Phân tích đoạn thơ trong trích Đất Nước

Phân tích đoạn thơ sau trong trích Đất Nước (trích trường ca Mặt đường khát vọng) của Nguyễn Khoa Điềm: 'Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi... Đất Nước có từ ngày đó...'

Bài mẫu phân tích đoạn thơ sau trong trích Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm: 'Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi... Đất Nước có từ ngày đó...'

Bài viết về cảm nhận đất nước trong đoạn trích từ tác phẩm Đất Nước

Sinh ra và lớn lên trong bầu không khí gia đình ấm áp, từ tình thân cha mẹ mà chúng ta thấu hiểu câu ca dao 'gừng cay muối mặn, đừng bao giờ chia ly' là một lời nhắc nhở quý báu, truyền thống sâu đậm. Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đang tìm kiếm một góc nhìn mới về đất nước, một cái nhìn sáng sủa hơn về chủ đề đã quá cũ này, như thể hiện trong chín dòng đầu của bài thơ:

Khi trưởng thành, chúng ta mới nhận ra rằng Đất Nước đã luôn hiện hữu bên cạnh chúng ta từ ngày xưa
Đất Nước hiện hữu trong những câu chuyện 'ngày xưa ấy, nhà mình đã từng...' mà mẹ thường kể.
Đất Nước bắt đầu với hạt giống giống nay mẹ ta vẫn đang gieo
Đất Nước trưởng thành khi chúng ta biết canh tác đất mẹ và đánh đuổi kẻ thù
Tóc mẹ đã bạc phơ, nhưng vẫn luôn tỏa hương
Cha mẹ thể hiện tình yêu bằng gừng cay và muối mặn
Cái ao, cái cầu mang tên của họ
Thức ăn hàng ngày là kết quả của một mùa mưa hai mùa nắng, và những công việc như xay, nấu, và sàng
Đất Nước đã tồn tại từ thời xa xưa...

Muốn hiểu biết về Đất Nước nhưng 'khi trưởng thành, chúng ta mới nhận ra rằng đất nước đã luôn ở đây từ trước': điều này khẳng định rằng đất nước đã tồn tại từ rất lâu, như chúng ta thường nói, 4000 năm lịch sử. Điều này cũng chứng tỏ sự kiên trì, sức mạnh của đất nước sau bao nhiêu biến cố, bao nhiêu cuộc chiến chống giặc và nội chiến, để bảo vệ và giữ gìn đất nước. Tuy nhiên, câu thơ cũng phản ánh sự băn khoăn của nhà thơ về việc làm sao để thấu hiểu đất nước khi nó đã tồn tại từ rất lâu, và nó quá xa vời với chúng ta, như đã thể hiện qua câu 'từ ngày xa xưa...': một cụm từ mà ai trong chúng ta cũng đã quen thuộc, gần gũi với những câu chuyện cổ tích mà mẹ thường kể. Những câu chuyện, những lời ru của mẹ đã đưa con về với quê hương yêu dấu.

'Đất Nước bắt đầu với mảnh trầu, nhưng bây giờ, nó trở thành phần thiêng liêng trong khẩu vị hàng ngày,' một câu thơ của Nguyễn Khoa Điềm khiến tôi nhớ đến câu chuyện xúc động về 'Sự tích trầu cau' mà mẹ tôi thường kể, nhấn mạnh vào tình cảm gia đình đậm sâu, tình thân thiết, hòa quyện như màu đỏ của dòng huyết thống thiêng liêng. Đây là nền tảng để xây dựng gia đình, cũng như là bài học đầu tiên về đất nước. Mảnh trầu thông thường mà bà thường ăn hàng ngày bỗng trở nên thiêng liêng, vẻ đẹp của đất nước hiện hữu trong phong tục ăn trầu quen thuộc.

Hình ảnh cây tre trong câu thơ 'Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc' đã đưa tôi nhớ đến câu chuyện về 'Sự tích Thánh Gióng', khi một cậu bé chỉ mới ba tuổi đã trở thành người hùng nhờ cày ruộng, đánh đuổi kẻ thù, bảo vệ tổ quốc. Cây tre dịu dàng hàng ngày chúng ta thấy trong làng mang lại cho chúng ta vật liệu và bóng mát, nhưng cây tre cũng từng là vũ khí mạnh mẽ trên con đường của tổ tiên chúng ta trong cuộc chiến giữa hai bên. Bài học quý giá về sự bất khuất của dân tộc đã truyền lại cho thế hệ sau: để đất nước phát triển mạnh mẽ, dân tộc cần biết trồng tre để sẵn sàng đánh giặc. Bài học lịch sử này vẫn được truyền dạy và áp dụng trong những cuộc chiến tranh bảo vệ đất nước, như câu 'cành tre đâm vào xe tăng, vững bước trên chiến trường. Tre giữ làng, giữ nước, giữ nhà tranh, giữ đồng lúa.'

Mỗi quốc gia đều có những phong tục riêng, và dân tộc ta không phải là ngoại lệ. Hình ảnh 'tóc mẹ thì bện phía sau đầu' phản ánh một nét đẹp truyền thống của Việt Nam, vẫn còn tồn tại dù đất nước đã trải qua nhiều thập kỷ của sự thống trị và đồng hóa. Dân tộc này vẫn giữ được bản sắc của mình qua phong tục truyền thống.

Sinh ra và lớn lên trong gia đình ấm áp, từ tình thân cha mẹ, chúng ta mới nhận ra giá trị quý báu của câu ca dao 'gừng cay muối mặn, xin đừng bao giờ xa cách.' Với Nguyễn Khoa Điềm, 'tình yêu của cha mẹ được bày tỏ qua gừng cay và muối mặn' để con cái có cuộc sống hạnh phúc, và để học được một trong những đức tính cao quý của dân tộc là tình thân thiết, trung thành.

Từ căn nhà nhỏ nơi tôi lớn lên, bên cạnh những trụ cột và mái nhà, từng hạt gạo mà tôi đã ăn từng ngày, tôi hiểu được sức lao động của cha mẹ, họ đã dốc hết công sức để xây dựng cuộc sống cho con em và góp phần vào sự phát triển của đất nước. Đó mới chính là đất nước. Và đất nước không chỉ là một khái niệm trừu tượng, mà còn là những vật dụng, những hình ảnh hàng ngày mà chúng ta thường xuyên gặp gỡ, đã từng làm nên tuổi thơ của chúng ta bên cạnh bà, mẹ, và cha. Những câu chuyện cổ tích mẹ kể, những bài hát ru dân ca đã giúp tôi hiểu rõ hơn về ý nghĩa của đất nước và những truyền thống văn hóa đẹp đẽ của nó.

Từ những hình ảnh quen thuộc nhưng chứa đựng sâu sắc tri thức văn hóa dân gian, cùng với những đoạn thơ ngọt ngào như lời kể chuyện, Nguyễn Khoa Điềm đã biến đất nước thành những câu chuyện cổ tích, những bài hát dân ca, và những trải nghiệm hàng ngày. Tác giả đã có cái nhìn mới mẻ, vừa quen vừa lạ, vừa cụ thể vừa trừu tượng, vừa gần gũi vừa thiêng liêng... tạo ra những cảm xúc sâu sắc trong lòng độc giả. Điều đó chứng tỏ sự thành công của tác phẩm cũng như đóng góp của Nguyễn Khoa Điềm cho văn học Việt Nam.

"""""

Sau khi tham khảo bài Bình giảng đoạn thơ trong đoạn trích Đất Nước, các bạn có thể tiếp tục với các bài văn bình giảng khác như Nguyễn Khoa Điềm đã định nghĩa đất nước qua thơ hoặc phân tích 9 câu đầu của bài thơ Đất Nước để củng cố kiến thức của mình.