Buzz
Câu 1
Câu 1 (trang 103 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Cách lặp lại và ngắt nhịp trong bài thơ tạo ra âm điệu dìu dắt của lời ru và thể hiện tình cảm thiết tha của người mẹ.
Phương pháp giải:
SGK đã chỉ rõ cách hiểu để trình bày tác dụng của cách lặp lại và ngắt nhịp trong việc tạo ra âm điệu của lời ru và thể hiện tình cảm của bài thơ.
Lời giải chi tiết:
- Sự lặp lại và ngắt nhịp tạo ra âm điệu dìu dắt của lời ru, gợi cảm giác nhẹ nhàng của cánh nôi đưa.
- Điều này thể hiện lòng yêu thương, trìu mến của người mẹ dành cho con, mong con lớn lên khôn ngoan, mạnh mẽ, và trở thành công dân tự do của đất nước độc lập, thống nhất.
Câu 2
Câu 2 (trang 103 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Phân tích hình ảnh của người mẹ Tà-ôi trong bài thơ.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ gợi ý trong SGK, đối chiếu với bài thơ, tìm ý trả lời trong từng đoạn và ghi chép vào cột thích hợp.
- Hình ảnh của người mẹ Tà-ôi liên quan đến hoàn cảnh lao động cụ thể trong từng đoạn thơ:
+ Mẹ tham gia việc gieo gạo để nuôi bộ đội kháng chiến
+ Mẹ làm công việc sản xuất trong chiến khu: Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi mặc dù gian khổ ở nơi rừng núi hoang sơ
+ Mẹ cùng với anh trai chị gái tham gia vào chiến đấu để bảo vệ căn cứ và di chuyển lực lượng để tiếp tục cuộc chiến lâu dài với tinh thần quyết tâm và niềm tin vào chiến thắng.
→ Công việc và tình cảm của mẹ: kiên trì trong lao động, quyết tâm trong chiến đấu, và tình yêu thương sâu sắc của người mẹ trên chiến trường kháng chiến gian khổ.
- Cuộc sống chiến đấu của dân cư trong vùng chiến khu miền tây: một cuộc sống gian khổ, một cuộc chiến đấu can đảm và sự gắn bó chặt chẽ của họ với cách mạng.
Câu 3
Câu 3 (trang 104 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Em hiểu như thế nào về hai câu thơ 'Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi/ Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng'? Phân tích tình cảm của mẹ với con trong câu thơ thứ hai?
Phương pháp giải:
Hình ảnh của mặt trời trong câu thơ thứ hai được biểu hiện thông qua phép so sánh và ẩn dụ, tượng trưng hóa, và thể hiện tình cảm của mẹ đối với con.
Lời giải chi tiết:
- Hai câu thơ sử dụng phép so sánh và ẩn dụ.
- Mặt trời của bắp là mặt trời của thế giới đưa ra ánh sáng và sự sống cho mọi loài, còn “Mặt trời của mẹ” là em. Em là mặt trời của cuộc đời mẹ. Em mang lại ánh sáng, nguồn sống tinh thần cho mẹ, em là một mặt trời bé nhỏ gần gũi thân thương ngay trên lưng mẹ. Em là điều không thể thiếu trong cuộc đời mẹ!
→ Hình ảnh này nói lên tình cảm sâu đậm của người mẹ đối với con.
Câu 4
Câu 4 (trang 105 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Thông qua các khúc ru, em cảm nhận được tình cảm của người mẹ dành cho con như thế nào? Nhận xét về mối liên hệ giữa lời ru của người mẹ với hoàn cảnh, công việc mẹ đang làm trong từng đoạn thơ, và sự phát triển của tình cảm và ước vọng của mẹ qua ba khúc ru.
Phương pháp giải:
Diễn đạt về sự phát triển tình cảm của người mẹ đối với con trong mỗi khúc ru, những mong ước của người mẹ liên quan đến tình yêu đất nước, và sự chiến đấu gian khổ của nhân dân ta.
Lời giải chi tiết:
- Tình cảm và mong ước của người mẹ dành cho con qua từng khúc ru: Mẹ yêu thương con và mong con trưởng thành, mong con được sống trong hòa bình.
+ Mẹ giã gạo, mong con lớn “Vung chầy lún sân”, “Giã lúa mầm trắng nho nhỏ”.
+ Mẹ tỉa bắp, mong con lớn “Phát mười Ka Lưi”, “Tích bắp dào dạt xanh ngát”.
+ Mẹ địu con ra trận, mơ thấy Bác Hồ, là mơ thấy đất nước thống nhất, Bắc Nam đoàn kết và “Sẽ thành con người tự do ngày sau”.
- Mối quan hệ giữa lời ru và công việc của mẹ: lời ru của mẹ phản ánh chặt chẽ hoàn cảnh và công việc mẹ đang làm, cũng như tình cảm và ước vọng của mẹ.
- Sự phát triển tình cảm và ước vọng của mẹ qua các khúc ru: không gian làm việc của mẹ mở rộng, tình yêu của mẹ cũng mở rộng và phát triển:
+ Yêu con – yêu bộ đội
+ Yêu con – yêu làng
+ Yêu con – yêu nước.
Luyện tập
(trang 106 VBT Ngữ văn 9, tập 1)
Đánh giá về ý nghĩa của việc mô tả trong bài thơ đối với việc hiện thực hóa cuộc sống của người dân tại chiến khu Trị - Thiên trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Phương pháp giải:
Phân tích các yếu tố miêu tả trong bài thơ: yếu tố miêu tả tâm trạng và yếu tố biện luận.
Lời giải chi tiết:
Các yếu tố miêu tả trong bài thơ làm cho cuộc sống của người dân tại chiến khu Trị - Thiên trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ trở nên sống động hơn:
=> Họ chăm chỉ lao động, sản xuất để phục vụ cho cuộc chiến, vượt qua những gian khổ: “mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội”, “mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi”, “mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi”, “lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ”.
=> Họ tham gia vào cuộc chiến đấu để bảo vệ quê hương, họ cầm súng chiến đấu: “mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng”, “anh trai cầm súng, chị gái cầm chông”, “mẹ địu em đi để giành trận cuối”.
