Phân tích cấu trúc bài thơ Vịnh Khoa Thi Hương

Phân tích cấu trúc bài thơ Vịnh Khoa Thi Hương

I. Dàn ý phân tích bài thơ Vịnh Khoa Thi Hương (Chuẩn)

1. Khai mạc

- Giới thiệu về tác phẩm
+ Nằm trong danh sách mười ba bài thơ với chủ đề 'thi cử'
+ Sử dụng hình ảnh thi cử để thể hiện tâm trạng về đất nước và chia sẻ cảm xúc cá nhân.

2. Nội dung chính

- Nội dung bài thơ: Tranh khắc một kỳ thi Hương cuối triều Nguyễn với sự hỗn loạn, nghịch lẫn, hài hước dưới sự quản lý của thực dân Pháp.
- Hai câu đầu: Giới thiệu về địa điểm thi
+ Mở đầu bằng những đặc điểm quen thuộc của lễ thi cổ truyền. Nhà nước tổ chức cuộc thi hàng ba năm một lần
+ Điểm độc đáo: Trường Nam và trường Hà đều tham gia cùng một kì thi

- Hai câu chân: Phác thảo hình ảnh trường thi:
+ Khung cảnh nhộn nhạo, sĩ tử, quan lại lẫn lộn với nhau
+ 'Sĩ tử': Những người dự thi, phải trang trọng, lịch lãm nhưng lại 'độc đáo'
· 'Độc đáo': Thể hiện sự cá nhân hóa, nổi bật
→ Đặt lên đầu câu để nhấn mạnh hình ảnh đám sĩ tử
· 'Chao ôi': chỉ sự sáng tạo của Tú Xương, âm thanh không rõ ràng, lạc lõng, được làm cho lớn lên => Phong cách độc lập của đám quan tham lam
=> Đám quan tham lam mất phong cách tôn kính, đám quan lạc quan
=> Hai dòng thơ song song, thể hiện cảnh trường của trường thi thật lộn xộn giống như tình hình đất nước lúc bấy giờ.

- Hai câu sau cùng: Hình ảnh đón tiếp quan sứ và phu nhân
+ 'Bác Tây cô đầm': Phản ánh hiện thực đau lòng của đất nước đang bị thực dân áp đặt.
+ Kẻ chiếm đất lại được đón tiếp trang trọng, chu đáo
+ Sắp xếp so sánh 'long - váy': thái độ châm chọc
+ Gọi 'quan sứ' nhưng lại gọi 'bà đầm: Thái độ khinh bỉ, châm chọc (bà: chỉ những phụ nữ không đáng kính trọng)
=> Tiếng cười mặn nồng, cười giữa những giọt nước mắt với nỗi đau mất mát quê hương.

- Hai câu kết thúc: Lời kêu gọi đến những người hùng sĩ:
+ Nỗi đau chợt hiện lên
+ 'Vùng Bắc': Chỉ thủ đô Hà Nội - nơi tập trung tinh hoa, những người tài năng
+ 'Con người xuất sắc': Từ lóng chỉ những người anh hùng trong xã hội, những người đã quay đầu, phớt lờ trước tình hình xã hội thực tế.
+ 'Nhìn lại': Hồi tưởng
=> Nỗi đau chợt hiện lên trước bức tranh đất nước mất mát của Tú Xương, không mãnh liệt nhưng cũng thể hiện rõ tâm trạng của ông trước tình hình quê hương.
- Tổng kết chung:
+ Bài thơ được viết theo hình thức thơ Đường thất ngôn bát cú
+ Mô tả bức tranh thi cử trong một kỳ thi hương nhưng mở ra một phần thực tế của đất nước thời kỳ đó.
+ Thể hiện tâm trạng sâu sắc của tác giả

3. Tổng kết

- Xác nhận một lần nữa vấn đề
 

II. Mẫu văn Phân tích bài thơ Vịnh khoa thi hương (Tiêu chuẩn)

Tú Xương, một nhà thơ có tiếng với những tác phẩm châm biếm, hài hước trên lãnh địa thơ ca Việt Nam. Trong sự nghiệp ấn tượng, ông sáng tác đến mười ba tác phẩm gồm thơ và phú nói, chủ đề chính xoay quanh 'kỳ thi cử' với tư duy châm biếm, phê phán hệ thống thi cử thời đại. 'Vịnh khoa thi Hương' đứng trong danh sách này. Qua tác phẩm này, Tú Xương muốn phác họa bức tranh hết sức sống động, hỗn loạn của xã hội đang lâm vào giai đoạn chuyển từ thực dân sang phong kiến qua hình ảnh một kỳ thi Hương quan trọng. Đồng thời, ông sử dụng bức tranh này để thể hiện tâm tư, tình cảm của mình trước bức tranh đau thương của đất nước.

Ba năm một lần nhà nước mở cửa cho một khoa học mới, Trường Nam đọ sức với Trường Hà, Lôi thôi những tài năng trẻ đeo bảng danh dự, ồm ộp quan trường với những tiếng hò reo từ miệng loa.

Bức tranh 'Vịnh khoa thi Hương' hiện lên như một viên ngọc quý, phản ánh chân thực chế độ thi cử ở Việt Nam thời cuối triều Nguyễn. Mọi sự kiện diễn ra dưới sự giám sát nghiêm ngặt của thực dân Pháp, tạo nên một kỳ thi long trọng nhưng lại ngập tràn sự lố lăng và nhốn nháo.

>> Xem chi tiết bài mẫu đầy đủ Phân tích bài thơ Vịnh khoa thi hương tại đây.

Hết rồi, nhưng câu chuyện không dừng lại. Bức tranh vẽ lên một bức màn cuộc sống, nơi mà tài năng của miền Bắc nở rộ, hấp dẫn ánh nhìn của người đứng nhìn từ phía sau, bên cạnh những hình ảnh lạ mắt của đất nước.

Khám phá sự độc đáo của nội dung và nghệ thuật trong bài thơ Vịnh khoa thi Hương. Ngoài việc đọc Dàn ý phân tích bài thơ Vịnh khoa thi Hương, các bạn học sinh có thể tham khảo thêm một số bài văn lớp 11 khác như: Soạn bài Vịnh khoa thi Hương, Phân tích bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến, Hoàn cảnh sáng tác Vịnh khoa thi Hương, Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà.