Nội dung chính
1. Giới thiệu:
- Giới thiệu về nhà thơ Trần Tế Xương, biệt danh Tú Xương, là một trong những nhà thơ hài hước và sắc sảo.
- Thảo luận về bài thơ 'Thương vợ'.
2. Phân tích chi tiết:
a. Hình ảnh bà Tú
* Hai câu mở:
“Buôn bán ngày nào ở mé sông
Nuôi được năm con với một chồng”
- Nghề nghiệp: buôn bán
- Thời gian: hàng ngày=> từ ngày này sang ngày khác, từ tháng này sang tháng khác, không có một ngày nghỉ ngơi.
- Địa điểm: gần sông ( bờ sông nhô ra, nơi người làng thường tập trung mua bán)=> hai chữ “mé sông” gợi nhớ cuộc sống cần cù, gian khổ, phải lao động để sống.
- “Nuôi được năm con với một chồng”: Gánh nặng gia đình đè nặng lên đôi vai người mẹ, người vợ.
+ Đếm con, chồng => gợi lên nỗi niềm về một gia đình đầy thử thách: nhiều con, mà vẫn phải “ăn lương vợ”
=> Hai câu mở mô tả rõ hơn cuộc sống lao động vất vả gắn liền với việc buôn bán qua lại của bà Tú.
* Hai câu kết:
“Đời sống không có mà cùng chung
Dù có chồng hờ hững, dù không.”
+ Hai thành ngữ: “một duyên hai nợ” và “năm nắng mười mưa”, thể hiện sự cân bằng và nhấn mạnh vào những khó khăn, khổ cực.
+ “Duyên” là duyên số, duyên phận, là cái “nợ” đời mà bà Tú phải cam phận, chịu đựng.
+ “Nắng”, “mưa” tượng trưng cho mọi vất vả, khổ cực.
+ Các số từ tăng dần: “một… hai… năm… mười… làm nổi bật đức hi sinh thầm lặng của bà Tú, một người phụ nữ chịu thương, chịu khó vì hạnh phúc của gia đình.
+ “Âu đành phận”, … “dám quản công” … thể hiện tâm sự, lòng tự trách của tác giả, hiểu biết về nỗi đau của mình.
=> Hai câu kết là lời than thở, tâm sự đầy bi ai và hiểu biết về tình thương của một trí thức.
3. Kết luận:
- Đánh giá tổng quan về giá trị của bài thơ.
Mẫu
Bài tham khảo số 1:
Dù đã trải qua nhiều gian khó trong cuộc đời, nhưng bà Tú Xương luôn có niềm hạnh phúc mà không một người vợ nào trong quá khứ của ông đã từng có được: Ngay từ khi còn sống, bà đã ghi dấu trong lòng ông Tú Xương với tình yêu và tôn trọng vô bờ bến. Trong thơ của ông Tú Xương, có một phần lớn được dành riêng cho người vợ, trong đó Thương vợ là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất.
Tình yêu thương sâu nặng của Tú Xương dành cho vợ được thể hiện qua việc ông thấu hiểu được gian khó và phẩm chất cao quý của bà. Câu thơ mở đầu nói về hoàn cảnh kinh doanh của bà Tú, với một năm suốt cả năm không ngừng, không phân biệt ngày nào dù mưa hay nắng. Địa điểm buôn bán của bà Tú nằm ở mom sông, một miền đất nhỏ đầy cực nhọc, nhưng đó cũng chính là nơi ghi dấu hình ảnh bà Tú với sự cần cù, kiên trì không ngừng.
Tú Xương thấu hiểu những khó khăn, gian truân của vợ, và ông mượn hình ảnh con cò trong dân ca để miêu tả bà Tú. Tuy nhiên, hình ảnh con cò trong thơ Tú Xương lại truyền đạt sâu sắc hơn, với sự hoang dã và lạc lõng trong không gian và thời gian. Ông đã sáng tạo khi mô tả con cò lặn lội trong cảnh vắng lặng, tạo ra một bức tranh về sự cô đơn, trống vắng, áp đặt lên cuộc sống của bà Tú. Câu thơ Eo sèo mặt nước buổi đò đông càng làm nổi bật sự chật vật, đấu tranh trên dòng sông của những người buôn bán. Cuộc sống ấy không chỉ đầy gian truân mà còn đầy rủi ro và khó khăn.
Mỗi từ trong câu thơ của Tú Xương đều ẩn chứa nhiều tình cảm, từ đủ trong nuôi đủ không chỉ đề cập đến số lượng mà còn ám chỉ đến chất lượng. Bà Tú nuôi đủ cả con cái, cả chồng, với trách nhiệm và lòng nhân ái:
Cơm hai bữa: cá kho rau muống
Quà một chiều: khoai lang, lúa ngô
(Thầy đồ dạy học)
Trong những câu thơ, Tú Xương biểu lộ sự tôn trọng và biết ơn sâu sắc đối với vợ mình:
Năm nắng mười mưa dám quản công
Câu thơ này không chỉ miêu tả về khó khăn mà còn thể hiện lòng quyết tâm, sẵn lòng hy sinh của bà Tú. Trong những bài thơ viết về vợ, Tú Xương luôn tôn trọng, biết ơn và tỏ ra sẵn lòng chia sẻ những khó khăn, gánh nặng cùng vợ. Dù không hiện diện trực tiếp, nhưng tình cảm của ông dành cho bà vẫn rõ ràng và sâu sắc.
Trong bài thơ Thương vợ, Tú Xương không chỉ thể hiện tình cảm yêu thương vợ mà còn tự nhận thức và tự trách mình. Ông không chỉ biết ơn sự hy sinh của vợ mình mà còn tự nhận lỗi và tự quyết tâm sửa đổi. Tú Xương tự nhận lỗi và tự lên án:
Có chồng hờ hững cũng như không.
Trong một thời kỳ mà vai trò của phụ nữ thường bị đặt ở vị trí thấp hèn, Tú Xương đã dám đối diện với bản thân và cuộc sống, dám thừa nhận những sai lầm của mình. Ông không chỉ thể hiện lòng biết ơn với sự hi sinh của vợ mà còn tự quyết tâm sửa đổi bản thân. Một tâm hồn như vậy đích thị đẹp đẽ, đáng quý.
Bài thơ Thương vợ không chỉ thể hiện tình cảm sâu lắng của Tú Xương đối với vợ mà còn là sự biểu hiện của sự biết ơn và tự nhận thức. Tình yêu thương, tôn trọng vợ được diễn tả bằng ngôn ngữ quen thuộc của văn học dân gian, cho thấy sự gần gũi và sâu sắc của tâm thức dân tộc trong hồn thơ Tú Xương.