Buzz
Dàn ý
Mở bài:
- Giới thiệu về tác giả Xuân Diệu và bài thơ Vội vàng.
- Dẫn dắt vào phần thứ hai của bài thơ.
Thân bài:
- Quan niệm thời gian của Xuân Diệu là tương phản, cho thấy đời người chỉ có một tuổi xuân; tuổi trẻ đi qua không trở lại.
Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già.
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Giọng thơ sôi nổi với những tương phản: “tới” - “qua”, “non” - “già”, “hết” - “mất”, “rộng” - “chật”, “tuần hoàn” - “bất phục hoàn”, “vô hạn” - “hữu hạn” để nhấn mạnh tuổi trẻ chỉ đến một lần và cần trân trọng.
- Cách nhìn về thời gian của Xuân Diệu tinh tế, độc đáo. Mối tương giao của cảnh vật mang theo nỗi buồn chia ly, tiếc nuối và lo lắng về sự phai tàn.
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt.
- Gió thì thào, chim lặng lẽ vì sợ phai tàn. Câu hỏi tu từ làm nổi bật nghịch lý giữa mùa xuân, tuổi trẻ và thời gian:
Con gió xinh thì thào trong lá biếc
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?
- Câu cảm thán với cách ngắt nhịp biến hóa thể hiện nỗi lòng vừa lo lắng, vừa tiếc nuối, bâng khuâng:
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa...
- Tóm tắt nội dung
Bài mẫu
Bài tham khảo số 1
Vội vàng là một trong những tác phẩm nổi bật trong tập Thơ thơ (1938). Dù thời gian đã trôi qua hơn 60 năm, nhưng những ý tưởng mới mẻ về thời gian, tuổi xuân và tình yêu cuộc sống, cùng giọng thơ nồng nhiệt vẫn tiếp tục cuốn hút chúng ta một cách lạ kỳ. Đoạn thơ trong phần 2 của bài Vội vàng thể hiện sự cảm nhận về thời gian của thi sĩ Xuân Diệu:
Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già.
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi.
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt…
Hai câu thơ đầu với cách ngắt nhịp 3/5, cho thấy sự chuyển động của mùa xuân và thời gian. Từ ngữ “đương tới” và “đương qua”, “còn non” và “sẽ già” đối lập, mô tả sự vận động liên tục của thời gian. Trong hiện tại “đang tới” đã chứa “đương qua”. Cách dùng từ “đang” và “đương” tạo cảm giác bay bổng, rất thơ. Sự “còn non” hôm nay đã báo hiệu tương lai “sẽ già”. Cách cảm nhận thời gian của thi sĩ rất tinh tế và biểu cảm, mang tính tiến bộ. Cặp từ “non” và “già” được thi sĩ cảm nhận độc đáo bằng một tâm hồn lãng mạn.
Tình yêu đến, tình yêu đi, ai biết
Trong gặp gỡ đã có mầm ly biệt...
(...) Mau lên chứ! Vội vàng lên chứ!
Em, em ơi! Tình non sắp già rồi...
(Giục giã)
Sự phát triển và thay đổi không ngừng của sự vật được thi sĩ quan sát và cảm nhận một cách nhạy bén. Mùa xuân, thời gian và sự sống đều đầy kỳ diệu:
Mấy hôm trước còn hoa
Mới thơm đây ngào ngạt
Thoáng như một nghi ngờ
Trái đã liền có thật
(Quả sấu non trên cao)
Những câu thơ tiếp theo nói lên mâu thuẫn giữa tuổi trẻ, đời người với thời gian và vũ trụ. Đây cũng là bi kịch của con người, của cuộc đời. Khi “xuân hết”, tuổi trẻ đi qua “nghĩa là tôi cũng mất”. Sự mất mát đó đồng nghĩa với việc mất đi ý nghĩa cuộc đời. Tuổi trẻ đáng quý bao nhiêu, vì nó chỉ đến một lần trong đời người:
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật, muốn trường sinh bất tử, muốn trẻ mãi không già. Quy luật của cuộc sống thật nghiệt ngã: “Không cho dài thời trẻ của nhân gian”.
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
“Tiếc cả đất trời” vì không thể trẻ mãi để tận hưởng mọi vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc đời. Đó là lòng yêu đời và ham sống, khát khao sống hết mình với tuổi trẻ:
Mười chín tuổi, hỡi những nàng má ngọc
Ríu rít chim, là tuổi ước mơ hoa!
Hỡi chàng trai kiều diễm, mãi vui ca.
Mười chín tuổi! Chẳng hai lần hoa nở!
(Đẹp - Xuân Diệu)
“Tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại” cùng “Mười chín tuổi! Chẳng hai lần hoa nở” chính là bi kịch của cuộc đời người. Có ham sống và yêu đời mới cảm nhận sâu sắc bi kịch đó. Vì vậy, không thể lãng phí thời gian và tuổi trẻ.
Những câu thơ cuối chứa đầy cảm xúc. Thi sĩ lắng nghe từng bước đi của thời gian, tiếng “than thầm tiễn biệt” của sông núi, của cảnh vật. Xuân Diệu nhạy cảm với sự trôi qua của thời gian qua “mùi”, “vị” của năm tháng, “chia phôi” trong dòng chảy vô tận. Cách cảm nhận thời gian của thi sĩ rất thơ và tinh tế:
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi.
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt
Đoạn thơ trên cho thấy vẻ đẹp trong thơ Xuân Diệu: sự trau chuốt ngôn từ và cảm xúc tinh tế. Quan niệm nhân sinh tiến bộ về thời gian, mùa xuân và tuổi trẻ. Cái tôi cá nhân trữ tình được khẳng định. Ham sống và yêu đời; sống hết mình, sống trong tình yêu - đó là ý tưởng tuyệt đẹp, vẻ đẹp của một tâm hồn thơ lãng mạn - “vội vàng” không chỉ là sống gấp như ai đó đã nói.
