Phân tích Bảo kính cảnh giới, bài thơ số 43 của Nguyễn Trãi

Đề bài: Phân tích Bảo kính cảnh giới, bài thơ số 43 của Nguyễn Trãi

Danh sách phân tích Bảo kính cảnh giới, bài thơ số 43 - học kì II

I. Phân tích chi tiết Bảo kính cảnh giới, bài 43 của Nguyễn Trãi

1. Mở đầu:
- Giới thiệu về tác phẩm và tác giả.
2. Thân bài:
2.1. Bức tranh mùa hè:
* Hình ảnh tự nhiên:
- Mô tả về cảnh đẹp của mùa hè thông qua hình ảnh 'hòe lục', 'thạch lựu hiên', 'hồng liên trì'.
- Sử dụng từ ngữ 'đùn', 'phun' để diễn đạt sự sống động, mạnh mẽ của thiên nhiên.
- Miêu tả âm thanh của cuộc sống qua từ láy tượng thanh 'lao xao', 'dắng dỏi', 'cầm ve'.
2.2. Tâm trạng của nhân vật:
- Nguyện vọng sâu xa của Nguyễn Trãi trong việc có cây đàn của vua Thuấn để tạo ra khúc nhạc 'Nam Phong'.
- Mong muốn dân giàu đủ, sống an nhàn khắp mọi nơi.
2.3. Nghệ thuật:
- Sử dụng ngôn ngữ dân dã, mộc mạc; hình ảnh đời thường phong phú.
- Kết hợp thơ lục ngôn và thất ngôn.
- Biện pháp đảo ngữ và từ láy tượng thanh tạo nên vẻ đẹp sinh động của bài thơ.
3. Kết luận:
- Khẳng định giá trị của bài thơ.

II. Mẫu văn phân tích Bảo kính cảnh giới, bài 43 của Nguyễn Trãi ngắn gọn

1. Phân tích chi tiết bài thơ Bảo kính cảnh giới của Nguyễn Trãi - Mẫu số 1

'Quốc Âm thi tập' - Nguyễn Trãi là tuyển tập thi ca Nôm Đường luật đỉnh cao, góp phần quan trọng vào văn hóa thơ ca Trung Đại. 'Bảo kính cảnh giới' (bài 43) nổi bật với nội dung sâu sắc và hình thức nghệ thuật độc đáo, ghi dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả.

Nguyễn Trãi, người lính, nhà chính trị, ngoại giao, cuộc đời đầy biến động với lo âu về sự nghiệp và quốc gia. Giây phút lặng lẽ trong thiên nhiên là khoảnh khắc quý giá hiếm hoi trong cuộc sống bận rộn của ông.

'Rồi hóng mát thuở ngày trường.'

Câu thơ mở đầu táo bạo và mới mẻ, là điều hiếm thấy trong thơ Đường. Phần đề hai câu mà chỉ có một câu lục ngôn. Nhịp điệu chậm rãi và cách ngắt nhịp 1/2/3 thể hiện sự thư thái của con người. Từ 'rồi' ở đầu câu nhấn mạnh vào khoảnh khắc thư giãn. Thi sĩ tìm về với thú vui tao nhã của các Nho sĩ khi xưa: 'hóng mát thuở ngày trường'.

Ngồi ngắm cảnh, Nguyễn Trãi bị rung động trước vẻ đẹp của ngày hè:

'Hòe lục đùn đùn tán rợp trương.
Thạch lựu hiên phun thức đỏ.
Hồng liên trì đã tịn mùi hương'

Nguyễn Trãi mô tả thiên nhiên dễ thương với hình ảnh gần gũi. Cây hòe đầy sức sống với tán lá xanh rậm. Hoa lựu rực đỏ, hương sen lan tỏa.

Thiên nhiên được tả không chỉ qua hình ảnh mà còn qua sức sống bên trong mỗi cảnh vật, hòa cùng âm thanh rộn ràng của mùa hè.

'Chợ cá nhộn nhịp, thôn ngư sôi động;
Vẳng tiếng ve, tà dương nhẹ nhàng.'

Tiếng 'lao xao' từ chợ cá xa xa vang vọng, đọng lại trong lòng thi nhân. Tiếng ve trong buổi chiều tà như nhấn chìm vào không gian yên bình. Ngôn từ 'lao xao' tạo nên bầu không khí náo nhiệt, đông vui của chợ cá. Tại lúc hoàng hôn, tiếng ve râm ran, ngân nga như bản nhạc êm dịu. Sự sắp xếp từ ngôn từ 'dắng dỏi' tạo ra âm điệu lưu loát, cao trào của tiếng ve, tô điểm cho bức tranh thiên nhiên.

Hai câu thơ cuối thể hiện lòng cao cả của thi sĩ:

'Ngu cầm đàn một tiếng nhẹ,
Khắp nơi dân giàu đủ, hưởng cuộc sống phồn thịnh.'

'Lẽ có' tức là nên có, ao ước được có. Bằng việc đặt từ này ở đầu câu thơ và kết hợp với điển tích 'Ngu cầm', Ức Trai thể hiện mong ước về cuộc sống bình yên, đầy đặn. Ông mong muốn có cây đàn của vua Ngu Thuấn, từ đó sáng tác khúc 'Nam Phong' để 'mọi người giảm bớt gánh nặng', 'mọi người có nhiều của cải hơn'. Câu thơ cuối với 6 từ ngắn gọn là tỏ lòng, cảm xúc sâu kín của nhà thơ. Ông mong mỏi mọi người dân khắp nơi đều có cuộc sống êm đềm, hạnh phúc. Dường như tâm trí thi sĩ chỉ chìm đắm trong cảnh thiên nhiên mà không phải thế. Sau tất cả, tấm lòng cao quý ấy vẫn hướng về dân tộc, đất nước. Từ đó, chúng ta ngưỡng mộ hơn, tôn trọng hơn những anh hùng 'yêu nước bao nơi', hiểu biết về cuộc sống, tiến bộ về tư tưởng 'dân làm gốc', 'vì dân vì nước'.

Ngoài chủ đề đặc sắc, bài thơ còn ấn tượng với độc giả bởi hình thức nghệ thuật độc đáo. Sử dụng ngôn ngữ mộc mạc, dân dã, hình ảnh đời thường cùng với thể thơ lục ngôn xen lẫn thất ngôn, nhà thơ đã tạo ra một tác phẩm mang bản sắc của 'lối thơ Việt Nam' (Đặng Thai Mai). Sử dụng biện pháp đảo ngữ cùng các từ láy như 'lao xao', 'dắng dỏi' và các động từ mạnh như 'đùn đùn', 'phun' đã làm nổi bật vẻ đẹp của cảnh sắc thiên nhiên, cuộc sống.

'Bảo kính cảnh giới' (bài 43) đã vẽ lên bức tranh ngày hè rực rỡ, tươi sáng, đậm chất Việt. Thông qua bài thơ, Nguyễn Trãi cũng thể hiện tấm lòng, tình yêu dành cho thiên nhiên, đời sống và đất nước. Theo thời gian, những giá trị, ý nghĩa nhân văn của tác phẩm sẽ luôn tỏa sáng và đi sâu vào tâm trí của độc giả.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

Bài văn mẫu Phân tích một yếu tố mới lạ trong Bảo kính cảnh giới, bài 43 hoặc Vẻ đẹp tinh thần của Nguyễn Trãi qua Bảo kính cảnh giới, bài 43 cũng đã được biên soạn. Hãy tham khảo để viết bài tốt nhất và đạt điểm cao nhất. 

Phân tích bài Bảo kính cảnh giới, bài 43 của Nguyễn Trãi bởi học sinh xuất sắc

2. Phân tích Bảo kính cảnh giới, bài 43 siêu xuất sắc - mẫu số 2

Nguyễn Trãi là một danh nhân vĩ đại của nước ta. Trong bản tính của ông, vừa có sự kiên cường, kiêng nhẫn của một anh hùng vì dân, vì nước, vừa có tâm hồn nhạy cảm, lãng mạn của một nhà thơ. Sự kết hợp độc đáo ấy đã tạo ra một giọng thơ đặc biệt của Nguyễn Trãi: vừa sâu lắng, trữ tình và cũng chứa đựng nỗi lo sâu thẳm về đất nước. Trong 'Bảo kính cảnh giới', bài 43, chúng ta sẽ thấy rõ điều đó.

'Bảo kính cảnh giới' dịch là 'gương tỏa sáng chính mình'. Đây là một phần trong tập thơ nổi tiếng bằng chữ Nôm có tên 'Quốc âm thi tập'. Trong bài thơ số 43 này, tác giả mô tả cảnh ngày hè tươi đẹp, rực rỡ và tình yêu quê hương thương dân.

Ở dòng thơ đầu tiên, Nguyễn Trãi đã hé lộ tâm trạng của mình 'Rồi thảnh thơi giữa nắng hè trường xưa'. Tâm trạng thư thái, tự do cho thấy nhà thơ đang thưởng thức cuộc sống êm đềm, hạnh phúc. Dù ông đã dành cả cuộc đời để lo lắng cho quê hương, nhưng bây giờ, ông thư giãn trong khoảnh khắc quý giá, chiêm ngưỡng cảnh thiên nhiên mùa hè rực rỡ:

'Hòe lục trổ bông, xanh biếc mênh mông.

Thạch lựu hiên phô màu, đỏ ngời huy hoàng.

'Hương sen ao tỏa dịu dàng mùi thơm.'

Tác giả chú ý đến bầu không khí mùa hè bên gần cây hòe. Cây hòe lớn mạnh, những lá xanh mướt mắt mở ra. Từ 'đùn đùn' thường diễn đạt sự mạnh mẽ, tăng lên, mà tác giả sử dụng để miêu tả những cành cây đang mọc lên, ngày càng lớn lên, che phủ bóng mát. Sắc xanh của cây hòe được tác giả sử dụng gần với màu đỏ của cây lựu, tạo nên một bức tranh đầy màu sắc. Bông hoa lựu không chỉ đẹp mắt mà còn 'phun' thức đỏ. Từ 'phun' khiến cho màu đỏ trên cây càng trở nên sâu sắc hơn, rực rỡ hơn. Những bông hoa lựu rực rỡ, tràn đầy sức sống làm cho mùa hè trở nên quyến rũ hơn, rạng rỡ hơn. Trong một phần khác của bức tranh, mặc dù không rực rỡ như màu xanh và màu đỏ, nhưng màu hồng của 'hương sen ao' thì vô cùng dịu dàng, nhẹ nhàng. Bông sen trong ao toả hương thơm ngọt ngào khắp nơi. Đó là bức tranh mùa hè của Nguyễn Trãi, đầy màu sắc và hương thơm. Trong hai dòng thơ tiếp theo, Nguyễn Trãi viết:

'Chợ cá nhộn nhịp ở làng ngư phủ;

Ve kêu liên tục tại lầu tịch dương.'

Những dòng thơ này đã mở ra bức tranh mùa hè sống động, phấn khích. Thi sĩ đã dùng từ 'hối hả' - một từ mô tả âm thanh từ chợ cá vang vọng. Đó là âm thanh vui tươi, sôi động của cuộc sống hàng ngày. Tác giả lắng nghe tiếng cười, niềm vui của con người như nghe thấy âm nhạc hạnh phúc của cuộc sống. Ngoài tiếng nói của con người, nhà thơ cũng cảm nhận được tiếng ve đặc trưng của mùa hè. Tiếng 'vươn vất' vang lên không ngừng như bản nhạc sôi động, hạnh phúc của lũ ve khiến trái tim cũng nhịp nhàng, phấn khích.

Trong hoàng hôn, con người thường đong đầy nhiều nỗi buồn vui. Thi sĩ cũng vậy, khi cảnh mùa hè dần kết thúc, ánh lặn dần, ông đã bày tỏ cảm xúc của mình:

'Nguyện ước nếu có đàn Ngu hát một bài,

Dân giàu đến mức đủ phân phó phương.'

Tại đây, tác giả mong ước có được 'Ngu cầm' - cây đàn của vua Thuấn để sáng tác khúc nhạc Nam phong, giúp nhân dân giảm bớt ưu phiền và có thêm của cải. Tấm lòng của Nguyễn Trãi muốn mọi người dân đều được sống trong bình yên, hạnh phúc, đầy đủ. Điều này cũng phản ánh trong câu cuối cùng 'Dân giàu đủ khắp đòi phương'. Đây là ước vọng phi thường, thể hiện lòng yêu nước, thương dân của người anh hùng Nguyễn Trãi.

Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ thứ 43 trong chùm thơ 'Bảo kính cảnh giới' không thể không được nhắc đến. Tác giả sử dụng các câu thơ thất ngôn xen lẫn lục ngôn để tạo nên sự độc đáo ở bài thơ này. Ngoài ra, các từ tượng hình, tượng thanh và các động từ được sử dụng hợp lý để mô tả bức tranh mùa hè sôi động, đầy màu sắc.

'Bảo kính cảnh giới', bài thơ số 43 là một tác phẩm rất độc đáo thể hiện phong cách viết đặc trưng của Nguyễn Trãi. Không chỉ là sự tả cảnh mùa hè tràn đầy sức sống mà còn là niềm hy vọng của con người trung quân ái quốc về một cuộc sống hạnh phúc cho mọi người.

3. Phân tích Bảo kính cảnh giới, bài thơ 43 hay nhất - mẫu số 3

Nguyễn Trãi - một nhà văn, nhà thơ vĩ đại của dân tộc, đóng góp không nhỏ vào văn hóa Việt Nam và được UNESCO công nhận là danh nhân văn hóa thế giới. Ông để lại tập thơ chữ Nôm nổi tiếng 'Quốc âm thi tập', trong đó có chùm thơ 'Bảo kính cảnh giới', thể hiện những giây phút thư thái và suy tư về thế sự. Bài thơ số 43 trong chùm thơ này mô tả bức tranh mùa hè rực rỡ, sống động, với tấm lòng yêu nước thương dân.

Sau những ngày tháng bận rộn với công việc, Nguyễn Trãi lui về ở ẩn. Trong thời gian này, ông sống ung dung, tự tại.

Tâm trạng thư thái của ông được thể hiện qua câu thơ 'Rồi hóng mát thuở ngày trường'. 'Rồi' ở đây có nghĩa là rảnh rỗi, 'ngày trường' là khoảnh khắc thời gian dài. Nhà văn thể hiện sự thư thái, hạnh phúc khi 'hóng mát' trong không gian tự nhiên:

'Cành cây rợp bóng mát, hòe lục xanh tươi tốt. Trong hòe, những đám cỏ xanh mướt nảy mầm mạnh mẽ.

Những đám cỏ xanh mướt nảy mầm mạnh mẽ.

Hương thơm của hoa sen lan tỏa khắp không gian.

Đầu tiên, nhà văn ngưỡng mộ vẻ đẹp của tự nhiên qua thị giác. Cây hòe màu xanh lúa thân to vững chãi, tán lá xanh mướt. 'Đùn đùn' thể hiện sự phát triển mạnh mẽ, sinh sôi của cây hòe. Tác giả muốn miêu tả sự to lớn, cao vút của cây hòe, tạo nên bóng mát mát mẻ, che phủ ánh nắng gắt. 'Thạch lựu' là cây lựu nở hoa rực rỡ, đỏ rực, làm cho cảnh sắc trở nên sống động, rực rỡ. Ngoài thị giác, Nguyễn Trãi cảm nhận mùi hương của hoa sen lan tỏa trong không gian, mang lại sự thư thái, nhẹ nhàng.

Tiếp theo, tác giả dùng thính giác để cảm nhận không khí mùa hè:

Tiếng nhộn nhịp tại chợ cá làng ngư vang vọng;

Tiếng ve râm ran, vang lên từ lầu ve ở dưới cây dừa.

Trong hai câu thơ này, Nguyễn Trãi sử dụng tu từ đảo ngữ 'tiếng nhộn nhịp tại chợ cá', 'tiếng ve râm ran từ lầu ve' để nhấn mạnh âm thanh sống động của mùa hè. Tiếng người tại chợ cá sầm uất, sôi động là biểu tượng của cuộc sống lao động hạnh phúc của người dân. Tiếng ve râm ran, đầy sức sống như là điệu nhạc tặng cho hoàng hôn buông xuống. Hai từ láy tượng thanh 'tiếng nhộn nhịp' và 'tiếng ve râm ran' đã tạo nên hình ảnh sôi động, tràn đầy sinh lực của mùa hè. Câu thơ miêu tả cảnh sắc và âm thanh mùa hè cũng phần nào lồng ghép tâm trạng tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên cuộc sống của Nguyễn Trãi.

Hoàng hôn buông xuống mang theo nhiều suy tư của tác giả. Mùa hè không còn nhiều sắc màu, nhộn nhịp nhưng lại chứa đựng nhiều trăn trở:

'Nếu Ngu cầm đàn một tiếng,

Dân hưởng phú quý khắp nơi.'

Câu thơ thể hiện ước nguyện của Nguyễn Trãi: mong muốn có cây đàn của vua Ngu Thuấn, đàn khúc nhạc cho mọi người dân được sống giàu có, sung túc. Từ truyền thuyết trong sách cổ, Nguyễn Trãi đã thể hiện khát khao đầy nhân văn của mình. Từ đó ta thấy được tấm lòng yêu nước thương dân của một bậc anh hùng.

Bài thơ thứ 43 trong chùm 'Bảo kính cảnh giới' có thể được coi là sáng tạo với sự kết hợp giữa câu thất ngôn và câu lục ngôn. Ngôn ngữ thơ phong phú với các từ tượng trưng, động từ sống động, sự kết hợp giữa Hán Việt và Việt ngữ tạo nên vẻ đẹp trang trọng, gần gũi của bài thơ.

Thái độ tinh tế và nhạy bén của nhà thơ đã làm cho những hiện thực bình thường trở nên đặc biệt, lấy mùa hè với sắc màu rực rỡ làm biểu tượng. Qua bài thơ, chúng ta cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của Ức Trai, người dù không còn ở trong vòng quan trường vẫn dành trọn tâm huyết cho nhân dân, cho đất nước.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - KẾT THÚC - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Trong dạng đề này, bạn cần phải chú ý đánh giá và phân tích cả về nội dung lẫn hình thức nghệ thuật. Hy vọng rằng, những gợi ý trên sẽ giúp bạn có thêm ý tưởng cho bài viết của mình. Hãy thường xuyên ghé thăm Mytour để tham khảo các bài văn mẫu lớp 10 chất lượng như: Phân tích cảnh thiên nhiên trong bài thơ Dục Thúy sơn hoặc Đoạn văn sử dụng tu từ chêm xen hiệu quả. Đó sẽ là cách tốt để làm giàu vốn từ và kỹ năng viết văn của bạn.