Phân tích đoạn kết trong bài thơ Tỏ lòng

Đề bài: Phân tích những câu cuối cùng trong bài thơ Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão

Phân tích phần kết của bài thơ Tỏ lòng

I. Dàn ý Phân tích phần kết của bài Tỏ lòng (Chuẩn)

1. Bắt đầu

Giới thiệu về bài thơ Tỏ lòng và tập trung vào hai câu thơ cuối cùng của bài thơ

2. Phần thân bài

- Trong hai câu thơ cuối, nhà thơ tập trung thể hiện khát vọng lập công cao quý và nỗi thẹn của 'kẻ làm trai':

'Nam nhi vẫn nợ nghiệp công danh chưa hoàn tất'

+ Trong xã hội xưa, nam nhi thường coi việc trả nợ công danh là mục tiêu lớn nhất, khao khát lớn nhất trong cuộc sống.
+ Phạm Ngũ Lão ca ngợi lí tưởng trung quân ái quốc, khát vọng lập công của người làm trai.
+ Khát vọng công danh của Phạm Ngũ Lão không chỉ thể hiện tinh thần trách nhiệm cao mà còn là bức tranh nhân cách lớn lao của một con người, một vị tướng mang theo khát khao cứu nước, giúp dân cao quý.

'Tìm hiểu về huyền thoại Vũ Hầu'

+ Bản thân nhận ra trách nhiệm chưa hoàn thành 'Nam nhi vị liễu công danh trái', nhà thơ mang theo một nỗi thẹn sâu sắc.
+ 'Vũ Hầu' xuất hiện trong câu thơ là Khổng Minh Gia Cát Lượng, một nhân vật tài trí, giỏi mưu lược, và biểu tượng về lòng chí làm trai.

3. Tổng kết

Phác thảo cảm nghĩ tổng quan

II. Mẫu bài văn Phân tích hai câu cuối bài Tỏ lòng (Chuẩn)

Phạm Ngũ Lão, danh tướng lỗi lạc thời nhà Trần, không chỉ là người có tài thao lược mà còn là người mang chí lớn, trách nhiệm sâu sắc đối với vận mệnh đất nước và cuộc sống. Lí tưởng cứu nước và khao khát lập công của ông được thể hiện rõ trong những tác phẩm văn thơ, đặc biệt là bài 'Thuật hoài' (Tỏ lòng), nhất là ở hai câu thơ cuối.

'Thuật hoài' là một tác phẩm với bản sắc hào khí Đông Á. Trong những câu thơ đầu, Phạm Ngũ Lão vẽ lên bức tranh mạnh mẽ của quân đội thời Trần, đầy hào khí và sức mạnh 'nuốt trôi trâu'. Trong những câu thơ cuối cùng, nhà thơ tập trung thể hiện khát vọng lập công cao đẹp và nỗi thẹn của 'kẻ làm trai':

'Nam nhi vẫn nợ nghiệp công danh chưa hoàn tất
Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu'

Dịch thơ:

Công danh nam tử vẫn nợ nghiệp
Nghe thuyết Vũ Hầu, thẹn lưòng chầm chậm

Trong những câu thơ đầu, ta chứng kiến hình ảnh một anh hùng kiên cường, cầm ngang ngọn giáo bảo vệ non sông. Hình ảnh hùng bi tráng, mạnh mẽ, đầy quyết tâm giữa trận mạc mang đến cảm nhận đẹp về quân tướng thời Trần. Tuy nhiên, giữa vẻ hào hùng lẫm liệt, Phạm Ngũ Lão vẫn chứa chấp nỗi thẹn trong lòng. Đó là nỗi thẹn của người có nhân cách, có trách nhiệm đối với cuộc sống.

'Nam nhi vị liễu công danh trái'

Trong xã hội cổ đại, những người trẻ thường coi việc trả nợ công danh là ước mơ lớn nhất, khát vọng chiếm trọn cuộc đời. Đối với họ, công danh không chỉ là sự đạt được danh vọng cá nhân mà còn là cách họ hiến dâng tài năng và công sức cho xã hội, là lẽ sống cao quý và đáng trọng. Chúng ta thường nghe những vần thơ ca ngợi tinh thần chí nam như:

'Nam trai đứng trong trời đất
Không danh vẫn lạc, có gì phải lo'

(Nguyễn Công Trứ)

Ở đây, Phạm Ngũ Lão cũng tôn vinh lý tưởng trung quân yêu nước và ước mơ lập công của người làm trai. Ông cho rằng, làm nam nhi không chỉ là để đạt được công danh vinh quang, mà còn là để sử dụng tài năng của mình để đóng góp cho cộng đồng. Khát vọng công danh của Phạm Ngũ Lão không chỉ thể hiện tinh thần trách nhiệm cao mà còn là biểu hiện của nhân cách lớn lao của một vị tướng, người mang trong mình ước mơ cứu nước, giúp dân cao đẹp. Nhận ra nghĩa vụ về công danh vẫn còn nặng trên vai 'Nam nhi vị liễu công danh trái', nhà thơ luôn chứa đựng một nỗi trăn trở:

Ngoài việc phân tích hai câu cuối của bài thơ Tỏ lòng, bạn cũng có thể tham khảo thêm: Đánh giá về tác phẩm Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão, Sắc thái tình cảm trong bài thơ Tỏ lòng, Tổng quan về bài thơ Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão, Cảm nhận cá nhân về tác phẩm Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão để hiểu rõ hơn về hình ảnh quyến rũ của nhân vật anh hùng với cây giáo ngang, gìn giữ đất đai và ước mơ việc làm nên danh tiếng cao quý, đáng trọng cảm.