1. Thông tin về tác giả
- Vũ Trọng Phụng (1912-1939), sinh ra ở Hưng Yên. Ông đã sống và sáng tác văn học tại Hà Nội. Được coi là bậc thầy phóng sự, ông được biết đến với danh hiệu “Vua phóng sự miền Bắc”.
- Các tác phẩm tiêu biểu:
+ Các phóng sự nổi bật: Cạm bẫy người (1933), Cơm thầy cơm cô (1936), Lục xì (1937),...
+ Các tiểu thuyết đặc sắc: Giông tố (1936), Số đỏ (1936), Vỡ đê (1936), Trúng số độc đắc (1938),...
+ Về kịch: Không một tiếng vang (1931).
Vũ Trọng Phụng đã sử dụng tài năng châm biếm để phê phán xã hội tư bản chủ nghĩa đầy bất công, bạo tàn, thối nát. Ông đã tạo ra các nhân vật bất hủ như Xuân Tóc Đỏ để châm biếm xã hội mà ông coi là đầy khốn khổ, thối nát.
2. Đoạn trích phân tích
- Nguồn gốc: Đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia” lấy từ chương 15 tiểu thuyết “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng, xuất bản năm 1936.
- Tóm tắt truyện ngắn “Hạnh phúc của một tang gia”
Sau 3 ngày hấp hối, cụ cố Tổ hơn 80 tuổi qua đời. Gia đình gồm cụ cố Hồng, vợ chồng Văn Minh, ông phán mọc sừng, cậu tú Tân, cô Tuyết... vui mừng. Sau khi được khám qua loa, cụ cố được khâm liệm nhưng chưa phát phục. Khi cụ bà không thể sắp xếp việc cưới cho Tuyết, Văn Minh hứa sẽ giúp Tuyết lấy chồng, cụ cố Hồng cho phép phát phục. Gia đình thuê xe đám ma, phường kèn, rồi đưa cụ cố đi an táng. Có 2 cảnh sát giữ trật tự. Tuyết mặc đồ ngây thơ mời trầu. Đám ma theo cả lối Ta, Tàu, Tây. Khi đám ma đi đến 4 phố thì có 6 xe có sư chùa Bà Banh, hoa của báo Gõ Mõ và Xuân đi đầu. Cụ bà sung sướng vì ông Đốc Xuân đã góp công lớn. Quan khách cười tình với nhau, bình phẩm nhau. Khi hạ huyệt, cậu tú Tân chụp ảnh từng người. Ông pháp mọc sừng khóc to, dúi vào tay Xuân tờ giấy bạc năm đồng...
II. Phân tích văn bản
1. Châm biếm và phê phán xã hội tư sản thực dân đầy xấu xa, đồi bại, thối nát.
- Trong gia đình, cái chết của cụ cố Tổ mang lại niềm vui cho nhiều người. Cụ cố Hồng hạnh phúc khi nghĩ đám ma được đánh giá cao. Ông phán mọc sừng vui vì được hứa sẽ chia thêm tài sản. Văn Minh háo hức vì gia tài sẽ được phân chia. Cậu tú Tân có cơ hội sử dụng máy ảnh. Bà Văn Minh vui vì thời trang tang lễ trở thành mốt mới. Ông Typn mong báo chí đánh giá cao việc cải cách y phục của mình. Tuyết diện đồ ngây thơ để thể hiện mình vẫn còn trong trắng.
- Ngoài xã hội, hai cảnh sát Min Đơ, Min Toa vui vì có việc làm. Quan khách đến dự ma cảm thấy thoải mái. Bạn bè của Tuyết, Văn Minh, cô Hoàng Hôn, bà Phó Đoan, thanh niên thanh lịch được dịp trò chuyện, cười đùa. Bạn bè của cụ cố Hồng đến dự khoe tài, khoe của. Sư cụ Tăng Phú hãnh diện vì chiến thắng Hội Phật giáo. Xuân tóc Đỏ đến chậm, mang vòng hoa lớn, xe có lọng, khiến Tuyết nhìn hắn với ánh mắt biết ơn. Cụ bà hạnh phúc vì Xuân giúp đám tang trở nên danh giá. Xuân cũng vui khi được trả công bằng một tờ bạc 5 đồng gấp tư.
“Hạnh phúc của một tang gia” thật sự phản ánh sự hài hước trong tang lễ, với cụ cố Hồng mếu máo, ông phán mọc sừng khóc to.
2. Nghệ thuật trào phúng xuất sắc:
- Đám tang được mô tả như một đám rước với nhiều vai diễn kỳ quặc từ tầng lớp tư sản giả. Tác giả bày tỏ sự châm biếm sâu sắc.