UniKey cung cấp bốn phương pháp gõ Tiếng Việt là Telex, VNI, VIQR và Microsoft. Tuy nhiên, trong số đó, phương pháp gõ Microsoft ít được sử dụng trong công việc hàng ngày.
Tiếng Việt là ngôn ngữ chính thức của Việt Nam và được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu bởi cộng đồng người Việt. Việt Nam cũng sử dụng bảng chữ cái La-tinh và các dấu thanh để viết.
Dấu và nguyên âm đơn | Kiểu gõ Telex | Kiểu gõ VNI | Kiểu gõ VIQR |
Dấu sắc | s | 1 | ' |
Dấu huyền | f | 2 | ` |
Dấu ngã | x | 4 | ? |
Dấu hỏi | r | 3 | ~ |
Dấu nặng | j | 5 | . |
Xóa dấu | z
| 0 | 0 |
ă | aw | a8 | a( |
â | aa | a6 | a^ |
ê | ee | e6 | e^ |
ư | uw | u7 | u+ |
ơ | ow | o7 | o+ |
ô | oo | o6 | o^ |
đ | dd | d9 | dd |
Với người dùng UniKey, có bốn lựa chọn gõ Tiếng Việt: Telex, VNI, VIQR và Microsoft. Tuy nhiên, Microsoft thường không được sử dụng nhiều, vì vậy chúng ta thường chỉ sử dụng ba phương pháp Telex, VNI và VIQR.
Nguyên tắc chung khi gõ Tiếng Việt bằng UniKey
- Trong Tiếng Việt, có nhiều chữ cái có hai dấu như: ứ, ừ, ở, ộ... vì vậy khi gõ văn bản, chúng ta nên chọn kiểu gõ để tiện thao tác và tiết kiệm thời gian.
- Đối với mỗi kiểu gõ Tiếng Việt, quy tắc gõ cũng khác nhau, vì vậy cần nhớ chính xác quy tắc của từng kiểu.
- Trạng thái viết hoa, chữ viết hoa có dấu phụ thuộc vào các phím SHIFT, CAPS LOCK hoặc bảng mã đang sử dụng.
- Gõ chính xác ký tự chính trước, sau đó là ký tự dấu. Ngoài ra, còn một số chú ý khác với từng kiểu gõ mà bạn có thể tham khảo trong bài viết 'Cách gõ Tiếng Việt có dấu với Telex, VNI và VIQR'.
Kiểu gõ Telex
Telex là kiểu gõ phổ biến nhất trên UniKey, sử dụng phím lặp và các ký tự không có trong bảng chữ cái Tiếng Việt.
Ưu điểm của Telex:
- Ưu điểm lớn nhất và là lí do chính mà đa số người Việt Nam lựa chọn cách gõ này là vì tất cả các phím dấu đều nằm gần phím ký tự (ba hàng giữa bàn phím), giúp người dùng tiết kiệm thời gian và không cần phải di chuyển ngón tay quá xa.
- Có thể gõ dấu đè lên từ đã gõ sai ngay sau đó để sửa lại.
Nhược điểm của VNI:
- Đối với người thường xuyên gõ, nhập liệu văn bản song ngữ (tiếng Việt kết hợp với ngôn ngữ nước ngoài khác) sẽ khá khó và đôi khi gây khó chịu vì chỉ cần thêm dấu thì từ đó có thể biến thành từ khác với nghĩa khác.
- Việc gõ các ký tự 'ư' và 'ơ' sẽ khá khó nếu không quen sử dụng phím tắt, do chúng nằm ở xa nhau trên bàn phím.
- Ở giai đoạn đầu, việc nhớ các dấu sẽ khá khó, và nếu không sử dụng thường xuyên thì sẽ gặp khó khăn khi gõ.
Kiểu gõ VNI
Ngoài Telex, có những trường hợp chúng ta cần sử dụng UniKey để viết tiếng Việt trên các phần mềm như Photoshop hoặc ProShow Producer. Trong những tình huống đó, kiểu gõ Telex không phù hợp, và chúng ta cần phải chuyển sang kiểu gõ khác.
VNI là một kiểu gõ kết hợp, được phát triển bởi công ty VNISoft, sử dụng các phím chữ số để nhập các dấu (hình dưới đây).
Ưu điểm của VNI:
- Có thể sử dụng trên bất kỳ phần mềm gõ tiếng Việt nào.
- Được đánh giá là phổ biến, dễ nhớ vì các dấu được sử dụng có hình ảnh, có thể nhìn thấy trực tiếp trên bàn phím.
Nhược điểm của VNI:
- Tương tự như 'ư' và 'ơ' trong kiểu gõ Telex, khi gõ 'đ' bằng VNI, người dùng phải gõ 'd9', nhưng hai phím 'd' và '9' xa nhau. Telex và VIQR tiện lợi hơn, nhanh hơn và tiết kiệm thời gian vì chỉ cần gõ hai lần 'd' (dd = đ).
'ă' được gõ a8, Telex tiện lợi hơn vì (aw = ă). - Một nhược điểm khác của VNI là không thể gõ lặp để tạo dấu, ngón tay luôn phải di chuyển khi gõ dấu phụ.
- Với người nhập văn bản tiếng Pháp hoặc dùng bàn phím kiểu Pháp, VNI phải thêm phím 'SHIFT' khi gõ số.
- Với bàn phím kiểu Mỹ, VNI nhanh hơn VIQR nhưng chậm hơn Telex.
Kiểu gõ VIQR
VIQR là VIetnamese Quoted Readable. Sử dụng các phím trên bàn phím để gõ dấu hoặc sử dụng bảng mã ASCII.
VIQR là kiểu gõ 'cổ điển' nhất của UniKey, ra đời từ thập niên 90 khi sử dụng bộ chữ 7 byte của Mỹ. Tuy nhiên, không thể viết tiếng Việt, đặc biệt là các chữ có dấu, do đó sử dụng các dấu ASCII tượng trưng cho các dấu trong tiếng Việt.
Quy tắc này được đặt ra bởi một nhóm người Việt Nam trên Usenet Newsgroup và được chuẩn hóa sau đó, đổi tên thành VIQR.
Ưu điểm của VIQR:
- Dễ nhớ.
- Chỉ cần xem qua một lần cũng có thể nhớ, hiểu và viết được.
- Giải quyết vấn đề với ký tự 'đ'.
Nhược điểm của VIQR:
- Không thể gõ nhanh (chậm nhất trong cả ba kiểu gõ).
- Các từ viết theo kiểu này khá khó đọc.
Dưới đây là một số thông tin về các cách gõ tiếng Việt trên UniKey, cũng như các ưu điểm và nhược điểm của chúng. Tuy nhiên, để có thể gõ được tiếng Việt trên máy tính, bạn cần cài đặt thêm font tiếng Việt. Dưới đây là một số font tiếng Việt phổ biến:
Chúng tôi hy vọng rằng thông qua bài viết này, người đọc sẽ hiểu rõ hơn về ba kiểu gõ tiếng Việt cũng như các quy tắc sử dụng chúng. Từ đó, họ có thể lựa chọn kiểu gõ phù hợp nhất trong các trường hợp khác nhau.
Chúc các bạn thành công!