Phân tích bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa của Nguyễn Duy

Đề bài: Phân tích chi tiết bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa của Nguyễn Duy

Phân tích bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa của Nguyễn Duy
 

I. Bài phân tích Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa của Nguyễn Duy

1. Khám phá đầu bài

- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm.

d. Phần 4: 'Khoảnh khắc...xa xôi': Nỗi nhớ về mẹ không chỉ chứa đựng trong những hình bóng và lời ru, mà còn là những hồi ức trải dài suốt thời thơ ấu của tác giả. Những trái bưởi, trái hồng, những đêm 'mẹ trải chiếu ta ngắm sao', những câu chuyện về Ngưu lang - Chức nữ, chuyện Cuội - chị Hằng. Những đèn đom đóm lung linh ban đêm, ...

e. Phần 5: 'Tiếng ru của mẹ...cá xương':
- Qua những lời ru dịu dàng khi con còn nằm trong nôi, mẹ kể về những con cò và con vạc, những trải nghiệm đắng cay trong cuộc sống, và sự thiêng liêng của tình mẹ.
- Sữa mẹ, ngọt ngào mặc nghèo, cung cấp dinh dưỡng cho con, lời ru êm đềm đưa con vào giấc ngủ, hòa mình vào tâm hồn dân tộc, và dẫn con qua từng chặng đường cuộc đời.
- Nguyễn Duy bày tỏ lo lắng: 'bà ru mẹ...mẹ ru con/liệu mai sau các con còn ghi nhớ không' khi giá trị truyền thống dần phai nhạt.
- Cuối cùng, Nguyễn Duy quay về với nỗi nhớ về mẹ, quê hương, những đêm đông lạnh giá, những ngày mưa gió khi mái nhà chẳng đủ che ẩm, mẹ luôn hiền hậu nhường chỗ ấm, chịu ướt giường, trong giấc mơ nhẹ nhàng 'ngồi buồn nhớ mẹ ngày xưa/miệng nhai cơm, búng lưỡi lừa cá'.

3. Tổng kết

Đánh giá cá nhân.

II. Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa của Nguyễn Duy

Nguyễn Duy, một danh nhân văn hóa Việt Nam thời kỳ đổi mới, đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả. Bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là biểu tượng cho tình mẫu tử, sự tri ân đặc biệt dành cho người mẹ và quê hương. Bằng giọng thơ nhẹ nhàng, tình cảm và sâu sắc, Nguyễn Duy đã chạm đến trái tim của người đọc, nhắc nhở họ về giá trị thiêng liêng của tình mẹ.

Nguyễn Duy, người với trái tim nặng nghĩa vụ gia đình và quê hương, đặc biệt dành tình cảm sâu sắc cho người mẹ. Bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa, tác phẩm cúng mẹ của ông vào năm 1986, là biểu hiện của tình kính trọng và tình yêu thương không ngừng. Hình ảnh mẹ trong bài thơ chính là hình ảnh bà ngoại của Nguyễn Duy, điều này làm cho tác phẩm trở nên ôm trọn tình cảm những đêm hè dịu dàng, những câu chuyện kể và những kỷ niệm ấu thơ.

Nguyễn Duy, một trong những nhà thơ hiện đại kết hợp chặt chẽ với ca dao truyền thống, đã mang lại cho thơ ông sự độc đáo và đặc sắc. Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa không chỉ là tác phẩm thể hiện triết lý sâu xa về cuộc sống, mà còn là sự kết hợp tinh tế giữa truyền thống và hiện đại. Với tiêu đề và hai câu kết được lấy từ ca dao, tác giả tạo nên một bức tranh thơ đậm chất văn hóa, làm tôn vinh tình cảm truyền thống nhưng vẫn giữ được tính chất cá nhân và độc đáo.

'Thơ hương tình mẹ, đêm thơ thắm
Mây nhang khói thắp lên Niết bàn
Chân nhang lấm láp, hương đàn
Vẽ bóng mẹ trần gian thuở ấy'

Khám phá bức tranh tâm hồn qua bài thơ, không gian thiêng liêng của buổi giỗ mẹ ông được mở ra. Nguyễn Duy, với trái tim mất mẹ sớm, khắc sâu nỗi buồn và tình yêu thương về hình ảnh mẹ trong trí tưởng. Mất mẹ khi còn nhỏ, ông tìm về trong ký ức, những cảm xúc chạm đến lòng người khi suy ngẫm về hình bóng của người mẹ và bà ngoại.

'Yếm đào mẹ chẳng kịp mặc
Nón quai thao thấp bằng đầu con
Tay bí tay bầu rối rồi
Váy nhuộm bùn, áo nâu mùa mùa'

Cuộc sống của phụ nữ nông thôn xưa thường đầy những khó khăn, vất vả. Bài thơ tả lại số phận của mẹ Nguyễn Duy, một phụ nữ nông thôn với đời sống khổ cực, đầy hy sinh. Hình ảnh của mẹ trở thành biểu tượng cho sự kiên cường, tình yêu thương và tấm lòng nhân ái của những người mẹ Việt Nam. Nguyễn Duy chia sẻ về cuộc sống khốn khó của mẹ, tôn vinh những đau thương, những nỗ lực không ngừng của những người phụ nữ nông thôn xưa.

'Câu hát ru chấn thương tâm Ngọt ngào cây đổ, mẹ ru con Đào chua, cá xương đen Lời mẹ hát ngân nga, lòng con thắm'

Quay trở về quá khứ hồi ấu, Nguyễn Duy mơ hồ nhìn lại những ký ức, đọng chất tình mẹ qua những lời ru dịu dàng. Mất mẹ sớm, ông nhớ mãi hình bóng mẹ qua những giai điệu dịu dàng, những câu ca mẹ hát như một thước phim đẹp của tuổi thơ. Cảm xúc chạm vào lòng người khi tưởng nhớ về mẹ thân yêu và những lời ru ấm áp.

'Khi trái hồng rực rỡ mùa thu Bước chân mẹ lấm láp bên cầu Chú Cuội chị Hằng mặc cười Mâm ngũ quả rạng ngời ánh trăng'

Nỗi nhớ mẹ không chỉ là những lời ru êm đềm, mà còn là những kỷ niệm ngọt ngào trong tuổi thơ. Nguyễn Duy ghi chép về những khoảnh khắc sum vầy bên mâm ngũ quả rằm tháng tám, những ngày hè nóng bức, và cả những đêm đầy đom đóm chập chờn. Mẹ và những khoảnh khắc ấy giờ chỉ còn lại trong ký ức đẹp đẽ, gợi nhắc về sự ấm áp và hạnh phúc của ngày xưa.

'Lời ru của mẹ là cái lẽ của cuộc sống Sữa nuôi phần thân thể, hát nuôi phần tâm hồn Bà ru mẹ, mẹ ru con Liệu mai sau, các con còn nhớ những giọt lệ ân tình đó chăng?'

Mặc dù cuộc sống vất vả, mẹ vẫn truyền đạt những giá trị truyền thống quý báu, từ câu chuyện cổ tích đến ca dao dân dụ. Lời ru ngọt ngào của mẹ giúp con hiểu về cuộc sống, về đắng cay và thiêng liêng của tình mẹ. Ngày nay, trong thị trường hiện đại, có lẽ nhiều người quên đi những giá trị truyền thống, nhưng Nguyễn Duy vẫn lo lắng: 'Bà ru mẹ... mẹ ru con/liệu mai sau các con còn nhớ không?'

'Nhìn về quê mẹ xa xăm Trái tim ta, ký ức mẹ nằm đêm xưa Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa Miệng nhai cơm, búng lưỡi lừa cá xương...'

Cuối cùng, Nguyễn Duy quay trở lại với nỗi nhớ mẹ, quê hương thân yêu. Những đêm đông giá rét, mái tranh chẳng đủ che mưa, nhưng mẹ vẫn âu yếm nhường chỗ ấm. Trong giấc ngủ mơ màng, hình ảnh 'ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa/miệng nhai cơm búng lưỡi lừa cá xương...' luôn vẫn còn hằn sâu trong tâm trí tác giả.

Có nhiều bài thơ đã viết về người mẹ, nhưng ít bài nào có sức thuyết phục và sâu sắc như Ngồi Buồn Nhớ Mẹ Ta Xưa của Nguyễn Duy. Bài thơ không chỉ là biểu hiện của tình mẫu tử đậm đà, mà còn là lời nhắc nhở về những giá trị văn hóa truyền thống như lời ru, ca dao, đang dần mất đi trong xã hội hiện đại. Nguyễn Duy đã khéo léo kết hợp nỗi nhớ thương mẹ với triết lý sâu sắc, gợi mở cho độc giả sự suy ngẫm về tình cảm gia đình và giá trị tinh thần.

Trong sự nghiệp sáng tác, Nguyễn Duy thường xuyên đề cập đến chủ đề gia đình, và trong Ngồi Buồn Nhớ Mẹ Ta Xưa, ông không chỉ đơn thuần làm đề tài về người mẹ, mà còn tạo ra một tác phẩm đẹp, sâu sắc về tình thân, giúp độc giả nhìn nhận lại những giá trị quý báu của gia đình và tình cảm thân thương. Thơ của Nguyễn Duy là một lời nhắc nhở về sự quan trọng của việc giữ gìn và trân trọng những đồng đội gia đình trong cuộc sống hiện đại ngày nay.