí Minh
 

I. Dàn ý Phân tích bài thơ Lai Tân (Chuẩn)

'Nhật kí trong tù' là một trong những tác phẩm đáng chú ý của Hồ Chí Minh. Đặc biệt nổi bật trong số đó phải kể đến bài thơ 97 - 'Lai Tân' được trích từ tập thơ.

2. Thân bài

- Sự thối nát, xấu xí,... của tầng lớp thống trị - những người đứng đầu các cấp, kiểm soát quyền lực, thực hiện luật pháp:
+ Ban trưởng đánh bạc
+ Cảnh trưởng cũng 'tham lam ăn tiền phạm nhân'
+ Huyện trưởng lười biếng làm việc công
=> Cấp dưới lại dám hành động, cấp trên nhắm mắt bỏ qua => Nhà tù là nơi để trừng phạt, giúp dân nhưng lại chứng kiến những gì đen tối nhất, đê tiện nhất, xấu xa nhất...(Còn tiếp)

>> Xem chi tiết Dàn ý Phân tích bài thơ Lai Tân tại đây

II. Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Lai Tân của Hồ Chí Minh (Chuẩn)

'Nhật ký trong tù' là một trong những tác phẩm đặc sắc của Hồ Chí Minh. Nổi bật và đặc biệt là bài thơ số 97 - 'Lai Tân' được lựa chọn từ tập thơ. Bài thơ đã hé lộ, chỉ trích, châm biếm, vạch trần,... bộ mặt của những người đứng đầu quản lý nhà tù cũng như xã hội vào thời điểm đó.

Mở đầu của bài thơ là hình ảnh sự thối nát, xấu xa,... của tầng lớp thống trị - những người đứng đầu các cấp, kiểm soát quyền lực, thực thi luật pháp:

'Ban trưởng nhà giam mỗi ngày đều đánh bạc
Cảnh trưởng tham lam, bị giải vì ăn tiền phạm nhân
Huyện trưởng chong đèn làm việc công'

Ba câu thơ đầu tiên của bài thơ đã đưa ra cái nhìn hiện thực về những người thực thi pháp luật cũng như xã hội Trung Quốc thời kỳ đó. Đầu tiên là 'ban trưởng đánh bạc'. Họ công khai đánh bạc trước mặt những người phạm nhân không chỉ một ngày mà hàng ngày. Người đứng đầu là ban trưởng - người thực hiện pháp luật. Ban trưởng và phạm nhân, cả hai đều tham gia trong trò chơi đỏ đen, bài bạc, nơi công lý và pháp luật biến thành sòng bạc. Không chỉ ở đây, bài thơ 'Đánh bạc' của Bác cũng đã tả chân dung rõ nét nhất về cảnh bài bạc trong nhà tù:

'Trong nhà giam, đánh bạc không còn là tội ác
Mà lại trở thành việc được công khai
Và những kẻ con bạc, họ luôn gánh chịu lương tâm:
Tại sao trước đây họ không nghĩ đến điều này?'

Châm biếm và lên án được thể hiện một cách hóm hỉnh, qua từng hình ảnh, ta càng hiểu sâu sắc hơn về vấn đề bài bạc trong nhà tù. Không chỉ có ban trưởng, cảnh trưởng cũng 'tham lam ăn tiền phạm nhân'. Ban trưởng đánh bạc, cảnh trưởng kiếm tiền từ những người nghèo. Thay vì là nơi nghiêm túc của pháp luật, đây lại trở thành nơi lợi dụng, trục lợi cá nhân. Dù nhà tù được xây dựng để trừng trị, giúp đỡ dân chúng, nhưng thực tế lại là nơi diễn ra những tội ác, bần tiện, xấu xa nhất. Đây thực sự là một cảnh tượng xấu xa, thối nát của xã hội Trung Quốc thời kỳ đó. Dù cấp dưới hành động như vậy, nhưng cấp trên vẫn mắt nhắm mắt mở, huyện trưởng vẫn 'chong đèn làm việc'.

Thái độ châm biếm, mỉa mai của tác giả càng làm ta thấy rõ bức tranh mục nát của nhà tù cũng như xã hội thời kỳ đó. Tại sao cấp dưới lại dám hành động như vậy? Chẳng phải vì sự cho phép, sự mắt nhắm mắt mở của cấp trên sao? Họ chỉ quan tâm đến công việc của mình mà bỏ quên nhân dân. Thông qua sự châm biếm, lên án một cách hóm hỉnh, nhẹ nhàng mà thâm thúy của tác giả qua từng câu chữ, hình ảnh, ta thấy rõ sự thối nát, xấu xí của quan lại cũng như xã hội thời kỳ đó.

'Dù bao thời gian trôi qua, Lai Tân vẫn yên bình dưới bầu trời'

Cuối cùng, bài thơ khiến người đọc suy tư sâu sắc. Trước một xã hội u ám như vậy, liệu có thể tồn tại sự 'thái bình'? Nhưng đó chỉ là một cách nói ngược của tác giả. Kể từ xa xưa đến nay, Lai Tân vẫn tiếp tục hiện diện 'thái bình'. Từ 'vẫn' phản ánh sự châm biếm, khinh miệt của tác giả. Những điều xấu xa, tồi tệ trong nhà tù, trong xã hội dường như trở nên bình thường. 'Thái bình' thực chất là vẻ bề nổi của những điều ác tàn, thói hư đang bùng nổ trong xã hội. Hồ Chí Minh đã phơi bày sự thật về sự hủy hoại, lên án và chiến đấu chống lại chế độ tù tội ở Tưởng Giới Thạch cũng như xã hội Trung Quốc thời bấy giờ.

Bài thơ 'Lai Tân' đã khái quát một cách súc tích những mặt xấu xa, bỉ ổi của các nhân vật lãnh đạo tại nhà tù Tưởng Giới Thạch. Bằng cách diễn đạt châm biếm một cách tinh tế nhưng sâu xa, 'Lai Tân' trở nên rất đặc sắc. Với những dòng thơ ngắn gọn, không phô trương, chỉ với bốn câu thôi, anh hùng dân tộc đã lên tiếng thay cho hàng triệu người vô tội, những con người chán ghét tham nhũng, bất công, yêu nghĩa lý và chiến đấu vì nghĩa lý.

"""""-HẾT"""""

Đó là phân tích về bài thơ Lai Tân. Để hiểu rõ hơn về hiện thực, sự phê phán và châm biếm của tác giả đối với chính quyền Tưởng Giới Thạch, bạn có thể tham khảo thêm: Soạn bài Lai Tân (Hồ Chí Minh), Cảm nhận về bài thơ Lai Tân, Dàn ý phân tích bài thơ Lai Tân.