Phân tích bài thơ Nguyên tiêu (Rằm tháng Giêng) - Mẫu phân tích số 1
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại nhiều tác phẩm nổi bật, trong đó có bài thơ 'Rằm tháng Giêng'. Bài thơ được viết trong thời kỳ Bác đang ở chiến khu Việt Bắc, vào những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954). Vào cuối năm 1947, khi quân Pháp gia tăng tấn công vào căn cứ Việt Bắc nhằm tiêu diệt lực lượng lãnh đạo của ta, nhờ sự lãnh đạo của Đảng và tinh thần đoàn kết của nhân dân, chiến dịch Việt Bắc đã thành công trong việc phá vỡ kế hoạch của địch.
Bài thơ bắt đầu với cảnh tượng đêm trăng rằm tháng Giêng tại Việt Bắc.
'Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,' (Đêm rằm tháng Giêng, ánh trăng tròn vành vạnh nhất)
Khung cảnh đêm trăng rằm được miêu tả với ánh trăng ở trạng thái tròn đầy nhất, tạo nên vẻ đẹp hoàn hảo của đêm 'nguyệt chính viên.'
'Xuân giang, xuân thủy, tiếp xuân thiên;' (Dòng sông xuân, nước xuân hòa quyện với bầu trời xuân)
Bác đã khéo léo dùng từ 'xuân' lặp lại cùng với hình ảnh thiên nhiên như 'sông, nước, trời' để làm nổi bật sự hòa quyện và vẻ đẹp mùa xuân lan tỏa khắp nơi, từ trời đến đất. Động từ 'tiếp' tạo cảm giác hòa hợp của sắc xuân.
Trong bức tranh thiên nhiên này, hình ảnh con người xuất hiện với công việc của mình:
'Yên ba thâm sứ đàm quân sự,' (Trong làn khói sóng mịt mù, bàn bạc việc quân)
Trong thời kỳ đó, công việc cách mạng cần giữ kín. Bác Hồ và các chiến sĩ chọn thời điểm đêm khuya để thảo luận các kế hoạch quân sự quan trọng. Tuy vậy, con người vẫn là nhân tố chủ chốt trong bức tranh thiên nhiên này.
'Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.' (Nửa đêm trở về, ánh trăng sáng rực trên thuyền)
Mải mê với công việc, khi trở về thì đã quá khuya. Ánh trăng thêm rực rỡ, hình ảnh 'nguyệt mãn thuyền' thật đặc sắc, thể hiện sức lan tỏa của ánh trăng.
Bác Hồ đã chọn thể thơ thất ngôn tứ tuyệt của Đường luật, với những nét cổ điển và các biện pháp tu từ, tạo nên một giọng thơ lạc quan, vui tươi. Bài thơ đã chân thực miêu tả vẻ đẹp của chiến khu Việt Bắc dưới ánh trăng rằm tháng Giêng và tâm trạng thoải mái, lạc quan của người chiến sĩ cách mạng.
Bài thơ 'Rằm tháng Giêng' của Bác Hồ không chỉ bộc lộ tình yêu thiên nhiên mà còn thể hiện lòng yêu nước sâu sắc và niềm tin vững chắc vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
Phân tích bài thơ Nguyên tiêu (Rằm tháng Giêng) chọn lọc hay nhất - Mẫu số 2
Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà cách mạng vĩ đại mà còn là một nhà thơ tài năng. Những tác phẩm của Người để lại nhiều giá trị sâu sắc, nổi bật là bài thơ 'Nguyên tiêu' (Rằm tháng Giêng).
Bài thơ 'Nguyên tiêu' được sáng tác bởi Bác Hồ trong giai đoạn đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp tại chiến khu Việt Bắc (1946 - 1954). Cuối năm 1947, quân Pháp tấn công mạnh mẽ nhằm tiêu diệt cơ quan đầu não và lãnh đạo ta, nhưng nhờ sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và tinh thần đoàn kết, chiến dịch Việt Bắc đã đập tan kế hoạch của kẻ thù.
Bài thơ mở đầu với bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp của Việt Bắc dưới ánh trăng rằm tháng Giêng, được khắc họa bởi Bác Hồ.
'Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,' (Đêm nay, trăng rằm tháng Giêng đạt độ tròn đầy nhất)
Bác Hồ đã khắc họa vẻ đẹp của đêm trăng rằm tháng Giêng khi ánh trăng đạt độ tròn viên mãn qua câu thơ đầy cảm xúc.
'Xuân giang, xuân thủy, tiếp xuân thiên;' (Sông xuân, nước xuân hòa quyện với bầu trời xuân)
Bác Hồ đã dùng điệp từ 'xuân' để nhấn mạnh sự lan tỏa mạnh mẽ của mùa xuân khắp mọi ngóc ngách, từ mặt đất đến bầu trời. Động từ 'tiếp' gợi lên hình ảnh sự hòa quyện giữa trời và đất, chia sẻ sắc xuân.
Trong khung cảnh thiên nhiên này, hình ảnh con người hiện lên với công việc quan trọng của mình:
'Yên ba thâm sứ đàm quân sự,' (Nơi tận cùng của màn đêm, mịt mù khói sóng bàn chuyện quân sự)
Trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt, các hoạt động cách mạng phải được thực hiện trong bí mật. Bác Hồ và các chiến sĩ đã chọn đêm khuya để thảo luận các vấn đề quân sự quan trọng của quốc gia. Trong thơ Bác, con người không chỉ hòa mình vào thiên nhiên mà còn trở thành trung tâm của bức tranh thiên nhiên.
'Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.' (Nửa đêm trở về, trăng đã chiếu đầy thuyền)
Do mải mê công việc, khi trở về thì đêm đã sâu. Ánh trăng tỏa sáng rõ ràng, lấp đầy chiếc thuyền, tạo nên hình ảnh “nguyệt mãn thuyền” đặc sắc, phản ánh sự lan tỏa mạnh mẽ của ánh trăng.
Bài thơ 'Nguyên tiêu' được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật, kết hợp hài hòa giữa phong cách cổ điển và hiện đại. Bác Hồ đã sử dụng các biện pháp tu từ một cách tinh tế, thể hiện một giọng thơ lạc quan và vui tươi, miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên chiến khu Việt Bắc trong đêm trăng rằm tháng Giêng và tâm trạng tự tin, lạc quan của người chiến sĩ cách mạng.
'Rằm tháng Giêng' không chỉ là một tác phẩm độc đáo của Hồ Chí Minh mà còn thể hiện sâu sắc tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước chân thành và niềm tin vững chắc vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
Phân tích bài thơ Nguyên tiêu (Rằm tháng Giêng) chọn lọc hay nhất - Mẫu 3
Bài thơ 'Nguyên tiêu' (Rằm tháng Giêng) là một trong những tác phẩm nổi bật của Chủ tịch Hồ Chí Minh, miêu tả vẻ đẹp tuyệt mỹ của thiên nhiên núi rừng Việt Bắc trong đêm trăng và thể hiện sâu sắc lòng yêu nước của Người.
'Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang, xuân thủy tiếp xuân thiên;
'Yên ba thâm xứ đàm quân sự,'
'Nửa đêm trở về, trăng đã lấp đầy thuyền.'
Ánh trăng đã từ lâu là nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca. Một hình ảnh trăng đầy cảm xúc từng xuất hiện trong thơ của Lý Bạch:
'Trước giường ánh trăng rọi,
Ngỡ rằng sương trên đất.'
Ngẩng đầu ngắm trăng sáng,
Cúi đầu nhớ quê hương.'
(Ánh trăng rọi sáng trước giường,
Như sương phủ trên mặt đất.
Nhìn lên trăng sáng trên cao,
Nhìn về quê hương với tâm trạng hoài niệm
Trong thơ Lý Bạch, ánh trăng thể hiện nỗi nhớ quê hương sâu nặng. Ngược lại, trong 'Rằm tháng Giêng' của Hồ Chí Minh, ánh trăng mang một ý nghĩa mới, đầy tính lạc quan và sâu sắc.
Bác khắc họa ánh trăng đêm rằm tháng Giêng với vẻ đẹp tròn đầy và sáng rực. Ánh trăng trong đêm rằm vốn đã đẹp, nhưng vào đêm này, nó còn tỏa sáng hơn, với sức sống và sắc xuân bao phủ khắp mọi nơi. Những từ như 'xuân giang', 'xuân thủy', và 'xuân thiên' tạo ra một không gian ba chiều sống động, nhấn mạnh sự lan tỏa của mùa xuân trong thiên nhiên.
Dù trong cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, người chiến sĩ cách mạng vẫn chú trọng vào nhiệm vụ của mình. Trong những năm tháng chiến tranh, hoạt động cách mạng thường diễn ra lặng lẽ vào đêm khuya. Các chiến sĩ bàn bạc việc quân vào lúc đêm tối, và khi kết thúc công việc, họ mới nhận ra ánh trăng sáng rực đã lấp đầy không gian. Hình ảnh 'nguyệt mãn thuyền' không chỉ gợi vẻ đẹp của ánh trăng mà còn biểu tượng cho niềm tin vào thắng lợi của cách mạng, như con thuyền đầy ánh trăng biểu thị tương lai sáng lạn của dân tộc.
Bài thơ 'Rằm tháng Giêng' không chỉ tái hiện cảnh đẹp thiên nhiên trong đêm rằm tháng Giêng mà còn thể hiện lòng yêu nước sâu sắc của Hồ Chí Minh. Qua đó, người đọc cảm nhận được tâm hồn nhạy cảm và lạc quan của Bác Hồ, một người không chỉ tài ba trong lãnh đạo quân đội mà còn là một thi sĩ tài hoa.