Phân tích bi kịch từ chối quyền làm người của Chí Phèo - Mẫu văn lớp 11 xuất sắc nhất

Đề bài: Phân tích bi kịch từ chối quyền làm người của nhân vật Chí Phèo

3 mẫu văn phân tích Chí Phèo bị từ chối quyền làm người, độc đáo và xuất sắc

1. Phân tích bi kịch từ chối quyền làm người của Chí Phèo, mẫu 1:

Nam Cao, một danh sĩ văn hiện thực của văn học Việt Nam trước Cách mạng, đã góp phần quan trọng trong việc phát triển truyện ngắn và tiểu thuyết. Tận dụng kinh nghiệm làm báo kháng chiến, Nam Cao đã tạo nên những tác phẩm xuất sắc, trong đó Chí Phèo là một tuyệt phẩm.

Chí Phèo, một kiệt tác của văn học hiện thực Việt Nam trước Cách mạng, được Nam Cao thể hiện một cách tinh tế. Bằng cách khắc họa nhân vật đặc sắc, tác giả đã làm nổi bật tấn bi kịch bị từ chối quyền làm người của Chí Phèo.

Qua nhân vật Chí Phèo, nhà văn đã thành công giải thích lý do người nông dân hiền lành bị đẩy vào con đường tha hoá, từ nhân tính đến nhân hình, một cách đau lòng như vậy.

Quá trình tha hóa của Chí Phèo trải qua hai giai đoạn, mỗi giai đoạn là một bước chuyển biến đầy mạnh mẽ trong con người này.

Thứ nhất, từ một người nông dân hiền lành như cục đất, Chí Phèo bị nhấn chìm vào tù. Mặc dù không có tội lỗi, Chí bị đẩy vào vòng xoáy pháp lý, mất đi quyền sống. Sau khi rời khỏi nhà tù, Chí Phèo biến thành một 'con quỷ' đáng sợ, một kẻ côn đồ và tàn ác.

Thứ hai, khi Thị Nở đánh thức trong Chí khát vọng sống lương thiện và mong muốn quay trở lại với cộng đồng, Chí Phèo trở lại với hình ảnh hiền lành như lúc đầu. Tuy nhiên, vì sự can thiệp của bà cô, Thị Nở đẩy Chí vào tình cảnh bi kịch, đoạn tuyệt tình nghĩa sau năm ngày hạnh phúc. Chí Phèo cảm thấy thất vọng, bế tắc và bất lực. Cánh cửa định mệnh đã đóng lại trước mặt, lạnh lùng và tàn nhẫn, đưa Chí Phèo đến cùng cực của cuộc đời.

Chí Phèo, qua bàn tay của Nam Cao, được mô tả rất mạnh mẽ và can đảm khi đối diện với tấn bi kịch bị từ chối quyền làm người. Lần đầu tiên, trên giấy vở văn chương, chúng ta chứng kiến một hình tượng dị dạng bước đi quyết liệt trong cơn say. Đây là lần đầu tiên, chúng ta nhìn thấy một nhân vật bị hủy hoại đến mức độ kinh khủng như vậy. Chí Phèo đã thực sự mất đi tính người, sống như một con thú, hoàn toàn theo bản năng. Anh ta sống chìm đắm trong cơn say triền miên từ ngày này qua ngày khác, không có hành động đê hèn hay tàn ác mà Chí Phèo không dám thực hiện.

Nam Cao đã mạnh mẽ ghi chép về hiện thực cuộc sống, biết rằng đó là một thực tế tàn nhẫn có thể gây đau lòng và kinh sợ. Ông không chọn lựa cách tả nó bằng ngôn ngữ giả tạo của nghệ thuật. Ông mong muốn mỗi trang văn là 'một phần của thực tế', trung thực và chính xác.

Phân tích tấn bi kịch từ chối quyền làm người của Chí Phèo  dành cho bạn

Nam Cao, không để nhân vật rơi vào sự bình thường, phổ quát, đã phát hiện ra vẻ đẹp tiềm ẩn bên trong họ. Đằng sau sự điên đảo của Chí Phèo là khát vọng lương thiện bị áp đặt một cách khủng khiếp. Điều này thúc đẩy con người đẩy mình lên tìm kiếm ý nghĩa sống. Nhưng trước những trở ngại lớn của xã hội phong kiến thực dân, con người không còn lựa chọn khác ngoài sự phản kháng tiêu cực. Sự tự phát triển đó không đem lại kết quả tích cực. Cuối cùng, nhân vật chìm sâu vào tuyệt vọng.

Trước đó, Chí Phèo là một chàng trai nông dân hiền lành, lương thiện và tự trọng. Vì thói ghen bóng ghen gió của cụ Bá Kiến, Chí Phèo bị đẩy vào nhà tù. Sau bảy, tám năm đày đọa, sống với tầng lớp dưới cùng của xã hội, tâm hồn Chí Phèo bị đen tối. Từ một anh Chí Phèo hiền lành, lương thiện, anh ta biến thành một Chí Phèo gớm ghiếc, linh hồn đầy thù hận và tội lỗi. Phần người trong Chí Phèo đã bị thối chết. Khuôn mặt, nhân cách đều biến đổi đáng kinh sợ. Đầu trọc lóc, răng cạo trắng cỡn, mặt đen và cứng câng, hai mắt gườm gườm gớm ghiếc.

Trong xã hội tàn bạo đó, càng hiền lành, nhẫn nhục bao nhiêu thì lại bị chà đạp bấy nhiêu. Để sống, phải cướp giật, ăn vạ, gây gổ với mọi người. Để làm như vậy, Chí Phèo phải cao, phải mạnh, phải hung bạo. Vì vậy, Chí Phèo tìm đến rượu như một cứu cánh để quên cuộc đời. Anh ta sống trong cơn say triền miên và thực hiện mọi hành động mà người ta bắt anh ta làm. Thời gian trôi qua, Chí Phèo mất khả năng nhận thức. Anh ta không nhận ra bóng dáng của mình, không nhớ mình là ai, bao nhiêu tuổi. Mọi người chỉ coi Chí Phèo như một con vật, không phải con người nữa.

Những ngày say sưa, những lời chửi rủa vô lý, những hành động liều lĩnh là biểu hiện của sự giãy dụa tuyệt vọng của một con người muốn tìm lại con đường lương thiện mà không thành công.

Trước những hành động điên rồ và hình ảnh kỳ dị của Chí Phèo, chúng ta cảm thấy thương hơn là tức giận. Vì nhà tù thực dân, sự áp bức và lợi dụng nặng nề từ giai cấp thống trị, những định kiến tồi tệ và thái độ nhục mạ của xã hội đã đẩy Chí Phèo vào con đường này. Người mẹ tội lỗi và đau khổ đã bỏ con ở lò gạch, để sinh ra Chí Phèo hiền lành; trong khi xã hội thực dân phong kiến, đầy đủ bất công và thiếu nhân đạo, đã tạo ra thằng lưu manh Chí Phèo, mất hết tính người.

Nếu chị Dậu trong 'Tắt đèn' của Ngô Tất Tố phải bán con, bán sữa nhưng vẫn là con người, thì Chí Phèo phải bán diện mạo và linh hồn để trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại, chỉ để tồn tại.

Tuy nơi tâm hồn cằn cỗi và lạnh lẽo, vẫn còn những mầm mống tốt đẹp mà hoàn cảnh khắc nghiệt chưa thể tiêu diệt. Nam Cao không bỏ rơi nhân vật. Ông theo dõi Chí Phèo từng bước chân trong đêm tối, trong cơn say, nhìn nhận nhân vật với lòng đồng cảm sâu sắc. Trong thân xác thương tâm, Nam Cao phát hiện một mầm lương thiện thổn thức, muốn vươn lên nhưng không thể tự mình thực hiện.

Gặp nhau sau cuộc rượu say ở nhà Tư Lãng, có lẽ là sắp đặt của tạo hóa. Tình cờ như định mệnh. Sự mềm mại của Thị Nở và bát cháo hành ấm áp tình người thức tỉnh những tình cảm, khao khát ước mơ của Chí Phèo về một gia đình hạnh phúc. Đó như một phép màu làm dịu đi mọi đau khổ, làm lành mọi vết thương và làm xao lạc tâm hồn Chí Phèo. Sau đêm hạnh phúc, Chí Phèo cảm nhận một sự lạ lùng khó diễn đạt.

Rốt cuộc, đó là cảm giác hạnh phúc. Hắn hạnh phúc vì có một người phụ nữ ở bên, dịu dàng và yêu thương. Hắn hạnh phúc vì lần đầu tiên có người không sợ, không bỏ chạy khỏi hắn. Lần đầu tiên có người chuẩn bị bữa ăn ngon mà trước đây hắn phải chiến đấu mới có. Những đặc quyền đó có vẻ nhỏ bé với mọi người, nhưng với Chí Phèo, đó là một ân huệ lớn lao.

Chút tình thương đơn giản của Thị Nở đã thắp lên ngọn lửa lương tri đang nhú lên trong lòng Chí Phèo, làm tỉnh lại bản chất lương thiện ẩn sau vẻ bề ngoài xấu xí. Thị Nở, 'ma chê quỷ hờn', trở thành nguồn ánh sáng duy nhất chiếu sáng chốn tăm tối của Chí Phèo, thức tỉnh trái tim bị đánh giấc suốt thời gian dài bị lãng quên và coi thường.

Nam Cao thành công khi miêu tả những phẩm chất tốt đẹp của Chí Phèo ngay cả khi hắn bị biến đổi, tha hóa. Điều này là một thành tựu nổi bật trong tác phẩm 'Chí Phèo'.

Dù Chí Phèo trở thành kẻ điên cuồng như thú, lòng thương vẫn còn từ một người duy nhất - Thị Nở. Trong làng Vũ Đại, Thị Nở là người hiểu Chí Phèo nhất, chia sẻ nỗi đau của hắn. Dù bản thân đã phải chịu nhiều đau thương và sự khinh bỉ, Thị Nở vẫn có khả năng đồng cảm với Chí Phèo, kẻ cô đơn và bị xã hội ruồng bỏ.

Bát cháo hành của Thị Nở làm Chí Phèo xúc động, muốn khóc. Đó là bữa ăn không chỉ làm no bụng mà còn là liều thuốc làm sống lại những cảm xúc lâu nay ngủ quên trong trái tim Chí Phèo. Nó thức tỉnh khát khao sống và sống đẹp, chứng minh rằng sự đau đớn nhất không phải từ nghèo đói mà là từ sự thiếu thốn tình thương.

Gặp Thị Nở, Chí Phèo nhớ lại những kí ức về cuộc sống thuở còn làm nghề cày mướn, dệt vải, và hy vọng có thể trở lại, hòa mình vào cộng đồng.

Sau cuộc gặp với Thị Nở, Chí Phèo trải qua sự thay đổi toàn diện. Ngày càng nhận ra vẻ đẹp rực rỡ của thế giới xung quanh, từ tiếng chim hót tới tiếng anh thuyền chài và tiếng cười nói của những người phụ nữ đi chợ.

Những âm thanh quen thuộc của cuộc sống bắt đầu làm sống lại trái tim Chí Phèo, từ một con quỷ dữ, hắn thèm khát lương thiện và mong muốn hòa mình với mọi người. Tình thương của Thị Nở đã đánh thức bản tính người nơi Chí Phèo, làm hồi sinh phần người của hắn.

Nhưng thật đau lòng, tình thương của Thị Nở không đủ mạnh để cứu Chí Phèo. Không có sự giúp đỡ, không có bàn tay chìa ra, con đường trở lại làm người đã bị đóng lại. Chí Phèo hiểu rằng xã hội đã cướp đi quyền làm người của mình và không trả lại.

Những vết sẹo trên khuôn mặt là kết quả của những cơn say, những lần đâm chém và rạch mặt ăn vạ, đã ngăn cản Chí quay lại cuộc sống lương thiện. Xã hội định kiến đã chặn đứng bước tiến của Chí, không để anh ta dựa vào hy vọng. Con đường trở về đã bị cuộc sống tắt ngầm.

Chí Phèo bị thất thế và bị Thị Nở từ chối, người mà anh nghĩ sẽ là cầu nối đưa anh trở lại với cuộc sống lương thiện. Thị Nở yêu Chí, nhưng xã hội và định kiến đã làm chia cắt họ. Anh cố níu giữ tay Thị Nở, nhưng không thành công. Chí Phèo rơi vào tình cảnh tuyệt vọng, ôm mặt khóc rưng rức.

Một lần nữa, Chí Phèo quay trở lại với rượu. Nhưng lần này, rượu không làm anh mất tri giác mà ngược lại khiến anh tỉnh táo, cảm nhận đau đớn bi kịch của bản thân. Trong tuyệt vọng, Chí Phèo quyết định trả thù, giết Bá Kiến và tự sát. Hắn chọn con đường hủy diệt mình để giải thoát khỏi số phận bi đát.

Truyện Chí Phèo của Nam Cao là tản mạn về hiện tượng xã hội ở nông thôn Việt Nam trước năm 1945, khi mà một phần nông dân lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, trở thành lưu manh. Tác giả lên án sự tàn bạo của xã hội làm hủy hoại thể xác và tâm hồn của họ, đồng thời khẳng định bản chất lương thiện của họ, ngay cả khi họ bị mất nhân tính và nhân hình.

Chí Phèo là tiếng kêu cầu cứu của những linh hồn bất hạnh; là lời bảo vệ và đấu tranh cho quyền làm người của những con người lương thiện; là hy vọng sống hạnh phúc, không bị thế lực xã hội đen tối đẩy họ vào bế tắc, nơi đầy bi kịch của lớp nông dân khốn khổ.

""""- KẾT THÚC PHẦN 1 """"--

Chúng tôi đã đề xuất cho các bạn cách Phân tích tận bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của nhân vật Chí Phèo. Tiếp theo, bạn hãy chuẩn bị cho phần Ý nghĩa của 3 lần Chí Phèo đến nhà Bá Kiến, bài văn Phân tích tâm trạng Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở và kèm theo phần Sau khi tỉnh rượu, Chí Phèo nghe được những âm thanh nào? để có cái nhìn sâu sắc hơn về nội dung này.

2. Phân tích bi kịch bị cự tuyệt của Chí Phèo, mẫu số 2

Khi bộ đôi đặc biệt (tức Chí Phèo) bắt đầu xuất hiện trên trường văn (1941), thì văn học hiện thực phê phán đã trải qua một giai đoạn phát triển rực rỡ. Nam Cao, tuy đã đến muộn, nhưng lại tự khẳng định tài năng của mình thông qua những sáng tạo nghệ thuật mới, mang đến cho văn học đương đại một giọng điệu độc đáo.

Hơn năm mươi năm trôi qua, tác phẩm Chí Phèo vẫn tiếp tục được khám phá và khẳng định từ những góc nhìn mới, chắc chắn sẽ trở thành một tác phẩm ưu tú, ghi dấu sâu sắc trong lịch sử văn học Việt Nam.

Dưới bàn tay tài năng, linh hoạt và sáng tạo, cuộc sống được thể hiện qua những khía cạnh đa dạng: từ kể chuyện đến mô tả, từ sắc lạnh đến hài hòa, từ trữ tình đến triết lý sắc bén, từ quằn quại đau đớn đến bi kịch... Tác phẩm hình thành một sức mê hấp dẫn từ đầu đến cuối, để lại ấn tượng sâu sắc. Gấp cuốn sách lại, nhưng tôi vẫn bị ám ảnh bởi tiếng kêu cứu của một linh hồn bị tước đoạt quyền làm người. Một tiếng nói khao khát trở về lương thiện nhưng gặp trở ngại ở mọi nơi, và một kết thúc đau lòng đắng ngắt.

'Bi kịch của một con người bị từ chối quyền làm người' là chủ đề chính xuất hiện liên tục trong hình tượng của tác phẩm, đó là một tiếng kêu cứu đầy thương tâm, đầy xúc động, làm nổi bật giá trị nhân đạo đặc biệt của Chí Phèo.

Phân tích tấn bi kịch bị từ chối quyền làm người của nhân vật Chí Phèo trong câu chuyện cùng tên

Khác với những nhà văn hiện thực phê phán đương thời, trong tác phẩm Chí Phèo, Nam Cao không chi tiết về đau cơm rách áo, đói khổ của người nông dân, mặc dù trong thực tế đó là một hiện thực phổ biến. Thay vào đó, Nam Cao tập trung nghiên cứu và suy ngẫm nhiều hơn về một thực tế đen tối, đó là sự tha hóa, một đe dọa khủng khiếp trong xã hội đương đại; về nhân phẩm bị đè nén, bị đạp bởi một hệ thống thống trị tàn bạo. Vấn đề nhân phẩm, vấn đề quyền con người nổi lên và chi phối sự sáng tạo trong nhiều tác phẩm của Nam Cao, đặc biệt là trong Chí Phèo, tác phẩm nơi mà ông thể hiện sự tập trung và mãnh liệt nhất.

Mở đầu tác phẩm bằng tiếng chửi rất rõ, thách thức của Chí Phèo đang đi trong tình trạng say sưa, tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ trong ý thức của người đọc. Nghe nhà văn mô tả: 'Hắn chửi liên tục khi đi rượu. Điều đó là bình thường, rượu xong là hắn lại chửi. Hắn bắt đầu chửi trời. Có gì đâu? Trời có liên quan gì đến nhà hắn? Sau đó, hắn chửi cuộc sống. Cũng chẳng sao: cuộc sống là tất cả, nhưng cũng không phải là ai. Điên cuồng, hắn chửi cả làng Vũ Đại. Nhưng mọi người trong làng tự nhủ: 'Chắc nó không phải là tôi đâu!'. Không ai dám đứng lên nói. Đúng là thế! Rất đúng! Vậy là, hắn cứ chửi, hắn chửi những người trong làng không dám trả đũa. 'Nhục mặt! Nhục mặt! Đúng vậy, đó là cách nói của hắn!'.

Đó là tiếng chửi của một tâm hồn say rượu, một tiếng chửi tự nhiên. Đôi khi, trong sự tự nhiên đó, con người thể hiện chính bản thân mình hơn khi tỉnh táo.

3. Phân tích bi kịch bị từ chối quyền làm người của nhân vật Chí Phèo, mẫu 3:

Một nhà phê bình văn học nhận xét về Chí Phèo: 'Khi chị Dậu, anh Pha xuất hiện trên những trang sách của dòng văn học hiện thực phê phán, người ta thường nghĩ rằng nỗi đau khổ của người nông dân trong một nước thuộc địa nửa phong kiến là giống nhau. Nhưng khi Chí Phèo bước ra từ trang sách của Nam Cao, người đọc mới nhận ra rằng đây là hình ảnh của sự tuyệt vọng, đau khổ nhất'. Chị Dậu bán chó, bán con, nhưng vẫn được coi là con người. Ngược lại, Chí Phèo phải bán cả diện mạo và linh hồn để trở thành quỷ dữ của làng Vũ Đại. Khi ý thức nhân phẩm trỗi dậy, lại bị xã hội cự tuyệt, và cuối cùng, phải tìm đến cái chết thương tâm. Tấn bi kịch của nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên được Nam Cao mô tả rất độc đáo và cảm động.

Lai lịch = đoạn đời 1 - Chí Phèo, xuất thân từ đứa trẻ nông dân lương thiện.

Lai lịch của Chí Phèo không trọn vẹn. Hắn là đứa trẻ không cha, không mẹ, không bà con, không tấc đất. Ngay từ khi mới sinh, hắn bị bỏ rơi ở lò gạch. Một người thả ống lươn đưa về, rồi bán cho bà goá mù, rồi bán cho bác Phó Cối. Chí Phèo không có tuổi thơ, sống mải mê đi nhà này sang nhà khác. Trưởng thành, hắn làm anh canh điền cho nhà Bá Kiến, một địa chủ tàn bạo. Dù bị bóc lột, Chí Phèo trước đây là nông dân lương thiện, khỏe mạnh và thuần khiết về tâm hồn.

Bi kịch 1 = đoạn đời 2 - Chí Phèo và vấn đề xã hội: sự tha hóa, đày đọa, lăng nhục...

Quãng đời lương thiện của Chí Phèo chấm dứt nhanh chóng vì bàn tay độc ác của giai cấp thống trị. Bá Kiến ghen tuông và đẩy Chí Phèo vào tù. Nhưng nhà tù, công cụ cải tạo con người của chế độ thực dân, chỉ làm tăng thêm đau khổ cho Chí Phèo. Từ làng Vũ Đại vào tù, Chí Phèo là con người; từ tù trở về làng Vũ Đại, hắn trở thành con quỷ. Khi trở về, bộ dạng kì quái của Chí Phèo gây kinh ngạc: 'đầu trọc, răng cạo trắng, đôi mắt gườm gườm, trông rợm chó.'.

Hướng dẫn phân tích sự cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo

Nam Cao tập trung vào nội tâm nhân vật hơn là ngoại hình. Trong quá trình tha hoá, Chí Phèo không chỉ mất đi vẻ ngoại hình khỏe mạnh, mà còn mất đi tính cách thuần khiết. Trên đường đến nhà Bá Kiến, với tay cầm cổ chai, Chí Phèo vừa đi vừa chửi rủa, nhưng sau tiếng chửi là ý thức mơ hồ về bi kịch cuộc đời, là nỗi căm phẫn, tuyệt vọng. Trong sự cô đơn, Chí Phèo chỉ được đáp lại bởi âm thanh của vài con chó, trở thành một con vật sống giữa sự lạnh lẽo của xã hội loài người.

Giờ đây, để tồn tại với bọn cường hào (kẻ ưa ăn thịt người), Chí Phèo không thể hiền lành nhẫn nhục như trước. Muốn sống, hắn phải gây gổ, cướp giật, ăn vạ, tìm thấy ở rượu. Cuộc đời Chí Phèo giờ đây được định đoạt bằng những cơn say và những tội ác. Hắn là công cụ tội ác trong tay bọn thống trị...

Đẻ ra người nông dân lương thiện là bà mẹ hiền lành, nhưng để ra Chí Phèo lưu manh, bị tha hoá, bị đầy đọa, lăng nhục, mất cả nhân tính và nhân hình, là toàn bộ xã hội thực dân phong kiến bất công, tàn bạo, vô nhân đạo.

Bi kịch 3 = đoạn đời 3: bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người

Bi kịch của Chí Phèo không chỉ là sự tha hoá và lưu manh. Hắn còn đối mặt với bi kịch lớn hơn: bị cự tuyệt quyền làm người. Gặp Thị Nở, một người đàn bà xấu đến ma chê quỷ, mang lại tình yêu và làm thức tỉnh chất người trong Chí Phèo. Hắn biết buồn vì sự cô đơn, nhớ về quá khứ với ước mơ về một gia đình hạnh phúc, bình dị. Cuộc gặp gỡ với Thị Nở là tia chớp loé lên trong cuộc đời tăm tối của Chí Phèo.

'Đối diện với những người thân, không còn đường lùi
Nhìn phía sau quá khứ, bỗng trở nên đầy ẩn hiện'

Tình yêu thương là nguồn động viên mạnh mẽ, thức tỉnh trái tim con người và đánh thức khao khát lương thiện. Chí Phèo, với lòng trắc ẩn, chạm đến tâm hồn người đọc. Hắn khao khát hòa mình vào thế giới lương thiện của những con người tốt lành. Thị Nở, như một chiếc cầu, dẫn lối Chí Phèo trở lại con đường của sự lương thiện. Câu trả lời của Thị Nở quyết định số phận của Chí: liệu hắn có được kết nạp trở lại xã hội con người hay sẽ bị giam cầm mãi mãi trong cuộc sống đen tối của sự thù hận. Chí Phèo tràn ngập hy vọng, nhưng cánh cửa hy vọng lại đóng sầm, bởi bà cô Thị không chấp nhận Thị Nở lấy một người chỉ biết nghề rạch mặt. Thật trách bà cô - biểu tượng của sự đen tối, định kiến và bất công trong làng Vũ Đại, cũng như trong xã hội. Mọi người trong làng coi Chí Phèo như quỷ ác, không có chỗ cho lòng nhân đạo! Chí Phèo đã trải qua những khoảnh khắc hạnh phúc nhất trong cuộc đời qua tình yêu, rồi lại đối mặt với những giây phút đau đớn nhất trong thảm kịch tâm lý của mình. Rượu không thể xua đi nỗi đau... 'hắn ngửi thấy hương vị chảo hành thoang thoảng' - hương vị của tình người, tình thương mà Chí Phèo không bao giờ quên, dù chỉ trải qua một lần ngắn ngủi; hắn ôm mặt khóc rưng rức. Giọt nước mắt của Chí Phèo là biểu hiện tối cao của đau đớn khi nhận ra bản thân đã bị từ chối quyền làm người.

Chí Phèo lại uống rượu và cầm dao ra đi. Nhưng hắn không quay về nhà Thị Nở như kế hoạch ban đầu mà thẳng đến nhà Bá Kiến. Trong cảm giác đau khổ và tuyệt vọng, Chí Phèo trở thành người tỉnh thức, tâm trí sáng tạo nhất trong làng Vũ Đại. Hắn nhận ra tội ác của kẻ đã lấy đi hình dáng và linh hồn của hắn - Bá Kiến. Chí Phèo quyết định đối đầu để trả thù. Trước mặt Bá Kiến, Chí Phèo chỉ vào khuôn mặt lão và đòi lại quyền làm người, yêu cầu được sống một cuộc sống lương thiện. Hắn sử dụng dao để giết Bá Kiến. Khi Bá Kiến chết, Chí Phèo quay về để tự kết thúc cuộc sống của mình. Chí Phèo chết vì không tìm thấy lối thoát, vì xã hội từ chối cho hắn sống. Ý thức nhân quả đã trở lại, Chí Phèo không chấp nhận sống như một con thú nữa và quyết định tìm kiếm cái chết. Chí Phèo qua đời trên bước cửa trở về cuộc sống và cái chết của hắn cũng là cái chết thảm của một sinh linh. Nó là sự lên án sâu sắc và mạnh mẽ về xã hội.

Trước đây, để bám lấy cuộc sống, Chí Phèo đã phải từ bỏ nhân phẩm. Nhưng khi ý thức nhân quả trỗi dậy, Chí Phèo lại phải đối mặt với việc chấm dứt cuộc sống của mình. Lật lại trang sách, ta còn nghe rõ câu hỏi của Chí Phèo: 'Ai là người ban tặng cho tôi sự lương thiện?'. Đó không chỉ là một câu hỏi, mà là một lời than phiền đau đớn, khiến hàng triệu trái tim đọc giả cảm thấy xót xa: làm thế nào để con người tồn tại trong một xã hội đen tối đang đè nén nhân tính? Câu hỏi của Chí Phèo là 'Một câu hỏi lớn. Không có lời đáp' thực sự đầy oan trái, đầy tuyệt vọng! Đây chính là bi kịch lớn nhất của nhân vật đáng quý này.