Đề bài
Phân tích đoạn thơ 'Những đường Việt Bắc của ta,...Đèn pha tỏa sáng như ánh mai rực rỡ'.
Lời giải chi tiết
I. KHẢI BÀI
Việt Bắc không chỉ là đề tài của tình yêu mà còn là tổng kết của mười lăm năm cách mạng thông qua bài thơ. Ngoài những khúc ca trữ tình, chúng ta cũng gặp những đoạn văn ca hùng biện, đầy đặn tinh thần chiến thắng của dân tộc, như bức tranh quân đội Việt Bắc ra trận (Ghi lại tám dòng thơ từ đề bài).
II. NỘI DUNG CHÍNH
Bức tranh của cuộc ra quân Việt Bắc được Tố Hữu mô tả một cách hoành tráng, với sự kiêu hãnh cao ngất của những người lính mới ra trận, họ như đã nắm chắc chiến thắng trong tay.
1. Tổng quan về cảnh sắc (dòng thơ 1, 2)
Tác giả mô tả con đường ra trận nhưng thực chất là để nói về tinh thần dũng cảm của những người ra trận:
Những con đường Việt Bắc của chúng ta
Đêm đêm vang vọng như lòng đất rung lên.
Dường như cả trái đất cũng đang rung chuyển dưới bàn chân của những người chiến binh trong cuộc ra quân vĩ đại từ khắp các ngả đường của căn cứ cách mạng.
2. Hình ảnh của quân đội (dòng thơ 3, 4)
Hình ảnh 'quân lính đi' rất ấn tượng, với sức mạnh mênh mông trong hàng ngũ trông rất gần gũi, như một lực lượng vô hạn, cũng như trong 'ánh sao của mũ súng và nón lính” gợi nhớ hình ảnh trăng treo trên mũ súng trong thơ Chính Hữu. Ánh sáng của sao ở đây gần gũi với nón mũ của anh, cũng như tỏa sáng lý tưởng trên đỉnh của khẩu súng lính. Một hình ảnh không chỉ hiện thực mà còn lãng mạn, kích thích nhiều ý tưởng đẹp về quân đội của Bác Hồ.
3. Hình ảnh của nhóm dân công (dòng thơ 5, 6)
Hai dòng thơ 5, 6 miêu tả hình ảnh của nhóm công nhân phục vụ trước tiên:
Nhóm công nhân đang cấy ruộng,
Bước chân đạp lên đá mài.
Trong cuộc chiến chống Pháp, ban ngày thuộc về địch, nhưng ban đêm là của chúng ta. Hình ảnh nhóm công nhân đang cày ruộng trong đêm thật sự phản ánh hiện thực. Nhưng với ánh đèn đỏ rực đó cùng với những tia lửa đang bay, thì nó càng trở nên lãng mạn không biết bao. Giống như một lễ hội hoa đăng! Bước chân đạp lên đá là bước chân của những người vượt qua mọi khó khăn. Lấy ý từ câu ca dao “nhìn cho chân cứng đá mềm,” Tố Hữu đã sáng tạo ra một hình ảnh vừa quen thuộc vừa mới mẻ để ca tụng sức mạnh của những người chiến thắng.
4. Hình ảnh của đoàn xe (dòng thơ 7, 8)
Hai dòng cuối miêu tả hình ảnh của đoàn xe ra trận, với đèn pha bật sáng làm sáng tỏ màn sương đêm dày đặc của núi rừng Việt Bắc. Rất thực tế nhưng cũng rất lãng mạn. Đằng sau ý nghĩa hiện thực, những dòng thơ còn mang một ý nghĩa biểu tượng về một tương lai lạc quan đang chờ đợi:
Đèn pha sáng rọi như ánh bình minh.
Ngày mai đã đến từ bóng đêm dày đặc của núi rừng Việt Bắc, nhờ vào ánh sáng từ đèn pha bật sáng và sức lực của những người chiến binh. Họ đã từng bước cầm chắc chiến thắng ngay từ khi ra quân. Câu thơ để lại nhiều ấn tượng, vang vọng về cảnh quân đội ra trận hoành tráng, đầy khí thế.
III. TỔNG KẾT
Chỉ với tám câu thơ, Tố Hữu đã tạo ra bức tranh rất đẹp về cuộc ra quân của Việt Bắc.
Bức tranh không chỉ làm sống lại những kỷ niệm hùng vĩ của dân quân ta tại căn cứ địa vĩ đại, mà còn mang lại niềm tin sâu sắc vào quê hương cách mạng anh hùng. Đó là một trong những đoạn thơ đáng nhớ nhất trong bài thơ Việt Bắc.