Phân tích chi tiết khổ thơ thứ ba trong bài Tràng Giang của Huy Cận

Đề bài: Phân tích khổ 3 bài thơ Tràng Giang của Huy Cận

Phân tích khổ thứ ba trong bài thơ Tràng Giang

I. Kế hoạch Phân tích chi tiết khổ thứ ba trong bài thơ Tràng Giang (Chuẩn)

1. Khai mạc

Giới thiệu về tác giả Huy Cận, bài thơ Tràng Giang và nội dung quan trọng của khổ thứ ba.

2. Phần thân bài

- Khung cảnh êm đềm, huyền bí của cảnh sông nước và tâm trạng đậm chất nghệ thuật, buồn bã của con người:
+ Không gian sông nước bát ngát, thanh bình: không có cầu, đò, chỉ là bờ xanh mát và bãi cát dịu dàng.
+ 'Bèo', 'hàng nối hàng': hình ảnh thực tế trên sóng nước gợi nhớ về sự nhỏ bé, sự lênh đênh, sự chìm nổi.
+ Thiếu cầu đò ngang: cảm giác hoàn toàn tĩnh lặng của dòng sông.
+ Sự lặp lại cấu trúc 'không...không' phủ nhận mọi kết nối, sự gắn bó giữa con người và thế giới xung quanh.
+ 'Bờ xanh tiếp bãi vàng': thiên nhiên yên bình với gam màu đơn sắc, không có sự sống của con người.
=> Nỗi buồn của nhân sinh, cảm giác cô đơn bao phủ nhân vật trữ tình, mong đợi tìm thấy sự ấm áp nhưng chỉ nhận lại nỗi thất vọng và cô đơn.

3. Phần kết bài

Đánh giá tổng quan về khổ thơ

II. Mẫu Văn Phân tích chi tiết khổ thơ thứ ba trong bài Tràng Giang (Chuẩn)

Huy Cận, một biểu tượng rực rỡ trong dòng thơ Mới, nổi bật với sự sáng tạo đa dạng và bút pháp phong phú. Trong hòa nhạc thơ mới, ông là điểm nhấn với sức sáng tạo đầy năng lượng. Nếu thơ ông sau Cách mạng Tháng Tám nổi loạn, hướng nhiệt và thể hiện tinh thần đổi mới của thời đại, thì trước cách mạng, Huy Cận lại là nhà thơ của tâm hồn u sầu, ảo ảnh. Tràng Giang là tác phẩm xuất sắc, đại diện cho phong cách sáng tác của ông trước cách mạng, đồng thời là biểu tượng của tâm lý cô đơn và ảo tưởng của Huy Cận trước thế giới hối hả. Đặc biệt, trong khổ thơ thứ ba, ông đã rõ ràng thể hiện nỗi nhớ quê hương, tâm trạng cô đơn, luyến tiếc trước không gian sông nước bao la, buồn vắng.

Tràng Giang, tác phẩm được Huy Cận sáng tác trong một buổi chiều mùa thu, khi ông đứng tại bến đò Chèm ngắm nhìn cảnh sông nước bát ngát. Có thể bởi vì không gian đặc biệt đó, nhà thơ cảm nhận sâu sắc về sự nhỏ bé, cô đơn của mình giữa cuộc sống hiện đại. Trong khổ thơ thứ ba, mỗi câu thơ là một lời thổ lộ về nỗi buồn man mác:

Bèo dạt về đâu, hàng nối hàng;
Mênh mông không một chuyến đò ngang.
Không cầu gợi chút niềm thân mật,
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.

Khổ thơ không chỉ mô phỏng hình ảnh buồn vắng của dòng sông mênh mông mà còn đặt vào đó những chia sẻ tâm tư, nỗi lòng về cuộc sống, về con người và thời đại. Hình ảnh đám bèo trôi trong câu thơ 'Bèo dạt về đâu hàng nối hàng' không chỉ là hình ảnh thực tế nhà thơ nhìn thấy khi đứng tại bến đò mà còn là biểu tượng cho chính ông, cũng như cho toàn bộ thế hệ thanh niên yêu nước thời ấy. Đám bèo trôi trên sông như là thế hệ thanh niên đang đối mặt với sự lênh đênh, trôi dạt giữa những thách thức của thế giới. Họ sống trong cảnh nô lệ, chịu đựng sự bất công của thời đại, không có khả năng thay đổi. Vậy rồi họ sẽ đi về đâu, thời cuộc sẽ dẫn họ điều gì?

Đối mặt với sự cô đơn, tuyệt vọng, nhà thơ tập trung chú ý vào bức tranh xung quanh như để 'nắm giữ' một chút hy vọng, dù chỉ là hy vọng nhỏ bé nhưng buộc phải ôm lấy thất vọng:

Mênh mông không một chuyến đò ngang.
Không cầu gợi chút niềm thân mật,

Cảnh vật xung quanh rộng lớn nhưng hoang vắng, quạnh hiu, không có dấu hiệu của sự sống 'không một chuyến đò ngang', không chút 'niềm thân mật'. Có lẽ khi con người buồn bã, cảnh vật xung quanh cũng truyền tải tâm trạng như lời của nhà thơ Nguyễn Du: 'Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ'.

Sự từ chối 'không...không' ngày càng làm nổi bật khung cảnh trống trải, quạnh hiu trên dòng sông mênh mông. Chuyến đò ngang, chiếc cầu thường xuất hiện trên sông là những phương tiện liên kết con người với dòng nước, tạo nên nhịp sống sôi động. Tuy nhiên, ở đây, mọi nỗ lực tìm kiếm đều trở nên vô ích. Dòng sông trở nên trống lẻ, u tối, con người và dòng sông, cả hai như hai thế giới đối lập, không chút 'niềm thân mật'.

Khổ thơ thứ ba kết thúc với hình ảnh bờ xanh tiếp bãi vàng:

'Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng'

Ở câu thơ cuối cùng, Huy Cận sử dụng những tông màu xanh vàng tươi sáng để làm nổi bật cho bức tranh. Có vẻ như những gam màu này sẽ giảm đi cảm giác cô đơn, u tối cho bức tranh thơ, nhưng ngược lại, từ 'lặng lẽ' ở đầu câu khiến tâm trạng trở nên sâu sắc hơn. Câu thơ làm cho cảnh sông trở nên đìu hiu, lặng lẽ.

Với bốn câu thơ ngắn nổi bật ở khổ thứ ba, Huy Cận đã tạo nên một bức tranh sinh động về cảnh đời, kết hợp tâm trạng chân thành. Mỗi cảnh sắc đều đậm chất cảm xúc, làm bộc lộ nỗi buồn sâu thẳm của thi sĩ. Điều này thực sự là nét độc đáo và tài năng của Huy Cận trong bài Tràng Giang.

"""""---KẾT THÚC"""""---

Để thấu hiểu đầy đủ vẻ đẹp của sông nước và hoàn thiện tâm hồn của nhân vật trữ tình trong Tràng Giang, ngoài việc đọc Phân tích khổ 3 bài thơ Tràng Giang ở đây, các em nên tham khảo thêm: Phân tích hai khổ đầu bài Tràng Giang, Phân tích yếu tố cá nhân trong bài Tràng Giang, Bức tranh Tràng Giang và nỗi niềm sâu thẳm của Huy Cận, Bình luận về bài thơ Tràng Giang.