Phân tích bài thơ Tống biệt hành của Thâm Tâm

Đề bài: Phân tích bài thơ Tống biệt hành của Thâm Tâm

Phân tích bài thơ Tống biệt hành của Thâm Tâm
 

I. Cấu trúc phân tích bài thơ Tống biệt hành của Thâm Tâm (Chuẩn)

Giới thiệu về tác giả, tác phẩm và tóm tắt nội dung của bài thơ.

2. Nội dung chính

- Tâm trạng của người ra đi và người tiễn (khổ thơ 1)
+ Bối cảnh: không có thuyền, không có dòng sông. Thời gian: buổi chiều
+ Tình huống: người tiễn đưa 'đưa người đi'
+ Nỗi lòng của người tiễn - 'sóng trong lòng', nỗi buồn sâu thẳm...(Còn tiếp)

>> Xem chi tiết cấu trúc phân tích bài thơ Tống biệt hành của Thâm Tâm tại đây

II. Mẫu văn Phân tích bài thơ Tống biệt hành của Thâm Tâm

'Chiếc áo chàm phân chia khoảnh khắc chia tay
Đan tay nhau, không biết nói điều gì trong ngày hôm nay...'

Những khoảnh khắc chia ly đầy lưu luyến luôn là đề tài không thể thiếu trong thơ ca, đặc biệt là trong thời kỳ kháng chiến của dân tộc. Hai dòng thơ trên trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu là biểu hiện của sự chia tay đầy xúc động giữa cán bộ và nhân dân, trong khi đó, bài thơ 'Tống biệt hành' của Thâm Tâm lại mô tả cảnh chia tay mạnh mẽ của kẻ ra đi. Thâm Tâm đã sáng tác bài thơ này vào năm 1940, để tiễn đưa một người bạn lên chiến khu Việt Bắc.

Bắt đầu bài thơ, tác giả đã mở ra một khung cảnh đầy cảm xúc giữa người đi và người ở lại:

'Đưa người, ta không đưa qua sông
Tại sao lòng lại sóng lên biển không?
Bóng chiều không thắm, không vàng vọt
Tại sao đầy hoàng hôn trong mắt sâu?
Đưa người ta chỉ đưa người ấy
Một giã biệt ngọt ngào, một sự lặng lẽ...'

Cảnh tiễn đưa diễn ra vào một buổi chiều tà, giữa người đi và người ở lại tạo nên sợi dây lưu luyến không thể nào phai mờ. Từ 'đưa người' được lặp lại để nhấn mạnh sự chia ly sẽ diễn ra. Thâm Tâm sử dụng đại từ 'ta và người' để thể hiện sự nam tính, mạnh mẽ của một người đàn ông. Dù vậy, trong tâm trí tác giả vẫn đặt ra câu hỏi 'Tại sao có...?', một biểu hiện ẩn dụ gợi lên hình ảnh 'tiếng sóng trong lòng'. Tiếng sóng ở đây biểu thị nỗi lòng của con người, cũng chính là nỗi buồn của kẻ chia ly, tiếng sóng nhẹ nhàng nhưng luôn làm cho nỗi buồn kéo dài thêm. Sự tương phản giữa 'không-có' cùng với sự rắn rỏi trong từng chữ để nhấn mạnh cái 'không' trở thành cái 'có', tưởng chừng như nỗi buồn sẽ tan biến mà lại càng sâu sắc hơn. Người tiễn đưa là một người rất hiểu bạn của mình, 'trong mắt trong', hai tâm hồn đồng điệu như một, họ chia sẻ với nhau. Câu thơ cuối cùng của đoạn mang một tông điệu rất dứt khoát, bởi sự kết hợp giữa điệp từ, số từ và sự tương phản 'một giã gia đình - một dửng dưng'. Chia ly đau đớn như vậy, làm sao mà lòng người có thể dửng dưng, tưởng chừng như có thể xóa đi nỗi buồn, nhưng ngược lại nó càng thêm sâu sắc.

Thông qua khổ thơ thứ hai, hình ảnh người ly khách hiện ra một cách rõ ràng:

'- Ly khách! Ly khách! Con đường nhỏ
Chí nhớn chưa về bàn tay không
Thì không bao giờ nói trở lại!
Ba năm mẹ già cũng đừng mong!'

Tác giả biểu lộ sự trân trọng đối với người bạn của mình bằng cách sử dụng từ Hán Việt và lặp lại hai lần 'ly khách'. Hình ảnh của người ly khách là một con người mạnh mẽ, quyết đoán. 'Con đường nhỏ' ở đây biểu hiện sự khó khăn, vất vả của người bạn phải trải qua. Người ly khách khẳng định một cách mạnh mẽ: 'chưa về', 'không bao giờ', 'mẹ già đừng mong', cho thấy quyết tâm sống và chết vì mục tiêu lớn của một người trưởng thành.

Khi rời bỏ, người ly khách phải xa lìa gia đình:

'Ta biết người buồn hôm qua khi hoàng hôn buông dần:
Giờ mùa sen bắt đầu nở rộ,
Mỗi cánh sen, mỗi bông sen như là những người chị,
Mơ mộng làm sao, gửi lời khuyên bảo cho em trai lắm lệ...
Ta biết người buồn sáng nay khi ánh nắng lấp lánh:
Chưa phải mùa thu, nhưng sự tươi mới dịu dàng,
Em nhỏ với đôi mắt biếc ngây thơ,
Mang theo khăn tay, gói trọn nỗi buồn...'

Mỗi người đều có gia đình riêng để lo lắng, đặc biệt là trách nhiệm với cha mẹ, nhưng người ly khách phải đối mặt với việc bỏ lại tất cả để theo đuổi lý tưởng cao cả. Thời gian dường như lặp lại, như một vòng tròn quay trở lại điểm xuất phát ban đầu trong lòng những người ở lại. Nỗi buồn từ chiều hôm qua đến sáng nay không mờ nhạt mà càng sâu sắc hơn. Trong gia đình còn có mẹ già, em thơ, hai người chị đã muộn màng, họ rất buồn muốn giữ lại 'em trai dòng lệ', 'gói trọn nỗi buồn trong khăn tay'. Tác giả đồng cảm với người bạn của mình, hiểu được sự khó khăn trong việc phải lựa chọn giữa bổn phận và lý tưởng. Dù sao, người ly khách vẫn kiên định với quyết định của mình, thể hiện tính bất khuất của người chiến sĩ dành cho dân tộc.

Cuối bài thơ, tâm trạng trầm ngâm, lẻ loi:

'Người ra đi? Ừ, người ra đi thực sự!
Mẹ thà coi như chiếc lá rụng,
Chị thà coi như hạt bụi phủ trên đất,
Em thà coi như mùi hương thoang thoảng của rượu say.'

'Người ra đi?' Người đã rời đi, đó là sự thật không thể phủ nhận, liệu tác giả có hoang mang trước điều đó? Câu hỏi được thể hiện một cách cay đắng, 'coi như' nhấn mạnh sự tình cảm trăn trở. Dù ra đi với một mục đích lớn lao, nhưng sâu thẳm bên trong vẫn là nỗi nhớ nhà, nỗi buồn chia ly.

Thâm Tâm đã thành công trong việc sử dụng các kỹ thuật nghệ thuật để diễn đạt tâm trạng của người ra đi và người ở lại qua điệp từ, số từ, ẩn dụ và so sánh. Những câu thơ đầy mạnh mẽ của người ra đi đầy xúc động. Tác giả truyền đạt tấm lòng của mình đối với những người hy sinh vì nguyện vọng cao cả và tình yêu thương.

Tống biệt hành của Thâm Tâm là một trong những bài thơ đặc sắc và cảm động trong phong trào thơ mới. Sự chia ly đầy xót xa khẳng định tâm hồn lớn lao của con người. Những tâm hồn và nhân cách như vậy sẽ luôn là tâm điểm trong lòng người, ghi dấu không thể phai nhòa.

"""""---KẾT THÚC"""""

Ngoài việc phân tích bài thơ Tống biệt hành, để hiểu rõ hơn về nội dung và ý nghĩa của bài thơ, bạn có thể đọc các bài văn mẫu khác như: Phân tích hình tượng li khách trong bài thơ Tống biệt hành hoặc Bình luận về bài thơ Tống biệt hành của Thâm Tâm.