Buzz
Dàn ý
a. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm.
b. Thân bài
* Phân tích khổ 1:
Nếu mai em về Chiêm Hóa
Cho ta gửi nỗi nhớ cùng
Tháng giêng mưa tơ rét lộc
Em về vừa kịp mùa măng.
- Sử dụng xưng hô “em” - “ta” để tạo sự gần gũi.
- Đề cập đến địa danh “Chiêm Hóa”: một huyện nằm ở phía bắc tỉnh Tuyên Quang.
- Thể hiện nỗi nhớ quê hương qua những hình ảnh như: rét của tháng giêng, mùa măng.
* Phân tích khổ 2:
close
Sông Gâm đôi bờ cát trắng
Đá ngồi dưới bến trông nhau
Non Thần hình như trẻ lại
Xanh lên ngút ngát một màu.
- Đề cập đến các địa danh ở Chiêm Hóa như: Sông Gâm, Non Thần để thể hiện tình cảm với cảnh vật nơi đây.
- Sử dụng các biện pháp tu từ như nhân hóa, đảo ngữ để nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên.
* Phân tích khổ 3 và 4:
Phố đông cứ mải tìm nhau
Cô gái Dao nào cũng đẹp
Vòng bạc rung rinh cổ tay
Ngù hoa mơn mởn ngực đầy.
- Hình ảnh con phố và các cô gái dân tộc Dao tái hiện cảnh phố và người dân Chiêm Hóa.
Con gái bản Tày duyên quá
Sắc chàm như cũng pha hương
Chỉ riêng nụ cười môi mọng
Mùa xuân e cũng lạc đường.
- Đề cập không chỉ đến dân tộc Dao mà còn đến dân tộc Tày và văn hóa của họ.
* Phân tích khổ 5:
Nếu mai em về Chiêm Hóa
Đầu xuân đi hội lùng tùng
Quả còn chạm vai thì nhặt
Ngày lành duyên tốt mừng nhau.
- Câu thơ: 'Nếu mai em về Chiêm Hóa' được lặp lại hai lần để thể hiện mong muốn trở về.
c. Kết bài
- Tóm tắt lại nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
Mẫu thơ
Mai Liễu (1949 - 2020), người dân tộc Tày, xuất thân từ Tuyên Quang. Ông viết nhiều về quê hương và lòng nhân ái miền núi. Ông nói: 'Quê hương và lòng nhân ái miền núi luôn là nguồn cảm hứng, thúc đẩy tôi viết, và nó mãi mãi hiện hữu trong cuộc sống sáng tác của tôi'. Tuổi thơ và kí ức về quê hương của ông được tái hiện chân thực qua từng bài thơ, tạo nên một thế giới nghệ thuật riêng biệt và độc đáo. Mỗi bài thơ như một cánh cửa mở ra với tâm hồn đầy tình yêu thương của nhà thơ dành cho quê hương và nguồn gốc của mình. Nếu mai em về Chiêm Hóa là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của ông, miêu tả về mảnh đất Chiêm Hóa - một huyện thuộc tỉnh Tuyên Quang.
Với sáu khổ thơ, không quá ngắn nhưng cũng không quá dài, đủ để tác giả diễn đạt nỗi nhớ và tình yêu dành cho quê hương.
Nếu mai em về Chiêm Hóa
Cho ta gửi nỗi nhớ cùng
Tháng giêng mưa tơ rét lộc
Em về vừa kịp mùa măng.
Cách sử dụng xưng hô “anh - ta” vừa mới mẻ vừa độc đáo. “Em” ở đây không chỉ đơn thuần chỉ một cá nhân cụ thể mà còn đại diện cho những người con gái ở quê hương Chiêm Hóa, còn “ta” chính là tác giả. Thường thì mọi người sẽ trở về quê hương vào dịp Tết. Chắc vì điều này mà tác giả nhắc đến tháng Giêng trong bài thơ. Mưa tơ là những cơn mưa đầu tiên của mùa xuân, nhẹ nhàng và như mây trôi. Rét lộc dù ẩm ướt nhưng lại tạo điều kiện tốt cho sự phát triển của cây cỏ trong thời tiết đông lạnh. Đây chính là điều kiện tự nhiên của vùng núi vào tháng Giêng.
Sông Gâm đôi bờ cát trắng
Đá ngồi dưới bến trông nhau
Non Thần hình như trẻ lại
Xanh lên ngút ngát một màu.
Ở vùng núi như Chiêm Hóa, sông và núi được coi là những cảnh đẹp chính. Đó là lý do tại sao tác giả dành nhiều dòng thơ để diễn tả chúng. Sông Gâm là một dòng sông chảy qua Chiêm Hóa. Việc sử dụng biện pháp nhân hóa khiến cho cảnh vật trở nên sống động hơn. Sông Gâm với bờ cát trắng và những tảng đá dài. Những tảng đá từ bên này nhìn sang bên kia như đang trông ngó. Những ngọn núi dường như trẻ lại, mặc áo màu xanh ngút.
Phố đông cứ mải tìm nhau
Cô gái Dao nào cũng đẹp
Vòng bạc rung rinh cổ tay
Ngù hoa mơn mởn ngực đầy.
Con gái bản Tày duyên quá
Sắc chàm như cũng pha hương
Chỉ riêng nụ cười môi mọng
Mùa xuân e cũng lạc đường.
Trong hai khổ thơ tiếp theo, con người và văn hóa đặc trưng của Chiêm Hóa được thể hiện rất rõ nét. Không chỉ có người Kinh, ở đây còn có dân tộc Dao và Tày. Người ta thường nói “chè Thái gái Tuyên”. Đúng vậy, không có gì sai. Con gái Tuyên Quang vừa xinh đẹp vừa dịu dàng. Các cô gái Dao duyên dáng, lộng lẫy trong những chiếc vòng bạc. Các cô gái Tày thu hút với màu sắc của trang phục truyền thống cùng với nụ cười rạng rỡ, khiến người ta quên mất lối về.
Nếu mai em về Chiêm Hóa
Đầu xuân đi hội lùng tùng
Quả còn chạm vai thì nhặt
Ngày lành duyên tốt mừng nhau.
Câu thơ “Nếu mai em về Chiêm Hóa” được lặp lại ba lần trong bài thơ, từ tựa đề, đầu câu thơ khổ một và ở khổ thơ cuối. Điều này chứng tỏ tình cảm nhớ mong và lòng khao khát về quê hương của tác giả cực kỳ mạnh mẽ. Muốn trở về quê hương để tham gia các hoạt động xuân, để gặp gỡ bạn bè, những người có duyên.
Với lời thơ chân thành, đầy cảm xúc, 'Nếu mai em về Chiêm Hóa” đã làm rõ tình yêu quê hương và khao khát trở về quê nhà. Dù đi đâu thì về quê hương là điều hạnh phúc nhất. Đó không chỉ là nơi ta lớn lên mà còn là nơi có gia đình, có bố mẹ chờ đợi.
