Buzz
“Đáng tiếc cho một sinh mạng
Bị lợi dụng vì danh lợi cá nhân!
Sự oan khổ vẫn tiếp tục,
Chờ đợi đến khi kiếp trần tan phai?”
Kiếp của Thúy Kiều là một cuộc đời đầy đau thương, “Thanh lâu hai lượt thanh y hai lần' biểu tượng cho “Sông Tiền Đường đó ấy mồ hồng nhan!'
Bị thằng bán tơ vu oan, cha và em trai bị tra tấn, tù đày, tài sản gia đình bị bọn sai nha 'sạch sành sanh vét cho đầy túi tham'. Trước cảnh gia biến, Kiều đã quyết định: 'Dễ cho để thiếp bán mình chuộc cha !'.
Đoạn thơ ghi lại cảnh Mã Giám Sinh đến mua Kiều và nỗi đau khổ của nàng trước bi kịch gia đình và bi kịch tình yêu 'trâm gãy bình tan'.
Đoạn thơ tả cảnh mua bán người thời trung cổ được kể lại rất cụ thể, sống động. Người mua là Mã Giám Sinh. Kẻ bán là mụ mối. Người bị đem bán là Thúy Kiều. Khách viễn phương đến, mụ mối rước khách vào lầu trang. Mụ mối giục Kiều 'kíp ra' cho khách gặp. Mụ mối 'vén tóc bắt tay' món hàng mình; Mã Giám Sinh 'cân sắc cân tài'. Khi khách đã 'mặn nồng một vẻ một ưa' mới hỏi giá. Mụ mối thách: 'một nghìn vàng'. Hai bên 'cò kè' mua bán với cái giá 'vàng ngoài bốn trăm'. Cuộc mua bán xong, hai bên làm thủ tục: 'đưa canh thiếp' và hẹn ngày chồng tiền nhận hàng. Cuộc mua bán người lại được trang sức bằng những ngôn từ sang trọng như: mua ngọc, sính nghi, đưa canh thiếp làm nghi, nạp thiếp vu quy. Đúng như cảnh hỏi vợ, thách cưới của các gia đình quý tộc thời xưa.
Cảnh Mã Giám Sinh mua Kiều có giá trị tố cáo hiện thực sâu sắc. Trong xã hội có bọn người buôn thịt bán người, có loại người làm mối, sống bằng nghề làm mối. Tài sắc của người con gái như Thúy Kiều đã trở thành một món hàng để 'cò kè' mua bán. Nhân phẩm của người phụ nữ bị chà đạp. Câu thơ “Tiền lưng đã có việc gì chẳng xong ' là lời bình luận cuộc mua bán, lên án đồng tiền hôi tanh, mặt trái đồng tiền trong tay bọn bất lương, bọn buôn thịt bán người.
Đoạn thơ thể hiện nghệ thuật tả người của Nguyễn Du.
Mụ mối: nhanh nhảu, đon đả hỏi họ tên, quê quán viễn khách, rồi 'rước vào lầu trang'. Giục Kiều ra nhanh (kíp ra), 'vén tóc bắt tay' Kiều, khôn khéo thách giá:
'Mối rằng: Đáng giá nghìn vàng,
Dớp nhà nhờ lượng người thương dám nài!'
Tác giả tả cử chỉ, ngôn ngữ mụ mối, làm hiện lên một loại người nhanh nhẹn, khôn khéo, giảo hoạt, kiếm ăn bằng nghề làm mối trong việc mua, bán người.
Mã Giám Sinh là 'viễn khách' đến để 'vẩn danh' - khách đến hỏi vợ và xin cưới. Cách giới thiệu có vẻ trang trọng. Hai câu tiếp theo là 'hỏi - đáp'. Cách trả lời cộc lốc, khiếm nhã. Hai chữ 'rằng' làm cho khẩu ngữ thêm thô lậu:
'Hỏi tên, rằng: 'Mã Giám Sinh',
Hỏi quê, rằng: 'Huyện Lâm Thanh cũng gần'.
Mã Giám Sinh chung lưng vốn với mụ Tú Bà mở ngôi hàng lầu xanh ở Lâm Tri nhưng nói dối là quê ở 'Lâm Thanh cũng gần'. Hắn chỉ là một tên buôn thịt bán người nhưng mập mờ khoe hão là sinh viên trường Quốc tử giám, họ Mã, nghĩa là một trí thức phong kiến thuộc tầng lớp quý tộc. Nhân cách hé lộ dần. Ngoài bốn mươi tuổi mà vẫn trai lơ. 'Nhẵn nhụi' và 'bảnh bao' là hai nét vẽ châm biếm:
'Quá niên trạc ngoại tứ tuần,
Mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao'.
Cũng “thầy' cũng 'trước' cũng 'sau', có vẻ sang trọng lắm, đi đâu một bước là có kẻ hầu người hạ, nhưng thầy, tớ của ông khách viễn phương này sao mà 'lao xao' chẳng có nền nếp, lễ giáo gì ! Cái cử chỉ 'sỗ sàng', không biết ý tứ gì, không biết giữ lễ phép, dám đường đột leo lên ghế cao ngồi 'tót” ! Nếu là sinh viên trường Quốc tử giám thật, thì hắn ta rất kém sĩ hạnh !
'Trước thầy sau tớ lao xao,
Mối mọi thủ tục đều diễn ra một cách trang trọng
Trên chiếc ghế, người ngồi tự cao tự đắc...
Một từ “tót' mang đầy sự khinh bỉ, đã phơi bày bản chất của kẻ 'Thường đến gặp mối, lại chọn lựa việc ăn ngon lành'.
'Cân sắc cân tài', 'ép', 'thử',... những cử chỉ mua bán con người của tên lái buôn họ Mã mới thực sự đáng sợ! Chỉ sau khi đã ' hài lòng một vẻ một ưa', Mã Giám Sinh mới 'dặt dìu' việc mua bán. Hắn là kẻ thông minh đến tội ác, trong mọi chiêu trò buôn bán người. Cũng tráng lệ kiểu cách nhưng chỉ là vẻ bề ngoài của kẻ cầm đầu tội phạm:
'Nói: 'Mua ngọc đến gặp Kiều nương
Xin vui lòng cho biết giá thành là bao nhiêu cho nguyện vọng'.
Hai từ 'cò kè' đã vạch trần bản chất hèn nhát của một kẻ 'Sống dựa vào việc lừa bịp, trục lợi'.
Thông qua nhân vật Mã Giám Sinh, ta nhận ra sự tinh tế trong việc miêu tả thực tế trong nghệ thuật tả người của Nguyễn Du. Mỗi nét vẽ đều rất sắc nét, tạo nên bức tranh về tính cách xấu xa, đê tiện của nhân vật Mã Giám Sinh. Mỗi chi tiết nghệ thuật đều sống động, và phía sau đó là thái độ khinh bỉ của nhà thơ đối với loại người độc ác này! Bức chân dung tiêu cực về Mã Giám Sinh không chỉ là một cách tố cáo thực tế sắc bén, mà còn là lời lên án những kẻ buôn bán người vô nhân đạo, những kẻ giả dối trong xã hội phong kiến suy đồi, đạo đức sụp đổ.
Kiều là một cô gái hiền lành, có lòng hi sinh cao cả. Trước hoàn cảnh gia đình khó khăn, cô đã bán mình để chuộc sống cha, để giúp đỡ gia đình. Cô tự xem mình như một 'hạt mưa' nhỏ bé, vô dụng. Tất cả đều vì 'nghĩa tình', sự tri ân cha mẹ đã sinh thành cô:
'Hạt mưa sương nghĩa tình hèn,
Vì cha mẹ, dẫu thân nhỏ, cũng xin đền đáp ba xuân.'
Kiều đang trải qua bi kịch nặng nề giữa tình yêu cá nhân và trách nhiệm gia đình, giữa tình thương con cái và lòng hiếu thảo, khiến nàng cảm thấy 'đau đớn như vỡ lòng nhà'. Nàng đang chịu đựng cực khổ. Bao nhiêu giọt nước mắt, bao nhiêu 'giọt sầu' đã rơi xuống, khiến nàng trở nên 'e dè',... 'nhút nhát',... 'khóc thét', 'khuôn mặt buồn như bông cúc, đôi mắt trìu mến như cánh mai'. Vì là người xinh đẹp đau khổ, các ẩn dụ so sánh mà nhà thơ sử dụng đều gắn liền với vẻ đẹp: ngôn hoa, giọt nước 'khuôn mặt buồn như bông cúc, trìu mến như cánh mai'. Kiều đã bị mụ mối và Mã Giám Sinh 'ép dây dưa, thử tài khúc quạt'. Mã Giám Sinh đã 'đắn đo cân sắc cân tài'. Con người Kiều, vẻ đẹp của Kiều đã trở thành một món hàng để bán. Nguyễn Du đã tôn vinh tinh thần hiếu thảo, lòng hi sinh của Kiều trước biến cố gia đình, cảm thông cho nỗi đau của nàng khi Mã Giám Sinh 'cân sắc cân tài', khi bị 'kẻ cò kè” bớt một thêm hai'... Đoạn thơ chứa đựng tinh thần nhân đạo nằm ẩn trong những chi tiết đó.
'Mã Giám Sinh mua Kiều' là đoạn thơ có giá trị tố cáo mạnh mẽ và sâu sắc nhất trong 'Truyện Kiều'. Nguyễn Du đã tạo ra một bức tranh thực tế sắc nét giúp chúng ta nhìn thấy rõ vẻ tàn ác, ghê tởm của bọn buôn thịt bán người trong xã hội, ở đây là Mã Giám Sinh. Nhà thơ đã lên án, phê phán mặt trái của tiền bạc hôi của 'Tiền lưng đã có, việc gì chẳng xong!'. Cảm thương cho số phận của Kiều: phải bán mình để cứu cha. Xót thương vẻ đẹp và tài năng của người phụ nữ bị bóp méo. Đó chính là giá trị nhân đạo.
Đoạn thơ thể hiện bản lĩnh nghệ thuật đặc sắc của Nguyễn Du trong việc miêu tả sự kiện (cảnh mua Kiều), trong tả người, tả Mã Giám Sinh, tả mụ mối thì sử dụng phong cách hiện thực, chi tiết rõ ràng; khi tả Kiều thì tập trung vào cảm xúc ước lệ. Rất phong phú, sáng tạo. Ngôn ngữ phản ánh sự đa dạng của cảm xúc một cách rất ấn tượng.
Cảnh 'Mã Giám Sinh mua Kiều' là một đoạn thơ có giá trị tố cáo hiện thực và chứa đựng tinh thần nhân đạo. Đoạn thơ là tiếng kêu thương đầu tiên của một cuộc đời đầy bi kịch. Có bao nhiêu giọt nước mắt đã rơi xuống cùng với những tiếng thở dài đau lòng. Bi kịch “bán mình...' của Thúy Kiều là bi kịch đẹp giữa thói đen tối, là nỗi đau 'vĩnh viễn không thể quên' của tình yêu, của số phận như tiếng kêu than của Vương ông thuở nào:
'Kiều nghèo như tờ giấy mỏng,
Một từ đã đổi thay số phận của nàng!
Đối mặt với biến cố bất ngờ,
Để cứu cha, nàng quyết phải bán mình.
Vấp ngã trên con đường đi,
Nghìn vấn đề đè nặng, nhắc nhở không ít lần.
Phun lời độc đáo đối diện thù,
Mượn bút con thay vần thay lời người Thúy Vân.
Gọi là trả điểm lòng nhân,
Nỗi buồn này vẫn cứ hiện hữu trong lòng đến mãi mãi...
Trích: Mytour
