Phân tích Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (sắc bén, tóm tắt)

Phân tích Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh tự tin, lựa chọn kỹ từ những bài văn xuất sắc của học sinh lớp 9 trên khắp đất nước để hỗ trợ học sinh lớp 9 có thêm tài liệu tham khảo và học viết văn một cách thuận lợi.

Phân tích Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh (hay, tóm tắt)

Ý đồ Phân tích tác phẩm Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh

1. Bắt đầu bài

+ Giới thiệu về tác phẩm 'Vũ Trung tùy bút'

+ Giới thiệu đoạn trích 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh'.

2. Nội dung chính

- Thói quen ăn uống xa hoa, thái độ phung phí không kiểm soát của chúa Trịnh Sâm

+ Chúa Trịnh Sâm xây dựng nhiều công trình, cung điện ở nhiều địa điểm như 'phủ Tây Hồ, núi Dũng Thúy, núi Trầm' chỉ để thỏa mãn sở thích cá nhân, không quản lý chi tiêu.

→ Việc này ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của nhân dân.

+ Thường xuyên tổ chức các sự kiện giải trí tại bờ Tây Hồ 'mỗi tháng ba bốn lần' -> thu hút nhiều người tham gia, bao gồm binh lính, nhạc sĩ, và trang trí như một buổi chợ, tạo ra sự hoang phí và lừa dối, đồng thời tốn kém.

+ Thu thập các loại động vật quý hiếm, các tác phẩm nghệ thuật dân gian để trang trí cho phủ chúa.

+ Việc thu thập này tốn kém và yêu cầu nhiều lao động, 'cả một cơ bình' tham gia → Tốn kém và mất công sức.

→ Phạm Đình Hổ đã ghi lại kỹ lưỡng, chân thực về thú vui ăn chơi của chúa Trịnh Sâm mà không có bất kỳ lời phê phán nào

+ Thói quen ăn chơi đó là dấu hiệu của sự suy đồi của triều đại.

- Sự hỗn loạn của các quan lại trong triều đình

+ Sự ăn chơi, vui vẻ của vua chúa dẫn đến việc có một nhóm quan lại không trung thành, gây ra sự bất an trong dân chúng.

+ Sử dụng lý do 'thần phụ', lợi dụng để chiếm đoạt những 'chậu hoa cây cảnh, chim tốt khướu' của dân gian.

+ Dùng biện pháp đe dọa, 'lợi dụng gió gãy cây, ra ngoài đe dọa'

+ Làm hỏng cây cảnh, phá phách tài sản của người dân, sau đó sai người 'đòi tiền chuộc'.

→ Tìm kiếm các kho báu để dâng lên vua, nhưng thực tế là lấy trộm của dân.

+ Tác giả kể về trường hợp của gia đình mình (với cây lê cao vài mươi trượng, nở hoa thơm ngát, và hai cây lựu đỏ trắng) phải bị chặt vì sự can thiệp của quan lại tham nhũng.

→ Tác giả mở lời phê bình, chỉ trích mạnh mẽ thói quen ăn chơi của vua chúa một cách tế nhị. Đồng thời, ôn hòa cảm thông với những người dân bị ảnh hưởng trong xã hội.

3. Kết luận

+ Phong cách viết: Sự minh họa chân thực, rõ ràng và sinh động.

+ Mô tả sinh động cuộc sống xa hoa của vua chúa và sự tham nhũng của quan lại.

+ Thể hiện một cách kín đáo cảm xúc của tác giả.

+ Trích đoạn mang giá trị nghệ thuật và hiện thực sâu sắc.

Phân tích tác phẩm Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh - mẫu 1

'Vũ Trung tùy bút' là tập hợp tám mươi tám mẩu chuyện nhỏ, được ghi chép tùy hứng, phân tích về các lễ nghi, phong tục,... và những sự kiện xã hội trong giai đoạn đầu của triều Nguyễn, của tác giả Phạm Đình Hổ. Trong đó, 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' là một phần được lấy ra từ tập văn bản chữ Hán này.

Trích đoạn ngắn nhưng thấu hiểu, cụ thể, và sinh động ghi lại cuộc sống xa hoa, thú vui của vua chúa, cùng với sự tham nhũng của các quan lại dưới thời Lê - Trịnh. Đồng thời, thông qua đó, tác giả muốn chỉ trích và phê phán một xã hội đầy tham nhũng, gây ra sự bất ổn cho dân chúng.

Bắt đầu với sự thật không khoan nhượng, Phạm Đình Hổ mô tả một cách sinh động, không dè dặt về cuộc sống ăn chơi của chúa Trịnh Sâm và các quan tham nhũng. Là một người chúa, Trịnh Sâm cũng phải lo lắng cho triều chính, nhưng thực tế là, chúa chỉ quan tâm đến việc tận hưởng cuộc sống xa hoa, lãng phí.

Chúa Trịnh đã xây dựng nhiều đền đài, cung điện ở bờ Tây Hồ để dùng cho những lần ra chơi. Các công trình xây dựng liên tục này chỉ để thỏa mãn thú chơi của chúa, không chỉ ở Tây Hồ mà còn ở nhiều nơi mà chúa thích như núi Tử Trầm, núi Dũng Thúy. Mỗi nơi chúa đến, đều có các công trình xây dựng mới, tốn kém cho người dân nghèo.

Ở đây, Phạm Đình Hổ đặc biệt miêu tả một lần chơi của chúa tại phủ Tây Hồ. Khi chúa đến thăm phủ Tây Hồ, chúa Trịnh Sâm thường ở trong lầu cung, binh lính vây quanh hồ, các quan lại mặc quần áo phụ nữ, bày hàng hóa bán quanh hồ. Khi thuyền chúa đến, các quan lại lớn mua hàng như ở chợ.

Tại 'góc chuông của chùa Trấn Quốc hoặc dưới bóng cây bên sông nào đó', các nhạc công phải ngồi biểu diễn nhạc để giải trí. Cuộc vui đó thực sự là giả dối và hào nhoáng đến tột cùng. Nhưng mỗi tháng, nó lại diễn ra 'ba bốn lần'. Quả thật là lãng phí tài chính không đáng kể!

Bút phê của Phạm Đình Hổ đã cho chúng ta thấy một bức tranh về cuộc sống xa hoa, thú vui giả dối và hài hước của các vị vua và quan lại thời Lê - Trịnh. Những thú vui thản nhiên không chỉ khiến người ta cảm thấy hài hước mà còn tiêu tốn tài sản, công sức của người lao động trong xã hội thời kỳ đó.

Không chỉ là những thú vui giả dối, xa hoa, lạ lùng, chúa Trịnh Sâm và các quan lại còn mê thú chơi cây cảnh đặc biệt. Trong cung điện, 'bất kỳ loại cây cảnh nào, đá quý, hoa cỏ của thế gian' đều có mặt, nhưng tất cả chỉ là đồ vật bị vua 'chiếm đoạt', lấy một cách hoàn toàn trắng trợn.

Với những từ ngữ sinh động, Phạm Đình Hổ cũng mô tả cuộc viễn chinh mang về một cây đa lớn với nhiều cành lá để trang trí cho cung điện. Cần phải có 'một đội ngũ mới để vận chuyển', và 'bốn người cầm gươm, gõ gõ, lãnh đạo binh lính vận chuyển đều giữ cầm sẵn gươm'. Chỉ một trò chơi nhỏ mà lại cần tới một đội quân lớn để mang về cho cung điện. Thú vui ấy thật sự tốn kém công sức, thời gian và tiền bạc.

Ngoài ra, khắp cung điện, 'mọi nơi đều được trang trí như vườn cây nhỏ, trông giống như một bãi biển đầy đá non', cùng với những loài chim, vượn, đều được vua thu lượm và trưng bày, làm cho cung điện lúc nào cũng ồn ào như 'cơn mưa gió dữ, tổ bay tan nát'. Điều này cũng là sự bày tỏ tinh tế, tế nhị của Phạm Đình Hổ về thú vui trong cung điện. Ông cảm thấy dù có nhiều loài chim lạ, cây cảnh đẹp, nhưng lại phát ra tiếng kêu giống như 'tổ bay tan nát', 'mưa gió dữ', tất cả đều là điều không lành mạnh.

Vì tiếng kêu của chim, tiếng rì rào của vượn, liệu có phải là tiếng khóc của hàng nghìn sinh linh bị giam cầm trong chuồng lồng, là tiếng của thiên nhiên, của mọi vật đều phẫn nộ và kêu than? Đó như một lời cảnh báo về sự sụp đổ của một triều đại đã hủy hoại từ bên trong, chỉ biết vui chơi, hưởng thụ, bạo lực trên cả mồ hôi, lao động của nhân dân!

Phạm Đình Hổ không chỉ ghi chép về thói quen vô độ, lãng phí của vua Trịnh Sâm mà còn lưu ý đến thói quen tàn bạo của những quan viên dưới thời Trịnh Sâm. Đó là những người thăng tiến nhờ sự nịnh bợ, trở thành công cụ quan trọng trong cuộc sống xa hoa của vua. Chính thói vui chơi, hưởng thụ đó của vua Trịnh đã tạo ra một lực lượng tham lam và hám lợi, thể hiện qua việc đánh cắp một cách trắng trợn những tài sản quý giá của nhân dân, như 'chậu hoa, cây cảnh, chim hót'.

Không chỉ vậy, chúng còn xâm nhập vào nhà người dân, 'đốn hạ' những cây cảnh, chậu hoa ấy rồi tống tiền, ép buộc người dân phải đền bù để tránh bị buộc tội. Với những cây cối lớn, các quan lại còn sai người phá hủy tường rào để vận chuyển ra ngoài, gây tổn thất cho tài sản của người dân. Nhưng chúng lợi dụng ưu thế để giúp vua thực hiện những trò lừa đảo, với sự hậu thuẫn của vua, chúng càng trở nên ngang ngược, hỗn láo hơn nữa. Chúng lấy cớ tìm kiếm kho báu để dành tặng vua, nhưng thực ra lại lợi dụng người dân để lấy tài sản làm của riêng, vì thế mới tạo ra những trò để kẻ giàu phải 'đền bù để giải oan' hoặc phải tự tay phá hủy khu vườn, chặt hạ cây cảnh.

Để minh chứng cho tính chân thực của câu chuyện, tác giả còn kể lại câu chuyện về gia đình mình. Gia đình của Phạm Đình Hổ ở Hà Khẩu, Thọ Xương có một cây lê 'cao vài mươi trượng, lúc nở hoa, trắng phau thơm phức', sau đó đã trồng hai cây lựu trắng và đỏ rất đẹp, nhưng vì sợ thói lừa dối của bọn quan lại dưới thời chúa Trịnh mà 'bà cung nhân' nhà ông phải sai người đốn hạ để tránh khỏi bị quấy rối.

Bằng những từ ngữ chân thực, cụ thể và sinh động, Phạm Đình Hổ đã tiết lộ một cách kín đáo thái độ chỉ trích, phê phán thói ăn chơi xa xỉ của vua chúa, dẫn đến sự hỗn loạn của những quan lại dưới quyền. Ông cũng thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với số phận của những người bị áp bức trong triều đại phong kiến này.

Với lối viết rất chân thực, 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' của Phạm Đình Hổ đã phơi bày cuộc sống xa hoa với những thú chơi giả dối, lố lăng cùng thói lừa dối dân chúng của vua chúa và quan lại dưới thời vua Lê chúa Trịnh. Không chỉ thế, ông cũng giấu gọn trong đó sự chỉ trích xã hội thời đại thối nát và ủng hộ những người dân bị áp bức. Đoạn trích không chỉ giàu nội dung thực tế, sinh động mà còn mang giá trị nghệ thuật cao.

Phân tích tác phẩm Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh - mẫu 2

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh là một phần của Tùy bút Vũ Trung của Phạm Đình Hổ. Tác phẩm đã ghi lại một cách chân thực hình ảnh trong phủ chúa Trịnh Sâm với thói ăn chơi xa xỉ, không kiểm soát; sự bạo lực ngược đãi của các quan lại, đồng thời cho thấy cuộc sống khốn khổ của nhân dân.

Đầu tiên, tác giả đã mô tả về cuộc sống xa xỉ trong phủ chúa Trịnh và các quan lại xung quanh. Để minh chứng cho thói ăn chơi vô độ của vua Trịnh Sâm, Phạm Đình Hổ đã đề cập đến nhiều khía cạnh. Đầu tiên, vua xây dựng nhiều đền đài, cung điện để thỏa mãn sở thích 'đi dạo ngắm cảnh đẹp', việc xây dựng liên tục hàng năm không chỉ tốn kém mà còn đòi hỏi sức lao động của nhân dân, làm cho cuộc sống của họ trở nên khó khăn, cảnh đói khổ.

Ngoài ra, chúa Trịnh thường xuyên tham gia vào các hoạt động giải trí, dạo chơi trên hồ ba bốn lần mỗi tháng, cần rất nhiều người hầu phục vụ. Những trò giải trí lố lăng như mặc nội thần giả đàn bà bán hàng xung quanh hồ, hay thuyền ngự dạo trên mặt hồ cũng được tổ chức thường xuyên.

Đó là một cảnh lố lăng, kệch cỡm chưa từng thấy, đặc biệt là việc cướp đoạt trắng trợn các loại động vật và vật phẩm từ dân gian. Tác giả sử dụng ví dụ về việc di chuyển cây cổ thụ để minh họa cho sự vô lý của hành động này.

Những hành động này thể hiện rõ sự lộng hành của chúa Trịnh Sâm, điều mà tác giả nêu bật thông qua các dấu hiệu không bình thường như tiếng chim kêu đêm khuya.

Tác giả cảm thấy bất mãn trước sự lặp lại vô nghĩa của việc kể chuyện, nhưng ông cũng cảm thấy buồn bã khi nói về những dấu hiệu suy yếu của một triều đại sắp sụp đổ.

Như câu ca dao 'Thượng bất chính, hạ tắc loạn', việc tham lam của chúa Trịnh dẫn đến sự bất công và bạo lực từ các quan lại dưới trướng.

Các quan lại không ngần ngại cướp đoạt và phá hoại tài sản của dân, sử dụng mọi biện pháp để đạt được mục đích của mình.

Những người bị vu vạ phải chạy trốn hoặc phá hủy tài sản của mình để tránh gặp rủi ro. Tác giả cũng chia sẻ một trải nghiệm cá nhân để tố cáo hành vi bất công của quan lại.

Tác phẩm không chỉ thu hút về nội dung đặc sắc mà còn đem lại sự thú vị với ngòi bút tài hoa của Phạm Đình Hổ. Tác giả đã ghi lại một cách chân thực những gì mình chứng kiến, sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, trôi chảy và không bị gò bó bởi cốt truyện.

Phạm Đình Hổ đã ghi lại một cách chân thực và sinh động khung cảnh sinh hoạt xa hoa và lối sống vô độ trong phủ chúa, cũng như sự lộng hành và nhũng nhiễu của các quan lại dưới thời chúa Trịnh. Đằng sau hình ảnh đó là cuộc sống khổ cực và áp bức của nhân dân.

Phân tích tác phẩm Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh - mẫu 3

'Vũ Trung tùy bút' của Phạm Đình Hổ là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất trong văn học Việt Nam thế kỉ XVIII. Tác giả đã ghi chép chi tiết, khách quan về đời sống xã hội, nghi lễ, phong tục, và tập quán thời kì bấy giờ.

Trong 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh', tác giả đã ghi lại những điều về cuộc sống xa hoa của vua chúa và sự nhũng nhiễu của các quan lại thời Lê - Trịnh, phản ánh một xã hội thối nát và thể hiện sự lên án về bạo lực từ các quan lại.

'Vũ trung tùy bút' là một tác phẩm đặc sắc của Phạm Đình Hổ, ghi chép những sự kiện xã hội và nhân vật lịch sử, chủ yếu ở vùng Hải Dương. Tác phẩm này không chỉ có giá trị văn học mà còn cung cấp thông tin về sử học, địa lí và xã hội học.

Tất cả những nội dung này được trình bày một cách giản dị, sinh động và hấp dẫn. 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' phản ánh cuộc sống xa hoa của vua chúa và quan lại Lê - Trịnh trong thế kỉ XVIII.

Thói ăn chơi xa xỉ của chúa Trịnh và các quan lại trong phủ chúa được mô tả sinh động, rõ ràng đối lập với cuộc sống khốn khổ của nhân dân: Chúa xây dựng nhiều đền điện khắp nơi chỉ để thỏa mãn sở thích lãng phí và ngao du vô độ, tốn kém vô ích. Chính vì thú chơi, chúa tổ chức các trò chơi, hội chợ, âm nhạc lố bịch, kệch cỡm để làm trò giải trí.

Chúa tổ chức các trò chơi, đám rước, hội chợ, âm nhạc lố bịch, kệch cỡm để làm trò giải trí: các quan nội thần thì mặc áo đàn bà bày bán hàng quanh phủ Tây Hồ; thuyền đi đến đâu thì các quan đại thần hỗ tụng đến đó, chốc chốc lại ghé vào bờ mua bán các thứ như ở cửa hàng trong chợ. Đình điểm của sự kệnh cỡm, lố lắng là chúng đã biến ngôi chùa Trấn Quốc cổ kính, linh thiêng trang nghiêm (tứ trấn Thăng Long Hà Nội) trở thành nơi hòa nhạc, ca vũ mua vui: "Cũng có lúc cho bọn nhạc công ngồi trên gác chuông chùa Trấn Quốc, hay dưới bóng cây bến đá nào đó, hòa vài khúc nhạc".

Ngay từ đầu văn bản, tác giả đã phản ánh cuộc sống xa hoa và vô bổ của vua chúa và quan lại Lê Trịnh. Tác giả sử dụng ngôn từ châm biếm và đả kích để phản ánh bản chất tham lam và ích kỉ của họ.

Tác giả đã đưa ra những chi tiết rất chân thực và phê phán sự tham lam và nhũng nhiễu của vua chúa và quan lại Lê Trịnh. Họ dùng quyền lực để tìm kiếm và lấy mọi thứ mình muốn từ dân, dẫn đến sự đau khổ và khốn cùng cho họ.

Bọn quan lại trong phủ chúa thường dùng quyền lực để cướp đoạt và những đối tượng giàu có nhất thường là nạn nhân của họ. Họ cướp đoạt những vật quý báu của dân và buộc họ phải trả tiền để tránh bị vu vạ và phạm tội.

Đêm đến thì trèo tường vào nhà dân lấy phăng đi, rồi vu vạ buộc cho tội giấu vật cung phụng để dọa lấy tiền. Thậm chí, có hòn đá hay cây cối gì to quá, bọn chúng còn phá nhà hủy tường của người dân để mà khiêng ra cho bằng được. Nhà giàu thì bị họ vu vạ cho là giấu vật cung phụng, thường phải bỏ tiền bỏ của ra mà kêu van chí chết, có khi phải tự tay đập bỏ núi non bộ, hoặc phá bỏ cây cảnh để khỏi bị tai bay vạ gió.

Cuối cùng, tác giả kể lại sự kiện xảy ra trong gia đình mình để phản ánh thực trạng xã hội. Mẹ của tác giả phải tự chặt hủy tài sản của mình để tránh bị quan lại đe dọa và vu vạ. Điều này thể hiện sự thất vọng và phê phán về thực tế đau lòng của xã hội.

Tóm lại, 'Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh' là một tác phẩm độc đáo và quan trọng. Tác giả đã mô tả các sự kiện một cách chi tiết và chân thực, kèm theo những lời bình, cảm xúc, thái độ phê phán, từ đó phản ánh khách quan bản chất của xã hội thời kỳ đó. Tác phẩm không chỉ có giá trị văn học mà còn là một nguồn tư liệu lịch sử quý báu.

Tác phẩm của Phạm Đình Hổ đóng góp vào thể loại tùy bút bằng cách mô tả các sự kiện cụ thể, chân thực và sinh động. Điều này làm cho người đọc có cái nhìn rõ ràng về đặc điểm của thể loại này và đánh giá cao công lao của tác giả.