BÀI LÀM
Đây là một bài thơ dài 150 dòng viết về cảnh Việt Bắc vào thời điểm nước ta giành chiến thắng, hoàn toàn giải phóng miền Bắc từ ách đô hộ Pháp. Tác giả Tố Hữu thể hiện tình cảm sâu nặng với quê hương cách mạng của mình qua những dòng thơ đằm thắm, thiết tha. Bài thơ này không chỉ là tâm sự riêng của tác giả mà còn phản ánh tinh thần cách mạng, lòng yêu nước, yêu dân của những người cán bộ, chiến sĩ trong thời kỳ kháng chiến. Đây là một kiệt tác văn học mang đậm tinh thần dân tộc, là nguồn cảm hứng bất tận cho thế hệ sau này.
Nhớ tiếng ve râm ran trong rừng chiều
Đèn dầu sáng soi lối suối xa
Nhưng cũng có những khung cảnh đầy cảm xúc, nghèo khổ, hiu quạnh nhưng đong đầy tình thương:
Bên nhau, chia nhau củ cải để cùng vượt qua
Cùng nhau sẻ chia bữa cơm, chăn sưởi ấm áp
Nhớ bóng dáng mẹ trên cánh đồng nắng cháy
Dắt con nhỏ lên đồng, hái từng bông ngô
Một lần nữa, những khoảnh khắc riêng tư hiện về:
Bước chân in dấu qua sương khói
Bếp lửa sáng lung linh, chờ người thương trở về từ sớm đến khuya.
Nhưng điều đáng nhớ hơn cả là những câu thơ tái hiện cuộc sống bình dị, gian khổ của nhân dân miền núi với tình thương và lòng trung thành với cách mạng, cuộc chiến: Lá treo lau cánh rung đục
Ngay sau đó, những dòng thơ mô tả cuộc kháng chiến ở Việt Bắc hiện lên với những hình ảnh to lớn, hùng vĩ, sôi động với các nhóm quân dân công sôi nổi trên đường đi:
Nhìn về những con đường Việt Bắc của chúng ta
Mỗi đêm, tiếng bom đạn rền như đất động
Quân đội đi qua, bước chân vững vàng
Ánh sao trên đỉnh súng và mũ bảo hiểm
Dân công đang rải lửa trên từng con đường
Bước qua những ngọn đồi đá với lửa bùng cháy...
Phần đầu của bài thơ kết thúc với hình ảnh một cuộc họp của Trung ương Đảng và Chính phủ, trái tim của cuộc chiến, được mô tả đơn giản mà trang nghiêm, gần gũi qua tám dòng thơ sáng đẹp, rõ ràng. Tố Hữu sử dụng những vần thơ gần gũi với dân tộc, trang trọng và ý nghĩa để tôn vinh niềm tin của nhân dân toàn quốc vào Việt Bắc:
Ở những nơi mà bóng tối của kẻ thù lẩn tránh
Nhìn lên Việt Bắc: Ánh sáng của Chủ tịch soi rọi
Ở mọi nơi nỗi đau giống nhau
Hướng về Việt Bắc để nuôi dưỡng lòng kiên định
Không ai quên những mười lăm năm ấy
Quê hương cách mạng đã lập nên Cộng hòa...
Với hình thức đối đáp ta - mình, mình - ta, bài thơ Việt Bắc gần gũi, quấn quýt với lòng người, tạo nên cảm giác thân thuộc, gần gũi với bất kì ai đều là người Việt Nam. Tinh tế và trữ tình, nó đậm chất văn hóa dân tộc, dìu dặt về tình cảm, âm nhạc.
Bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu được xem là điểm cao nhất của văn học cách mạng ở đất nước ta.