Buzz
Đề bài: Phân tích đoạn thơ dưới đây: 'Những con đường Việt Bắc ta đi... Hân hoan Việt Bắc đi qua đèo De, vượt qua núi Hồng' trong bài Việt Bắc
Phân tích đoạn thơ dưới đây: 'Những con đường Việt Bắc ta đi... Hân hoan Việt Bắc đi qua đèo De, vượt qua núi Hồng' trong bài Việt Bắc
Tips Phương pháp phân tích bài thơ, đoạn thơ để đạt điểm cao
I. Cấu trúc Phân tích đoạn thơ Những đường Việt Bắc của chúng ta:
1. Giới thiệu:
- Thông tin về Tác giả Tố Hữu và tác phẩm Việt Bắc.
- Giới thiệu nội dung đoạn thơ 'Những đường Việt Bắc của chúng ta… Hân hoan Việt Bắc, đèo De, núi Hồng': Tinh thần kiên cường của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến và niềm hạnh phúc khi nghe tin chiến thắng từ khắp nơi trên đất nước.
2. Phần chính:
2.1. Hành trình quân đội qua đêm trong chiến dịch:
- 'Những đường Việt Bắc': Khung cảnh rộng lớn, bao la, nhiều hướng.
- 'của chúng ta': Khẳng định quyền lực của đất nước thân yêu.
- 'đêm đêm': Quãng thời gian liên tục, ngày qua ngày.
- Nghệ thuật sáng tạo: Từ ngữ 'rầm rập' kết hợp với so sánh 'như đất rung' -> Thể hiện tinh thần mạnh mẽ làm rung động trời đất.
II. Mẫu Phân tích đoạn thơ Những đường Việt Bắc của ta... Hân hoan Việt Bắc đi qua đèo De, vượt qua núi Hồng của Học sinh giỏi
Mẫu văn số 1: Phân tích đoạn thơ dưới đây: 'Những con đường Việt Bắc ta đi... Hân hoan Việt Bắc đi qua đèo De, vượt qua núi Hồng' trong bài Việt Bắc siêu tuyệt vời
Sau những năm chiến đấu chống Pháp đầy thách thức, cuối cùng quân và nhân dân ta đã đạt được chiến thắng. Tháng 10 năm 1954, Đảng và các cơ quan Chính phủ đã di chuyển từ khu vực chiến đấu ở Việt Bắc trở lại Thủ đô Hà Nội. Nhân dịp này, nhà thơ Tố Hữu sáng tác bài thơ 'Việt Bắc', một bức tranh sống động và chân thực về những năm gian khổ chiến đấu trong rừng núi. Trong bài thơ, ông tái hiện cảnh quân đội vươn lên chiến thắng một cách hùng vĩ.
'Những con đường Việt Bắc ta đi
Đêm đêm như là đất rung'
Hai dòng thơ đầu tiên tạo ra hình ảnh sống động về sự sôi động của những người sẵn sàng cho chiến dịch lớn. Thơ khẳng định quyền lực của quê hương yêu dấu qua 'Những con đường', không chỉ là 'một đường' hay vài đường 'của chúng ta'. 'Đêm đêm' đại diện cho khoảng thời gian liên tục, liên tiếp từ đêm này sang đêm khác. Trong không gian và thời gian đó, những người chiến đấu đang thực hiện nhiệm vụ của họ. 'Rầm rập' thường mô tả bước hành quân mạnh mẽ với đội ngũ đông đảo và chỉnh tề. Từ ngôn từ 'rầm rập' kết hợp với so sánh 'như là đất rung' thể hiện khí thế hùng vĩ, làm rung chuyển trời đất của quân đội.
Tinh thần đoàn kết dân tộc và sự phối hợp nhịp nhàng giữa lực lượng quân và nhân dân được thể hiện rõ trong đoạn thơ này. Từ quân đội đến những người lao động và chiếc xe chở lương thực, đạn dược đều hòa mình vào chiến dịch:
'Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng và chiếc mũ nan.'
Những đội lao động đỏ rực từng bước đi
Bước chân va vào đá, lửa tàn bay theo gió.
Ngàn đêm mịt mù sương dày đặc
Đèn pha chiếu sáng như ánh bình minh hôm sau.'
Đầu tiên, hình ảnh những chiến sĩ xuất hiện với sức mạnh mạnh mẽ, hùng vĩ qua từ ngữ 'điệp điệp', 'trùng trùng'. Đây là từ thường dùng để mô tả những con sóng nhấp nhô, trùng điệp không ngừng vỗ vào bờ. Điều này thể hiện số lượng lớn của quân đội ta, tạo ra âm thanh như những đợt sóng vô tận, từ lớp này sang lớp khác. Hành quân trong đêm tối, lính không hề cô đơn khi có 'ánh sao đầu súng' làm bạn. Đây như là hình ảnh nhân hóa, ánh sao như những người bạn thân thiết, đồng hành trong mọi bước đi. Tuy nhiên, 'ánh sao' cũng có thể ẩn dụ cho ánh sáng của lí tưởng cách mạng trên đầu mũ, luôn sáng tỏ, dẫn dắt và tăng thêm sức mạnh cho người chiến sĩ hoàn thành nhiệm vụ.
Đoàn dân công cũng có sức mạnh lớn không kém những người lính. Họ là một đội ngũ đông đảo, đóng góp quan trọng vào chiến dịch. 'Bước chân nát đá' biểu hiện sức mạnh mạnh mẽ, xuất sắc không thể xem thường và quyết tâm đánh bại kẻ thù của người Việt Nam. Người trong đoàn dân công mang theo những đuốc với ánh sáng làm tan chảy cái lạnh lẽo, bóng tối nơi núi rừng. Màu 'đỏ' của đuốc và 'lửa bay' cũng mang đến sự sáng tạo, niềm vui, hứng khởi như người dân chuẩn bị tham gia lễ hội lửa trại. Câu thơ này gợi nhớ đến lời Các Mác về 'Cách mạng là ngày hội của quần chúng'.
Một phần quan trọng của thành công chiến dịch là những đoàn xe vận chuyển lương thực, thuốc men, đạn dược đến hỗ trợ chiến trường. Mặc cho 'Nghìn đêm thăm thẳm sương dày', vẫn có 'Đèn pha bật sáng như ngày mai lên'. Hai dòng thơ này là biện pháp ẩn dụ độc đáo của tác giả. 'Nghìn đêm', 'sương dày' nói về quá khứ đau buồn, khi chưa có Cách mạng, nhân dân ta phải chịu sự áp bức và bóc lột của thực dân đế quốc. Mặc dù đã phải trải qua những thời kỳ đen tối nhưng chúng ta không bao giờ đánh mất lòng tin, và qua nhiều cuộc cách mạng, với sự kiên trì của nhân dân, chúng ta chắc chắn sẽ đánh bại. 'Đèn pha bật sáng' là ánh sáng của tương lai, ấm áp, hạnh phúc, là ánh sáng của lí tưởng cách mạng xua đi lớp sương chướng, khói bụi ác độc. Mặc dù miêu tả khung cảnh hành quân vào ban đêm, nhưng không hề đen tối, mù mịt mà có nhiều ánh sáng: 'ánh sao', ánh lửa từ đuốc, 'đèn pha'. Nhà thơ Tố Hữu muốn thể hiện rằng dù chiến dịch còn nhiều khó khăn, gian khổ, nhưng đêm tối chưa tắt nhưng chắc chắn chúng ta sẽ đoạt chiến thắng, và 'ngày mai sẽ sáng'.
Và niềm tin đó đã trở thành sự thật. Sau những ngày tháng đầy gian khổ, niềm vui cũng đã truyền đến, chiến thắng đã thuộc về mọi miền Tổ quốc:
'Niềm vui chiến thắng tràn ngập mọi miền
Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên hạnh phúc vui mừng
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui tươi Việt Bắc, qua đèo De, bên núi Hồng.
'Tin vui' tỏa sáng như ánh báo chiến thắng. Tác giả liệt kê tên các tỉnh thành, địa danh trên khắp đất nước, từ Bắc xuống Nam, từ núi rừng đến đồng bằng. Mọi mặt trận đều vinh quang, Việt Nam hoàn toàn tự do. Từ 'vui' điệp điệp như là tiếng reo hạnh phúc, thể hiện niềm vui, tự hào lan tỏa trong lòng tác giả và cả cộng đồng. Nhịp thơ ngắn, hùng tráng, nhưng cũng đầy cảm xúc, chứng tỏ sự hồi hộp và sung sướng của mọi người.
'Việt Bắc' là tác phẩm đỉnh cao của thơ Tố Hữu và thơ Cách mạng. Nghệ thuật của bài thơ là sự kết hợp tuyệt vời của nhiều yếu tố đặc sắc. Thể thơ lục bát truyền thống mang lại sự dễ hiểu, dễ nhớ, tạo nên sự gần gũi. Hình ảnh thơ đầy tương tư, tưởng tượng như 'ánh sao', 'ánh sáng' chiếu sáng tương lai tươi sáng. Từ láy sử dụng như 'rầm rập', 'điệp điệp', 'trùng trùng' đưa đến cảm giác mạnh mẽ, quyết tâm của cả dân tộc. Các biện pháp như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa được khéo léo sử dụng, thể hiện rõ ý của tác giả.
Chỉ trong vài câu lục bát, Tố Hữu đã vẽ nên bức tranh toàn cảnh những ngày gian khổ, chiến đấu cùng nhau giành lại độc lập. Hình ảnh mạnh mẽ với khí thế dũng mãnh của quân dân, niềm vui sung sướng khi nghe tin chiến thắng lan tỏa khắp nơi. Sự tự hào về đất nước trở thành nguồn cảm hứng cho những bài thơ sau này của Tố Hữu:
'Mây trời của ta, trời thắm của ta'
Nước Việt Nam tự do, dân chủ và cộng hòa.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
'Việt Bắc' là một tác phẩm nổi bật của Tố Hữu, được coi là tinh hoa của thơ kháng chiến chống Pháp. Để hiểu rõ hơn về bài thơ, bạn có thể tham khảo các mẫu phân tích khác trên Mytour như Phân tích khổ 3 bài thơ Việt Bắc, Phân tích 20 câu đầu bài thơ Việt Bắc, Phân tích khổ 5 bài thơ Việt Bắc.
Bài mẫu số 2: Phân tích đoạn thơ sau: 'Những đường Việt Bắc của ta...Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng' trong bài Việt Bắc lớp 12 chọn lọc.
1. Bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu được sáng tác vào tháng 10 năm 1954, ngay sau chiến thắng Điện Biên Phủ, khi miền Bắc được giải phóng.
Bài thơ chứa đựng cảm xúc lưu luyến của Tố Hữu khi rời chiến khu Việt Bắc để quay về Hà Nội, thủ đô của cuộc kháng chiến. Việt Bắc là nơi ký ức về chiến công hùng vĩ và những con người đáng kính của Tố Hữu.
Những đoạn thơ về 'Những đường Việt Bắc của ta', 'Quân đi điệp điệp trùng trùng', 'Dân công đỏ đuốc từng đoàn' đều tôn vinh khí thế mạnh mẽ của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến, cũng như sự đoàn kết và tự hào về chiến thắng từ mọi miền đất nước.
2. Đề xuất phân tích: Bạn có thể tập trung vào việc phân tích các hình ảnh, từ ngữ và biểu hiện nghệ thuật trong bài thơ để hiểu sâu hơn về tác phẩm.
a) Bài thơ mang tựa đề 'Việt Bắc', là tượng trưng cho quê hương của cách mạng, nơi đặt nền móng cho nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc.
Việt Bắc không chỉ là đất đầu tiên Bác Hồ chạm vào sau khi trở về nước, mà còn là nơi diễn ra các sự kiện quan trọng như hội nghị Trung ương Đảng lần thứ tám và lập mặt trận Việt Minh. Mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào là những biểu tượng lịch sử quan trọng tại đây.
Trong cuộc chiến chống Pháp, Việt Bắc là chiến khu vững chắc, nơi đặt các cơ quan quan trọng của Đảng và Nhà nước. Quân và dân ta đã tạo nên những chiến công oanh liệt, thể hiện sức mạnh và quyết tâm trong chín năm kháng chiến.
b) Bài thơ tôn vinh hình ảnh hào hùng của quân và dân ta trong kháng chiến, đồng lòng chống giặc. Việt Bắc là biểu tượng của sự đoàn kết, chiến đấu và chiến thắng.
Cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta là một cuộc chiến toàn dân, đoàn kết từ già trẻ, gái trai, lớn bé, tất cả cùng hòa mình vào cuộc kháng chiến. Hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ trở thành biểu tượng hùng tráng, đầy lạc quan, đại diện cho lòng yêu nước và quyết tâm chiến đấu.
Hình ảnh hào hùng của đoàn quân được thể hiện rõ trong hai câu đầu của đoạn thơ:
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan
Hai từ láy 'điệp điệp' và 'trùng trùng' liên kết hùng tráng, tạo hình ảnh đoàn quân đông đúc, sức mạnh của lòng yêu nước và lí tưởng cách mạng. Đoàn quân sẵn sàng chiến đấu, chiến thắng quân thù.
Câu thơ thứ hai được phân chia theo nhịp 4/4: 'Ánh sao đầu súng / bạn cùng mũ nan' tăng thêm vẻ đẹp lãng mạn và hiện thực sâu sắc của người lính. Hình ảnh 'Ánh sao đầu súng' có thể là ánh sao trời treo trên đầu súng, mỗi đêm hành quân như 'Đầu súng trăng treo' của Chính Hữu; hoặc ánh sáng của ngôi sao trên mũ nan của người lính, đánh dấu sự hướng dẫn của lí tưởng cách mạng, như trong bài thơ của Vũ Cao:
Anh đi bộ đội sao trên mũ
Mãi mãi là sao sáng dẫn đường
Góp phần vào sự hùng tráng của cuộc kháng chiến chống Pháp, quần chúng nhân dân cũng đồng lòng tham gia. Họ là những 'dân công đỏ đuốc từng đoàn' chở lương thực, súng đạn đến chiến trường. Hình ảnh của họ đẹp, hùng vĩ và đầy lạc quan như những người lính:
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Dấu chân nát đá, muôn tàn lửa bay
Bằng cách nói cường điệu về 'dấu chân nát đá', nhà thơ đã làm nổi bật sức mạnh yêu nước, yêu lí tưởng cách mạng và ý chí quyết tâm đánh bại quân thù của người nông dân lao động. Họ, lực lượng nòng cốt của cách mạng, lớn lên từ bờ tre, gốc lúa, là những chiến sĩ gian khổ, bất chấp mọi khó khăn để thắng lợi cuộc kháng chiến chống Pháp. Họ là người áo vải ôm đất nước, đứng lên như những anh hùng, như những người lính cao cả trong tâm hồn, như những người ghi dấu bằng 'dấu chân nát đá' và 'muôn tàn lửa bay'.
Ôm đất nước những người áo vải
Đã đứng lên thành những anh hùng.
Hình ảnh 'dấu chân nát đá' và 'muôn tàn lửa bay' thể hiện khí thế hào hùng của nhân dân.
Phân tích đoạn thơ 'Những đường Việt Bắc của ta...' trong bài Việt Bắc.
Mặc cho bao gian khổ, bước qua nghìn đêm trong 'thăm thẳm sương dày', niềm tin về ngày mai thắng lợi vẫn rực sáng. Giống như 'ngọn đèn pha chiếu sáng' giữa 'nghìn đêm thăm thẳm sương dày', ánh sáng của lí tưởng cách mạng dẫn đường cho dân tộc, mở ra thời đại độc lập, tự do.
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.
Những sức mạnh và niềm tin đó mang lại niềm vui chiến thắng. Tin vui tràn ngập từ nhiều mặt trận, làm nồng lòng quân dân:
Tin vui chiến thắng trăm miền
Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng
Đợt sóng tình cảm 'vui' trào dâng, liên tục như sóng biển bất tận, làm đập vào tâm hồn nhà thơ, làm rung động lòng quân dân toàn dân.
3. Kết luận:
Với lối thơ lục bát ngọt ngào như tiếng ca dao, với chất thơ trữ tình cách mạng, sôi động, hùng tráng, thiết tha, nhà thơ Tố Hữu trong đoạn thơ này vinh danh tinh thần hào hùng của quân và dân ta trong kháng chiến ở Việt Bắc; đồng thời, thể hiện niềm lạc quan cách mạng, ý chí chiến đấu và chiến thắng kẻ thù, tạo nên những chiến công hùng vĩ, mang niềm vui tươi sáng cho dân tộc. Đoạn thơ như một bức tranh sử thi về cuộc kháng chiến chống Pháp.
"""""---HẾT BÀI 1"""""---
Để hiểu rõ về bài thơ Việt Bắc, hãy khám phá chi tiết về nội dung, nghệ thuật và tài năng đặc sắc của nhà thơ Tố Hữu. Ngoài bài văn mẫu ở đây, bạn cũng có thể tham khảo thêm các tác phẩm như: Cảm nhận về đoạn trích trong bài thơ Việt Bắc, Phân tích 8 câu đầu của bài Việt Bắc, Tố Hữu, Bình giảng bức tranh tứ bình trong bài Việt Bắc, Phân tích nỗi nhớ của người cán bộ Cách mạng về xuôi đối với Việt Bắc trong bài Việt Bắc, Tố Hữu.
Bài mẫu số 3: Phân tích đoạn thơ sau: 'Những đường Việt Bắc của ta...Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng' trong bài Việt Bắc ngắn gọn nhất
Đoạn thơ từ bài Việt Bắc của Tố Hữu truyền đạt cảm xúc sâu sắc, lãng mạn, và mang đậm tinh thần sử thi về một Việt Bắc - nơi có căn cứ kháng chiến hùng vĩ, đánh bại quân thù với những kỷ niệm chiến đấu đầy ấn tượng.
Tố Hữu chuyển dẫn độc giả vào khung cảnh Việt Bắc chiến đấu và chiến thắng, với vẻ đẹp của núi rừng rộng lớn, hình ảnh hào hùng của chiến trường, và âm thanh sống động của cuộc kháng chiến. Cách mạng và chiến thắng đã làm tươi sáng không khí, làm hồi sinh thiên nhiên và con người Việt Bắc, thể hiện sức mạnh đoàn kết của toàn dân trong kháng chiến.
Hành trình của Việt Bắc chúng ta
Ngày đêm reo hò như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay
Khổ thơ hùng tráng, toát lên vẻ anh hùng ca, là bức tranh hiện đại về cuộc kháng chiến Việt Bắc. Những nét mô tả về cảnh sắc hùng vĩ, khối đoàn kết mạnh mẽ của toàn dân, sự giao thoa, kết nối giữa con người và thiên nhiên - tất cả tạo nên bức tranh quyết liệt cho sự độc lập tự do và tương lai hạnh phúc của dân tộc.
+ Hình ảnh trước mắt là một không gian rộng lớn, nơi những con đường từng thuộc về chiến khu Việt Bắc bây giờ thuộc về chúng ta. Mỗi đêm, bước chân hùng vĩ của quân đội làm đất đai rung chuyển, như những anh hùng khổng lồ đội trời đạp đất, tạo nên những kỳ tích anh hùng.
Bài văn Phân tích đoạn thơ Những đường Việt Bắc của ta trong Việt Bắc
+ Đội quân nhân dân Việt Nam hiện lên với sức mạnh hùng vĩ: 'Quân đi điệp điệp trùng trùng/Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan', chỉ với hai câu thơ đã vẽ nên bức tranh lớn về sức mạnh, vẻ hùng tráng của kháng chiến ở Việt Bắc. Hình ảnh ánh sao đầu súng lấp lánh dưới bóng đêm không chỉ là một hiện thực mà còn đậm chất lãng mạn, gợi nhớ 'Đầu súng trăng treo' của Chính Hữu.
+ Dân công đỏ đuốc từng đoàn xuất hiện hùng vĩ và mạnh mẽ. Chiến tranh của chúng ta là cuộc chiến toàn dân, từng người từng nhà đều tham gia, những người nông dân từ miền xuôi đổ về tiền tuyến, tạo nên bức tranh sôi động. Họ không chỉ đơn thuần là những người lao động, mà còn là những anh hùng đặc biệt: 'Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay'. Hình ảnh này kết hợp giữa thực tế và tưởng tượng, làm toát lên sức mạnh vĩ đại của dân tộc, là nguồn động viên kỳ diệu trong chiến thắng.
Cảm xúc lãng mạn và hào hùng của sử thi đã mở ra tầm nhìn tươi sáng cho tương lai:
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.
Nhà thơ sử dụng hình ảnh Nghìn đêm thăm thẳm sương dày/ Đèn pha bật sáng như ngày mai lên để diễn đạt niềm tự hào và hy vọng rạng ngời về tương lai chiến thắng. Dù ngàn đêm đã đi qua với đau thương, chiến tranh và đói nghèo, tin tưởng ngày mai ta sẽ chiến thắng, cuộc sống sẽ rạng ngời như ánh đèn pha chói lọi bóng tối, mở đường cho chiến thắng trên mặt trận. Nhịp thơ mạnh mẽ như bước chân của quân và dân, nườm nượp, trùng điệp trên đường ra trận, tạo nên bức tranh sử thi tôn vinh sức mạnh anh hùng của dân tộc.
Việt Bắc, nơi chôn giấu huyền thoại và đánh bại kẻ thù Pháp, nhắc đến các tên đất, làng, sông, núi từ khắp nơi, hòa quyện với chiến công của Việt Bắc trong sử xanh của dân tộc.
Niềm vui chiến thắng tràn ngập trong những câu thơ, lan tỏa từ Hoà Bình, Tây Bắc, Điện Biên đến Đồng Tháp, An Khê, lên đến Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.
Niềm hạnh phúc chiến thắng vô bờ bến, làn sóng vui sướng của chiến dịch Điện Biên Phủ lừng lẫy trên khắp năm châu, làm đảo lộn thế giới.
Khi nhìn nhận về cuộc chiến và chiến thắng ở Việt Bắc, Tố Hữu không chỉ viết về một vùng đất trở thành biểu tượng cho sức mạnh kháng chiến, mà còn là hiện thân của linh hồn cách mạng và ý chí toàn dân trong cuộc trường chinh vĩ đại. Thơ ca cách mạng tìm thấy vẻ đẹp toàn diện trong thành công của bài thơ Việt Bắc. Nhà thơ nói về lí tưởng, về cách mạng, về truyền thống tinh thần của dân tộc và đất nước, toát lên tình cảm say mê nồng nhiệt và những rung động của trái tim yêu nước. Tiếng lòng của nhà thơ cũng là tiếng lòng của nhân dân kháng chiến và của dân tộc Việt Nam anh hùng.
Bài mẫu số 4: Phân tích đoạn thơ sau: 'Những đường Việt Bắc của ta...Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng' trong bài Việt Bắc chi tiết siêu hay
Bài thơ 'Việt Bắc' đánh dấu một trong những thành công lớn của thơ Tố Hữu và thơ ca kháng chiến chống Pháp. Qua cuộc đối đáp tưởng tượng giữa người đi và người ở, vấn vương lưu luyến trong cuộc chia tay người về miền xuôi kẻ ở miền ngược sau ngày Thủ đô Hà Nội giải phóng vào ngày 10 - 10 - 1954, bài thơ không chỉ ca ngợi những tình cảm điển hình của con người kháng chiến mà còn tái hiện chân thực và sinh động bức tranh 'Việt Bắc ra trận' vô cùng hùng vĩ qua những vần thơ hào hùng:
'Những con đường Việt Bắc của chúng ta
Đêm đêm rền rĩ như là đất đang rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đèn đầu súng kết hợp với mũ nan
Những người công nhân đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân vang đá, muôn tàn lửa bay
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ánh mai rạng'.
Ngay từ câu thơ đầu tiên khai mạc bài thơ, tác giả đã trình bày cái nhìn tổng quan về cuộc kháng chiến, mô tả nó như một cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc. Đây là một cuộc chiến tranh chính nghĩa, rạng ngời, phản ánh lòng dân và ý trời. Do đó, lực lượng của chúng ta ngày càng phát triển mạnh mẽ không ngừng. Từ một đội quân chỉ có ba mươi tư người xuất phát từ cây đa Tân Trào ngày xưa, dưới sự chỉ huy của đồng chí Võ Nguyên Giáp, chúng ta hiện nay đã có một đội quân mạnh mẽ, liên tiếp đạt được những chiến công nổi bật: Thu Đông, Sông Lô, Biên Giới... Hiện tại, chúng ta đang sẵn sàng cho một chiến dịch lịch sử quy mô toàn diện. Chúng ta đã kiểm soát hoàn toàn chiến trường Việt Bắc, cả về thế và lực. Do đó, đoàn quân hôm nay xuất phát từ mọi hướng của Việt Bắc như những kẹp cảm nhắm vào quân địch đang co cụm ở những điểm cuối cùng:
'Những con đường Việt Bắc thuộc quyền sở hữu của chúng ta
Đêm đêm vang lên như là đất đang nhấc mình'
'Những đường' thay vì 'một đường' và Việt Bắc được tôn vinh là 'của chúng ta'. Câu thơ đơn giản nhưng chứa đựng niềm tự hào về cảnh quan ra trận và tinh thần của chúng ta trên chiến trường.
Phân tích đoạn thơ Những đường Việt Bắc của chúng ta trong bài thơ Việt Bắc, một tác phẩm văn xuôi nổi bật
Câu thơ thứ hai mở ra một không khí khác, đó là thời kỳ kháng chiến chống Pháp, nơi máy bay địch chủ yếu hoạt động vào ban ngày. Do đó, quân ta phải tiến hành hành quân vào buổi đêm, như 'xưa là rừng núi là đêm' (Tố Hữu). Trên những con đường của Việt Bắc, đêm đêm, bước chân quân ta đi tiến lên với âm thanh 'rầm rập'. Từ ngôn từ 'rầm rập' là một miêu tả âm thanh rất sống động, chân thực. Nó diễn đạt sự hăng say và sức mạnh đồng đều của đội ngũ quân đông đúc và có tổ chức. Với cụm từ 'rầm rập' đặc biệt đó, cuộc diễu binh của quân ta trở nên như một bức tranh duyệt binh hùng vĩ:
'Xuân hãy chiêm ngưỡng! Cuộc diễn binh hùng vĩ
Ba mươi mốt triệu tâm huyết
Tất cả hành quân
Tất cả là binh sĩ anh dũng'.
Chính vì thế, bước chân của đoàn quân đó đêm đêm như làm rung động cả mặt đất. Hình ảnh thơ chứa đựng một vẻ thần thoại rất mạnh mẽ.
Từ cái nhìn tổng quan ở câu một và hai, tác giả chuyển sang một cái nhìn chi tiết hơn. Nếu ở câu trước, ông tả khí thế ra trận của quân ta thông qua ấn tượng thính giác, thì ở những câu sau, tác giả chuyển sang tả bằng thị giác: 'Quân đi điệp điệp trùng trùng'. Cụm từ 'điệp điệp trùng trùng' chứa đựng nhiều ý nghĩa mô tả. Nó gợi lên trong ta hình ảnh những đoàn quân ra trận vô tận, hùng vĩ như những dãy núi liên tiếp kề nhau. Sau này, nhà thơ Phạm Tiến Duật cũng đã viết:
'Từ nơi em gửi đến vùng anh
Những đoàn quân đêm đêm ra trận
Như tình yêu nối bước vô tận'
Ở đây, ta lại gặp một hình ảnh thơ được tạo ra bằng bút pháp cường điệu, toát lên vẻ anh hùng. Sức mạnh của đoàn quân khi ra trận được so sánh với sức mạnh của thiên nhiên sông núi.
'Dưới ánh sao đầu súng và mũ nan'. Câu thơ không chỉ mô tả thực tế mà còn chứa ý nghĩa tượng trưng sâu sắc. Đoàn quân đi trong đêm, ánh sáng của đầu súng lấp lánh như ánh sao trên bầu trời. Đồng thời, nó cũng là ánh sáng của những tinh tú lý tưởng:
'Anh bước bộ đội sao trên chiếc mũ
Mãi mãi là sao sáng hướng đường'
(Nguyễn Thị Mai)
Khung cảnh rạng ngời ấy hòa quyện với hình ảnh chiếc mũ giản dị, nhưng lại đầy đủ ý nghĩa, trang bị đầy đủ của người lính, tạo nên vẻ đẹp tinh tế nhưng vẫn rất kiên cường, bình dị nhưng đồng thời vô cùng vĩ đại. Nhà thơ Chính Hữu đã viết bài thơ nổi tiếng 'Đầu súng trăng treo' nhưng hôm nay, đây là một trang kịch thú vị của ngày xưa.
Cuộc chiến tranh của chúng ta là một cuộc chiến tranh toàn dân, toàn diện. Vì vậy, trong cuộc tấn công lớn hôm nay, chúng ta có đủ mọi loại binh sĩ, mọi tầng lớp nhân dân tham gia. Sau những đơn vị quân đội, là đội ngũ lao động vận chuyển lương thực và đạn dược. Cũng giống như những chiến sĩ xông lên chiến trường, những người công nhân nam nữ cũng hăng hái tham gia với tinh thần và sức mạnh đầy ắp:
'Bước chân vững trên đá, muôn ngọn lửa bay cao'. 'Đá vụt vùi bước chân' là biểu tượng mạnh mẽ, không chỉ là trọng lực nặng nề mà còn là sức mạnh của bước chân tiến lên. Hình ảnh của đoàn quân ta như những viên đá mạnh mẽ, bước đi trên chiến trường như những ngọn lửa hùng vĩ. Ngày xưa, mọi người mơ ước có 'chân đá mềm', giờ đây điều đó đã trở thành sự thật kỳ diệu tại Điện Biên. 'Muôn ngọn lửa bay' mang đến một hình ảnh đẹp đẽ. Đoàn quân di chuyển dưới ánh đèn lấp lánh, có những 'ngọn lửa bay cao'. Đó có thể là lửa từ đèn bay, hoặc cả ánh lửa nhen nhóm từ trái tim của những anh chị công nhân đang chiến đấu. Trong hai câu thơ này, tác giả sử dụng hình ảnh phong phú, tạo ra một bức tranh sống động vừa chân thực vừa tráng lệ. Đoàn quân như bước vào trận đánh như bước vào một đêm hội lễ đầy sắc màu. Thật là đẹp đẽ và đầy tự hào với tinh thần và niềm vui của quân đội ta. Đúng như câu nói 'cách mạng là ngày hội của nhân dân' (Karl Marx)
(Nguyễn Văn An)
'Hai dòng thơ cuối cùng từ đoạn văn này là biểu hiện rõ nét của sức mạnh và quyết tâm trong cuộc chiến tranh:
Sau đoàn dân công là hàng loạt xe chở vũ khí đạn chuẩn bị sẵn sàng cho trận chiến. Những chiếc đèn pha sáng bừng, tỏa sáng như ban mai. Từ hình ảnh này, Tố Hữu đã thuần hóa sức mạnh mạnh mẽ của quân đội cơ giới. Hai câu thơ với hai hình ảnh đối lập: 'nghìn đêm thăm thẳm sương dày' so sánh với 'đèn pha bật sáng như ngày mai lên' thể hiện sự phát triển vượt bậc và lòng tin chiến thắng của những người lính. Chưa lâu trước đây, chúng ta phải đối mặt với đêm tối sâu thẳm, nơi nỗi đau dày vò 'thăm thẳm sương dày', nhưng giờ đây, chúng ta tỏa sáng với niềm tin và chiến thắng.
Niềm hạnh phúc liên tục, 'đèn pha sáng bừng' là nguồn sáng chiếu rọi hình ảnh những anh hùng Việt Nam trên bục nhìn thấy thế giới, với những chiến tích lừng lẫy:
'Niềm hạnh phúc chiến thắng khắp nơi
Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên rộn vui
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng'
Dãy tên địa danh kết nối với những chiến công hùng vĩ được ghi chép liên tục: Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên, Đồng Tháp, An Khê, Việt Bắc, Đèo De, Núi Hồng,... Cảm nhận từ câu thơ là sự phấn khích, tự hào về những chiến thắng như 'trúc chẻ tre bay' trong câu chuyện Lê Lợi đánh bại quân Minh trong 'Bình Ngô đại cáo' của Nguyễn Trãi xưa:
'Thừa thắng tiến bộ dài, quân ta tái chiếm
Binh sĩ hùng mạnh, Đông Đô quê cũ thu phục
Ninh Kiều sông máu chảy, hương vị của nghìn dặm
Tốt Động bước vào lịch sử, vẹn nguyên nghìn năm'.
Chỉ trong mười hai câu thơ, Tố Hữu đã tạo nên bức tranh toàn cảnh của đoàn quân dân tộc bước vào cuộc chiến tranh toàn dân hùng vĩ. Bức tranh không chỉ tái hiện một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc tại Việt Bắc, chuẩn bị cho một chiến công đánh bại 'năm châu chấn động địa cầu', mà còn mang đến niềm tin và tình yêu quê hương cách mạng anh hùng. Điều đó làm cho đoạn thơ này xứng đáng là một trong những tác phẩm hay nhất về 'Việt Bắc'.
Mẫu số 5: Phân tích đoạn thơ 'Những đường Việt Bắc của ta...Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng' đạt điểm cao
Nhà văn Tố Hữu, biểu tượng của văn nghệ cách mạng Việt Nam, đã chia sẻ: Tôi yêu quý đất nước và nhân dân mình như tình yêu của người phụ nữ. Thơ Tố Hữu có thể coi là bức tranh tình ca tuyệt vời về Việt Nam và nhân dân. Trong số những tác phẩm đó, không thể không nhắc đến 'Việt Bắc' - tác phẩm xuất sắc thuộc văn học kháng chiến chống Pháp. 'Việt Bắc' không chỉ là bức tranh tình cảm sâu sắc giữa những người ở và những người đi, mà còn là khúc hát hùng biện về những anh hùng của dân tộc. Bên cạnh những dòng thơ trữ tình ngọt ngào, ta cũng bắt gặp những dòng thơ tràn đầy tinh thần chiến thắng của quân và dân ta:
Những con đường Việt Bắc của chúng ta
Mỗi đêm hòa nhạc như là đất đang nấc
Quân đội chuyển động đều đặn
Bên cạnh ánh đèn đầu súng và chiếc mũ nan.
Những công nhân đỏ lửa từng đội
Bước chân mạnh mẽ, đá dằn vỡ, lửa bay cao.
Đêm đêm sương đậm thăm thẳm
Ánh đèn pha sáng rực như bình minh.
Tin vui vang trên khắp miền đất
Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên hân hoan
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng
'Việt Bắc' là một tác phẩm gồm 150 câu thơ lục bát, viết vào tháng 10/1954 khi Trung ương Đảng, chính phủ, Bác Hồ và cán bộ rời bỏ 'Thủ đô gió ngàn' để trở về với 'Thủ đô nắng Ba Đình'. Tác phẩm chia làm hai phần: phần đầu tái hiện kỷ niệm cách mạng và kháng chiến, phần sau mô tả tương lai tươi sáng của đất nước và khen ngợi công lao của Đảng, Bác Hồ đối với dân tộc. Đoạn thơ 'Những đường Việt Bắc của ta...Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng' tập trung tái hiện không khí hùng vĩ của cuộc kháng chiến khi quân và dân ta đang đạt được lợi thế.
Phân tích văn mẫu: Những đường Việt Bắc của chúng ta...đèo De núi Hồng
Trong 8 câu thơ đầu, tác giả sống động hóa hình ảnh đêm Việt Bắc trong chiến dịch:
Đường Việt Bắc mỗi đêm
Ánh sao trên đầu súng và mũ nan.
Các công nhân đỏ lửa theo đoàn
Bước chân đạp nát đá, lửa bay cao.
Nghìn đêm dày sương thẳm
Đèn pha sáng rực như bình minh.
Câu thơ 'Những đường Việt Bắc của chúng ta' vang lên hùng tráng, chứa đựng niềm kiêu hãnh. Trăng vàng nghiêng, hướng về Việt Bắc, mọi con đường từ Việt Bắc đều là 'của chúng ta': Hai từ đơn giản nhưng thiêng liêng. Chúng thể hiện ý thức chủ nhân của những người chiến đấu cho đất nước, niềm tự hào về sự bất khả xâm phạm của vùng căn cứ. Sống trong những ngày chiến đấu khốc liệt, ta hiểu rõ niềm tự hào và kiêu hãnh chống lại gian khổ. Sau bao nhiêu ngày khó khăn, phòng thủ, ta đã chiến thắng và trở thành chủ động trên mọi mặt trận. Những con đường mà giặc đã từng chiếm đó bây giờ là của chúng ta. Hình ảnh trong thơ 'Đêm đêm rầm rập như là đất rung' mô tả sự lớn mạnh, vượt trội và khí thế hùng hồn của quân và dân ta ra trận, ngất ngưởng. Lựa chọn thời điểm ban đêm không phải là ngẫu nhiên. Trong cuộc sống, đêm là thời gian yên bình, nhưng trong chiến tranh, đêm thường là điểm xuất phát của chuẩn bị cho ngày mai chiến thắng. Dưới bức tranh đêm rộng lớn, quân đội của ta xuất trận như một cơn bão làm đất rung, trời đung đưa. Với ngôn từ sắc sảo, so sánh tinh tế và nhịp thơ mạnh mẽ, câu thơ truyền đạt được tinh thần quả cảm, khí thế hào hùng của đoàn quân và nhân dân ta. Có thể nói, tinh thần chiến đấu quả cảm, khí thế hào hùng của cha ông từng nằm trong hồn quê hương qua hàng ngàn năm chiến tranh, giữ nước đã hiện hữu trong những ngày tháng đầy biến động.
Tự hào trước những anh hùng thời Trần mang tinh thần Sát Thát, và hôm nay, chúng ta lại tự hào về cuộc kháng chiến thần thánh của thời đại cách mạng:
Quân xuất trận, mạnh mẽ như dòng thác
Ánh sáng từ súng, mũ nan là điểm nhấn
Từ tượng thanh và hình ảnh như rầm rập, điệp điệp, trùng trùng được sử dụng tài tình, diễn đạt chân thực khí thế tự tin, hồ hởi của đoàn quân. Hình ảnh ánh sao đầu súng mang vẻ lãng mạn, kết hợp với niềm tin vào chiến thắng. Đầu súng người lính như ánh sao lạc quan, tượng trưng cho lòng tin và hòa bình. Tố Hữu khéo léo tạo nên bức tranh của đoàn quân bình dị nhưng cao cả.
Đồng lòng cùng quân chủ lực là đội ngũ dân công hỏa tuyến hùng mạnh. Mặc dù là đêm, nhưng bức tranh vẫn sáng bừng với ánh đuốc đỏ, lửa bừng, và đèn pha rực rỡ:
Dân công, bước chân vững vàng trên đất nát đá,
Lửa bay như muôn tàn đuốc rực cháy,
Nghìn đêm thăm thẳm, sương dày bao phủ,
Đèn pha sáng bừng, huy hoàng như ánh mai sau
Hình ảnh dân công đỏ đuốc, bước chân nát đá và lửa bay muôn tàn rực rỡ tái hiện không khí hào hùng của cuộc tiến công. Bóng đêm bỗng sáng ngời, núi rừng hồi sinh dưới ánh đuốc đỏ cháy. Đèn pha rực sáng như ngày mai lên, biểu tượng cho sự trưởng thành và niềm tin vào tương lai huy hoàng.
Khúc ùn ca Việt Bắc kết thúc bằng tiếng reo vang vọng khi chiến thắng trên mọi miền đất nước:
Tin vui chiến thắng lan tỏa trăm miền,
Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên hân hoan,
Đồng Tháp, An Khê vui sướng nô nức,
Việt Bắc, đèo De, núi Hồng vang lên niềm hạnh phúc
Nhấp nháy từ 'niềm vui' đưa niềm vui đi và quay lại nhiều lần, kèm theo nhịp thơ ngắn, nhanh mạnh tạo ra âm thanh hùng tráng, hào sảng. Những từ như vui, vui vẻ, và vui tươi tạo nên không khí lạc quan, phấn chấn, hồ hởi. Ở Việt Bắc, tốc độ chiến thắng tăng lên, mỗi chiến thắng kế tiếp mang lại niềm vui. Điều đáng chú ý trong đoạn thơ là việc liệt kê hàng loạt các địa danh mà không làm mất đi sức hấp dẫn của nó. So với Tây Tiếm, nơi Quang Dũng nhắc đến các địa danh với niềm thương nhớ, Tố Hữu lại gọi tên những địa danh lừng lẫy của chiến công, khiến lòng người bừng tỉnh. Có thể nói, điều này làm nổi bật đoạn thơ của Tố Hữu.
Tổng quan, đoạn thơ về Việt Bắc là minh chứng rõ ràng cho phong cách thơ đậm chất sử thi và đầy cảm hứng lãng mạn của Tố Hữu. Khi đọc đoạn thơ, người đọc cảm thấy như đang lắng nghe một khúc ca về chiến thắng của quân dân Việt Bắc trong cuộc chiến chống Pháp. Nó khẳng định, ca ngợi và tự hào về quê hương Việt Bắc 'Quê hương cách mạng xây dựng nên cộng hòa'.
""""""--KẾT THÚC""""""
Để nắm vững môn Ngữ văn lớp 12, ngoài việc phát triển kỹ năng viết, phân tích và cảm nhận tác phẩm, học sinh cần có kiến thức sâu rộng về tác phẩm. Để bổ sung kiến thức về chương trình Ngữ văn lớp 12, ngoài Việt Bắc, học sinh có thể tham khảo thêm: Đánh giá về bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm, Phân tích tùy bút Người lái đò sông Đà, Phân tích bài thơ Đàn ghi ta của Lorca, Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh.
