Buzz
Mẫu 01: Phân tích bài thơ 'Mã Giám Sinh mua Kiều' với các lựa chọn xuất sắc nhất.
Trong bối cảnh xã hội phong kiến suy tàn, phụ nữ là nạn nhân khổ sở nhất của áp bức và bất công. Nguyễn Du đã viết về họ bằng những câu thơ đầy cảm xúc: 'Đau đớn thay phận đàn bà, Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.' Thời đại của Nguyễn Du, bạc mệnh đã trở thành định mệnh chung cho phận phụ nữ. Cuộc đời Thúy Kiều, một cô gái xinh đẹp và tài năng, là ví dụ rõ ràng cho quy luật này.
Đoạn trích 'Mã Giám Sinh mua Kiều' nằm trong giai đoạn hai của Truyện Kiều, khi gia đình Thúy Kiều đối mặt với sự tan nát và đau khổ. Tài sản bị cướp, cha và em trai Kiều bị bắt và tra khảo. Để giải thoát cha và em trai khỏi tù đày, Kiều phải bán chính mình. Nguyễn Du đã sử dụng lối viết tả thực sắc sảo để khắc họa chân dung Mã Giám Sinh và Thúy Kiều. Mã Giám Sinh, kẻ buôn người tàn ác, được mô tả với nhiều nét độc ác. Thúy Kiều, người phụ nữ tài sắc, trở thành món hàng mua bán vô lương tâm.
Nguyễn Du không chỉ phê phán xã hội phong kiến mục nát mà còn kêu gọi cấp thiết việc cứu vớt con người, đặc biệt là phụ nữ, khỏi sự áp bức và bất công. Tin tức về việc Kiều bán mình đã gây chấn động dư luận, buộc mọi người phải xem xét lại giá trị nhân phẩm và đạo đức. Nguyễn Du không miêu tả dài dòng, mà tập trung vào những chi tiết tiêu biểu, thể hiện rõ tâm trạng và đặc điểm nhân vật. Mã Giám Sinh được mô tả với những chi tiết như tuổi tác không rõ ràng, diện mạo mâu thuẫn và cách ăn mặc cố che đậy bản chất thật của hắn.
Nguyễn Du đã làm nổi bật cách Mã Giám Sinh hỏi cưới một cách lạ lùng, với thầy trò hắn giống như một bọn lưu manh càn quấy. Mã Giám Sinh có thái độ kiêu ngạo, tự mãn, coi thường lễ nghi và phép tắc: Ngồi sỗ sàng trên ghế, một ghế dành cho chủ nhà hoặc khách quý. Hắn ngồi vắt chân, không đợi ai mời, hành động ngổ ngáo, coi thường mọi người. Những chi tiết này thể hiện rõ bản chất tiểu nhân của hắn.
Khi mụ mối dẫn Kiều ra, Mã Giám Sinh quan sát nàng bằng con mắt của một tay buôn người: Đánh giá sắc đẹp, tài năng qua việc ép nàng đàn và làm thơ để xác định giá trị. Thúy Kiều làm hắn hài lòng với tài sắc của mình.
Tình cảm nồng nàn và quý mến,
Khi lòng khách mới dễ dàng đặt vấn đề.
Mã Giám Sinh tự tin rằng hắn sẽ mua được món hàng quý giá và chắc chắn có lãi lớn, nhưng hắn không vội vàng mà còn mặc cả, giảm giá, cuối cùng đề nghị giá hơn bốn trăm. Những từ ngữ như cò kè, ngã giá trong miêu tả của Nguyễn Du đã lột trần bản chất gian xảo của hắn, làm rõ chân tướng của Mã Giám Sinh – tên buôn người vô liêm sỉ, trái ngược hoàn toàn với vẻ ngoài đạo mạo của hắn.
Khi đọc đoạn thơ này, chúng ta không chỉ căm ghét và khinh bỉ Mã Giám Sinh mà còn cảm thấy xót xa cho Thúy Kiều, người con gái tài sắc bị rơi vào tay bọn tàn ác. Nguyễn Du đã thể hiện rõ sự đau đớn, quằn quại của Kiều khi bán mình, như thể nước mắt và máu đã được khắc họa bằng từng nét bút.
Đau lòng hơn cả nỗi nhà,
Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng.
Gió lùa e sương e ngại,
Ngừng hoa bóng thẹn, gương mặt dày.
Mối càng vén tóc, tay bắt,
Nét buồn như cúc, điệu gầy như mai.
Nguyễn Du, với bút pháp ước lệ quen thuộc, đã khắc họa những nhân vật chính diện bằng những hình ảnh tinh tế và tượng trưng. Trong Truyện Kiều, vẻ đẹp của Kiều không chỉ khiến hoa ghen, cúc liễu hờn mà còn làm nghiêng nước nghiêng thành. Dù ở đỉnh điểm của đau khổ, vẻ đẹp của Kiều vẫn sáng ngời, chạm đến trái tim người đọc.
Nghệ thuật đối được khai thác triệt để trong các dòng thơ miêu tả Kiều, phá vỡ tính khuôn sáo của bút pháp cổ điển, tạo nên sự xúc động thực sự cho người đọc. Chúng ta đồng cảm với Thúy Kiều và cảm thấy căm phẫn trước xã hội phong kiến thối nát đã làm tan nát gia đình nàng và đẩy nàng vào chốn đoạn trường đầy chông gai.
Đoạn trích về việc Mã Giám Sinh mua Kiều chứng tỏ tài năng của Nguyễn Du trong việc miêu tả tâm lý và xây dựng nhân vật. Truyện Kiều không chỉ là câu chuyện về số phận bất hạnh của một người phụ nữ mà còn là một bản án âm thầm đối với xã hội phong kiến mục nát. Những kẻ như Mã Giám Sinh, vì lợi ích cá nhân, sẵn sàng chà đạp lên nhân phẩm.
Mẫu 02. Phân tích chi tiết Mã Giám Sinh mua Kiều
Khi Thúy Kiều đang đắm chìm trong mối tình đầu nồng thắm và trong sáng với Kim Trọng, bất ngờ gia đình nàng bị vu oan và rơi vào cảnh tang thương. Không thể chứng kiến gia đình tan vỡ, Thúy Kiều đau xót trao duyên cho Thúy Vân và quyết định bán mình để có tiền cứu cha và em trai.
Khi Kiều đang trong tình cảnh đau khổ, Mã Giám Sinh, một kẻ đã quen với những trò phong tình, đã lợi dụng cơ hội này để cầu hôn nàng. Thực chất, hắn không mua Kiều để làm vợ mà đưa nàng về nhà thổ của mụ Tú Bà ở Lâm Tri. Đoạn trích này miêu tả màn mua bán nhục nhã, vạch trần bộ mặt thật của Mã Giám Sinh và mở đầu cho cuộc đời lưu lạc đầy cay đắng của Kiều.
Nguyễn Du, với tài năng miêu tả sắc sảo và sự căm ghét mãnh liệt, đã khắc họa bộ mặt bỉ ổi và tàn ác của bọn buôn người. Trong cảnh tượng này, Mã Giám Sinh đóng vai chàng sinh viên Quốc Tử Giám, đến làm lễ dạm hỏi Thúy Kiều, nhưng thực chất là một kẻ lừa đảo với tên tuổi và xuất thân mơ hồ. Ngòi bút của Nguyễn Du đã làm rõ bản chất tồi tệ của Mã Giám Sinh và tính cách bỉ ổi của hắn.
“Tuổi đã ngoài bốn mươi…
“Ngồi sỗ sàng trên ghế trên”
Mã Giám Sinh dù đã ngoài bốn mươi nhưng vẫn khoác lên mình bộ áo quần bóng bẩy, với gương mặt và râu ria sạch sẽ, thật ra chỉ là một tên dối trá. Đoàn thầy tớ của hắn kéo đến nhà Kiều tạo nên cảnh tượng hỗn loạn, lố lăng. Cử chỉ 'ngồi sỗ sàng trên ghế trên' đã làm lộ rõ bản chất thật của hắn, vạch trần sự thô lỗ và vô học của kẻ này.
Nguyễn Du đã miêu tả cảnh mua bán một cách khách quan, nhưng bản chất thật của Mã Giám Sinh vẫn bị vạch trần. Dù hắn cố gắng che đậy bằng những mánh khóe tinh vi, nhưng diện mạo, thái độ và hành vi của hắn vẫn tự tố cáo là một kẻ buôn người đê tiện.
Trong mắt Mã Giám Sinh, Kiều và vẻ đẹp của nàng chỉ là món hàng để hắn thu lợi. Hắn cân nhắc, đo đạc tài sắc của Kiều, yêu cầu nàng thể hiện tài năng như thể mua bán hàng hóa. Khi đã vừa ý, bản chất của hắn hiện rõ qua thái độ 'tuỳ cơ dặt dìu' trong cuộc thương thảo, dù hắn cố che đậy bằng những lời lẽ sang trọng.
“Rằng mua ngọc đến Lam Kiều
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?”
Cuối cùng, bộ mặt tàn ác và đen tối của Mã Giám Sinh đã được phơi bày một cách rõ ràng và không chút khoan nhượng.
“Cò kè, bớt một thêm hai
Giá cả dần ngã xuống ngoài bốn trăm.”
Với cách mặc cả tầm thường và bẩn thỉu, màn kịch 'lễ vấn danh' bộc lộ rõ ràng bản chất của một vụ 'mua bán người' công khai, và Mã Giám Sinh hiện nguyên hình là một tên buôn bán người hạ lưu và đáng khinh bỉ.
Trong đoạn trích này, hình ảnh Thúy Kiều hiện ra với tất cả nỗi buồn, đau khổ và nhục nhã. Là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn, đang sống trong hạnh phúc của mối tình đầu trong sáng, nàng đột ngột rơi vào cảnh ngộ bi đát, trở thành một món hàng bị bọn buôn người trao tay, mặc cả. Tâm hồn nhạy cảm của nàng cảm nhận sâu sắc sự ê chề, tủi nhục và đau đớn của chính mình.
“Nỗi mình thêm tức nỗi nhà…
Ngừng hoa bỗng thẹn, nhìn gương mặt dày.”
Kiều vừa đau xót cho mối tình của mình (nỗi mình), vừa thương xót cho gia đình (nỗi nhà), nước mắt không ngừng rơi. Kiều cảm thấy mình như một cành hoa bị đem ra trước sương gió, nên 'dợn gió, e sương' vì hoa sẽ tàn phai trước những yếu tố đó. Và vì tự so sánh mình với hoa, nàng cảm thấy thẹn khi nhìn thấy hoa, tự thấy mình không xứng đáng. Trong khi đó, mụ mối lại coi Kiều như một món hàng, chỉ ra những chi tiết để khách xem. Kiều thì chỉ còn lại vẻ buồn bã, ốm yếu như cúc và mai.
Trong màn kịch 'lễ vấn danh' này, dưới sự điều hành của mụ mối và sự nài ép của Mã Giám Sinh, Kiều trở thành 'cái máy' biểu diễn, đánh đàn, làm thơ theo yêu cầu. Dù việc bán mình để cứu cha và em là hành động tự nguyện của nàng, nhưng nàng vẫn phải chịu đựng và cam chịu mọi sự. Nguyễn Du đã khắc họa Kiều với sự im lặng tuyệt đối, nhưng không thể che giấu nỗi đau, xót xa, và nhục nhã. Kiều uất ức vì bị chà đạp lên nhân phẩm, đau khi nghĩ đến 'nỗi mình' – tình duyên không trọn vẹn, và căm phẫn vì 'nỗi nhà' bị vu oan. Tâm trạng của Kiều bị bao trùm bởi sự đau đớn, với hình ảnh 'thềm hoa một bước, lệ hoa mấy hàng'.
Nguyễn Du đã miêu tả cảnh bán người như một màn 'cành hoa đem bán cho thuyền lái buôn'. Thông qua việc mô tả ngoại hình, cử chỉ và ngôn ngữ của các nhân vật, tác giả đã khắc họa rõ ràng tính cách của Mã Giám Sinh và bóc trần bản chất xấu xa, đê tiện của hắn. Đồng thời, Nguyễn Du lên án những thế lực tàn ác đã chà đạp lên tài sắc và nhân phẩm của người phụ nữ, và thể hiện sự thương cảm sâu sắc đối với nỗi đau oan trái của Thúy Kiều ngay từ những ngày đầu của cuộc đời lưu lạc đầy bất hạnh của nàng.
Mẫu 03. Phân tích Mã Giám Sinh mua Kiều hay nhất
Khi suy ngẫm về Truyện Kiều, thường có vẻ như các cụ ta ít chú ý đến đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều hơn các đoạn khác. Tôi đã từng chia sẻ ý nghĩ này với một cụ giáo và hỏi: 'Tại sao lại như vậy?' Cụ giáo không trả lời ngay, mà chỉ nhẹ nhàng ra vườn. Tôi theo sau, cảm thấy băn khoăn: 'Có phải tôi đã nêu vấn đề khiến cụ không hài lòng?'
Dừng lại trước một khóm hoa rực rỡ, cụ bắt đầu chọn lọc và nhẹ nhàng gỡ từng chùm hoa, từng chiếc lá. Cụ hỏi: 'Văn thơ hay là văn thơ thế nào?' Tôi cảm thấy lúng túng. Cụ tiếp tục: 'Đừng cần trả lời ngay. Có thể sau vài năm, hoặc ba bốn mươi năm sau, khi đó anh có thể trả lời. Nhưng khi đó tôi đã khuất mộ. Bất cứ khi nào anh muốn, hãy thắp một nén hương và đọc câu trả lời đó cho tôi.'
Cụ giải thích rằng văn thơ hay là thứ có khả năng giúp con người thoát khỏi sự tầm thường của cuộc sống, trở nên trong sáng hơn một chút... phải không? Cụ tiếp tục nói: 'Đoạn về Mã Giám Sinh mua Kiều mà anh nhắc đến, khi đọc thì cảm thấy ghê tởm và tức giận lắm. Thường tôi chỉ lướt qua.' Cụ mỉm cười nhẹ nhàng mà không giải thích thêm.
Vậy không phải các cụ xưa ít chú ý đến đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều, mà thực tế là có thành kiến với nó. Khi đọc lại, tôi cảm thấy sự ghê tởm và tức giận, không muốn tiếp tục bàn luận về nó. Việc phê phán và đánh giá văn chương là một nghệ thuật, phụ thuộc vào cá tính mỗi người và không thể thay đổi.
Cảm giác 'ghê tởm' khi đọc đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều có thể xuất phát từ việc: đúng vậy, từ cách đây năm trăm năm, việc buôn bán người đã trở thành một nghề đáng kinh tởm. Nguyễn Du đã ghi lại nghề này qua tác phẩm của mình. Dù 'Sự lòng' – một câu chuyện gia đình cơ bản 'ngỏ với băng nhân' (tại sao không 'ngỏ' với hàng xóm mà lại với 'băng nhân'?), đã lan truyền nhưng đã gây 'xôn xao' mạnh mẽ. Vì thế mụ mối mới có cơ hội kinh doanh, thu hút khách từ xa. Nghề buôn người này đã làm thử thách giá trị, vẻ đẹp và tài năng của con người một cách lạnh lùng.
Trong giao dịch này không có sự đồng cảm hay nhân ái, chỉ là sự 'đòi hỏi thêm một chút nữa' suốt buổi, đến khi 'giờ lâu mà giá vàng vẫn chưa quá bốn trăm'. Trong cuộc trao đổi đó, Thúy Kiều không có quyền lựa chọn, và sự thể hiện (hay cười) của nàng chỉ nằm trong tay mụ mối và Mã Giám Sinh – những người thực sự tham gia vào nghề buôn người.
Xã hội văn minh là nơi có nhiều ngành nghề với các chuyên gia rõ ràng ở từng lĩnh vực. Nhưng trong một xã hội mà tài năng, sắc đẹp và phẩm giá của con người như Thúy Kiều lại rơi vào tay bọn buôn người, thì thật là ghê tởm! Xã hội đó không phải là xã hội văn minh.
Khi đọc đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều, nhiều người cảm thấy tức giận. Sự tức giận đó xuất phát từ vẻ ngoài quá mức bóng bẩy, lịch lãm của Mã, sự ồn ào của thầy tớ nhà hắn, và nhất là thái độ kiêu ngạo của hắn. Ai cho phép hắn hành xử như vậy? Chính là tiền bạc. Hắn tựa vào tiền để làm điều mình muốn. Dân chúng thường thấy những kẻ có tiền có thể làm gì cũng được, dù là 'nói quấy, nói quá' cũng đều được nghe với sự ồn ào.
Ở đây, thái độ của Mã không chỉ thể hiện bản chất kém cỏi và hợm hĩnh của hắn, mà còn làm lộ rõ tình cảnh đau khổ của gia đình Thúy Kiều và sự tha hóa của xã hội đang suy tàn, nơi mà đồng tiền của bọn bất lương có thể thao túng.
Có người đã chỉ trích Nguyễn Du vì sao lại miêu tả đoạn này quá chi tiết. Càng chi tiết, càng cảm thấy đau đớn. Nếu đã mô tả kỹ lưỡng như vậy, sao không để ai đó nói vài lời an ủi hay động viên Thúy Kiều? Tôi nghĩ rằng, chúng ta cảm thấy vậy vì ghét Mã Giám Sinh và thương xót Thúy Kiều. Đây là quy tắc mua bán, đặc biệt là trong môi trường kín đáo như thế, Nguyễn Du viết vậy là hợp lý.
“Hạt mưa chẳng bận tâm phận hèn
Liều trao tấc cỏ, quyết đền ba xuân.”
Nguyễn Du không chỉ thương xót mà còn thấu hiểu sâu sắc tình cảnh của Thúy Kiều (Thương đã quý, thương mà hiểu, mới là tri ân, mới là thấu đạt; Nguyễn Du được xem là nhà nhân đạo vì vậy). Tuy nhiên, đối với sự mua bán và kẻ hợm tiền, cụ đã phê phán rất mạnh mẽ.
Tiền trong tay rồi, việc gì mà không thành công!
Đoạn kết của câu chuyện đầy đau khổ này không chỉ là một lời nhấn mạnh về sự nhẫn tâm mà còn là cảnh báo dành cho những kẻ như Mã và những tay xun xoe nhút nhát. Ở đây, ta thấy được sự châm biếm và nụ cười hiếm hoi của nhà thơ nhân đạo: Các người cứ nghĩ thế đi, tiền đã có sẵn rồi mà.
- Phân tích nhân vật Mã Giám Sinh chọn lọc tốt nhất
- Dàn ý phân tích nhân vật Mã Giám Sinh chi tiết, xuất sắc
