Buzz
Phân tích đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều gồm 3 mẫu hay nhất, giúp học sinh lớp 9 thấy rõ bức tranh hiện thực về xã hội xưa và tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du.
Bằng cách miêu tả ngoại hình, cử chỉ và ngôn ngữ đối thoại, Nguyễn Du đã thành công trong việc khắc họa tính cách nhân vật và bộc lộ bản chất xấu xa, đê tiện của Mã Giám Sinh. Bài viết cũng lên án những thế lực tàn bạo chà đạp lên tài sắc và nhân phẩm của người phụ nữ.
Phân tích Mã Giám Sinh mua Kiều - Mẫu 1
Trong xã hội phong kiến suy tàn, nơi bất công gặp phải, phụ nữ thường là nạn nhân đau thương nhất. Như thi sĩ Nguyễn Du đã miêu tả trong bài thơ của mình: 'Đau lòng cho số phận của phụ nữ, Lời nói rằng bạc mệnh là điều chung.'. Trong thời đại mà Nguyễn Du sống, dường như việc phụ nữ gặp phải bạc mệnh là điều không tránh khỏi. Và cuộc đời của Thúy Kiều, một cô gái sở hữu tài năng và sắc đẹp, là minh chứng cho điều đó. Đoạn trích về Mã Giám Sinh mua Kiều chỉ là một phần nhỏ trong dàn bạc mệnh của cuộc đời nàng.
Đoạn trích này nằm ở phần thứ hai (Gia biến và lưu lạc) trong tác phẩm Truyện Kiều. Sau khi bị vu oan bởi một thằng bán tơ, gia đình Thúy Kiều lâm vào cảnh tan tác, đau lòng. Tài sản bị cướp mất, cha và em trai Kiều bị lũ sai nha đầu trâu mặt ngựa bắt bớ, tra hỏi. Số tiền mà chúng yêu cầu là quá lớn: Cần ba trăm lạng để giải quyết vụ này. Kiều không còn cách nào khác ngoài việc buông nước mắt, hy sinh mối tình đầu với Kim Trọng để chuộc cha và em trai ra khỏi cảnh lao tù.
Bằng bút pháp tinh tế và tài năng, Nguyễn Du đã mô tả rất sống động nhân vật Mã Giám Sinh, một kẻ buôn bán thịt và người. Đồng thời, ông cũng lồng ghép nỗi đau thương và sự tuyệt vọng của Thúy Kiều - một người con gái tài năng và xinh đẹp, nhưng lại bị xem như một món hàng không có cảm xúc, chỉ được mua bán mà không được sự thương hại. Những lời tố cáo về tội ác của xã hội phong kiến suy tàn và lời kêu gọi cứu giúp con người đã được Nguyễn Du ẩn chứa qua từng hình ảnh, từng từ ngữ trong đoạn trích này.
Việc Thúy Kiều muốn bán bản thân mình đã gây ra nhiều tranh cãi trong dư luận, vì ai cũng biết về cô - một cô gái nổi tiếng với tài năng và sắc đẹp. Mã Giám Sinh đã sử dụng dịch vụ môi giới để dẫn dắt cô về nhà mình, để cưới cô làm vợ.
Một điều dễ nhận thấy trong bút pháp mô tả nhân vật của Nguyễn Du là khi ông miêu tả những nhân vật chính diện (như chị em Thúy Kiều, Kim Trọng, Từ Hải…) thì ông sử dụng một cách mô tả lãng mạn; còn khi miêu tả những nhân vật phản diện (như Tú Bà, Mã Giám Sinh, Hồ Tôn Hiến…) thì ông sử dụng một cách mô tả rất chân thực. Nhờ vào cách viết này, người đọc có thể nhận biết được nhân vật thuộc loại nào và thái độ của tác giả đối với họ như thế nào. Mã Giám Sinh cũng không là ngoại lệ trong công thức đó.
Tài năng của Nguyễn Du không nằm ở việc miêu tả dài dòng, mà ẩn chứa trong việc chọn lọc những chi tiết tiêu biểu, thể hiện được bản chất của nhân vật. Mã Giám Sinh được mô tả như một người bí ẩn, không ai biết rõ về quê quán và nền tảng gia đình của hắn. Tuy nhiên, cách nói chuyện của hắn đã phần nào lộ ra tính cách. Hắn không có tính kỹ lưỡng và lịch sự như một học giả nên thường bộc lộ sự vô tư, không có tôn trọng.
Mọi thứ đều mơ hồ và không rõ ràng. 'Giám Sinh' không phải là tên riêng mà là tên gọi chung của sinh viên trường Quốc tử giám. Thậm chí cả về quê quán của hắn cũng là một ẩn số. Cách nói chuyện của Mã đã cho thấy một phần về tính cách của hắn, không có tính nghiêm túc và lịch sự như một học giả.
Ngoại hình của Mã có nhiều điểm mâu thuẫn. Tuổi tác của hắn không rõ ràng, với các từ 'niên trạc ngoại tứ tuần' khiến cho mọi người khó xác định được. Cách ăn mặc và diện mạo của hắn cũng không phản ánh đúng với tuổi tác thực sự, thường có vẻ trẻ trung hơn so với tuổi thật.
Nguyễn Du đã sử dụng những từ ngữ như 'nhẵn nhụi', 'bảnh bao' để miêu tả Mã Giám Sinh, nhấn mạnh vào sự mỉa mai và châm biếm. Mã Giám Sinh cố gắng tạo ra một hình ảnh trẻ trung và hào nhoáng bên ngoài nhưng thực ra, hắn là một người không có chút tôn trọng và lịch sự.
Bằng một câu nói: 'Trước thầy sau tớ lao xao', Nguyễn Du đã phác họa rõ hình ảnh của Mã Giám Sinh khi hỏi vợ. Thái độ của hắn thể hiện sự kiêu căng và không tôn trọng, không tuân thủ phép tắc xã hội.
Nỗi riêng mình cộng thêm nỗi của gia đình,
Bước chân trên thềm hoa, nước mắt rơi thành hàng lệ.
Ngượng ngùng trước gió, e dè trước sương mờ,
Lấp lánh hoa bóng, nhìn thấy khuôn mặt dày thêm phần xấu xí.
Mối tình càng trói buộc, bắt đôi bàn tay lại,
Nét buồn như cúc mảnh mai, điệu gầy như cành mai.
Nguyễn Du vẫn sử dụng bút pháp quen thuộc để miêu tả những nhân vật yêu thích của mình: lệ hoa, cúc, mai... Vẻ đẹp của Kiều ngay cả khi nàng đang gặp khó khăn tột cùng vẫn khiến hoa thua, cỏ lui. Sự tuyệt vời của nàng làm lòng người xao xuyến.
Nghệ thuật mô tả tinh tế được Nguyễn Du khai thác sâu trong việc miêu tả Kiều. Tâm trạng chân thành của tác giả đã làm vỡ tan bản chất cổ điển và gợi lên sự đồng cảm đích thực từ độc giả. Chúng ta đồng cảm với Thúy Kiều và căm hận xã hội phong kiến đã phá hủy gia đình nàng, buộc nàng phải đối mặt với cuộc sống khó khăn.
Trích đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều là minh chứng cho tài năng tâm lý và xây dựng nhân vật tài ba của Nguyễn Du. Truyện Kiều là một trong những tác phẩm kêu gọi sự đồng cảm trước số phận không may của phụ nữ.
Đồng thời, nó là một lời phê phán âm thầm, nhưng cũng rất mạnh mẽ, về xã hội phong kiến suy đồi đã sinh ra những kẻ bất lương như Mã Giám Sinh; Họ sẵn lòng vì lợi ích cá nhân mà bất kỳ hành động nào cũng có thể phá hủy nhân phẩm. Nguyễn Du muốn truyền đi thông điệp rằng: Hãy ngăn chặn những tay tội phạm! Hãy bảo vệ những giá trị nhân văn!
Phân tích về việc Mã Giám Sinh mua Kiều - Mẫu 2
Trong lúc đang sống trong hạnh phúc của tình yêu đầu đời, trong sạch với Kim Trọng, gia đình của Kiều đột ngột gặp phải vu oan và bị giáng họa. Không lòng nào chịu nhìn thấy gia đình tan nát, Thúy Kiều quyết định đau lòng từ bỏ tình yêu của mình với Kim Trọng, tự nguyện bán mình để có tiền cứu cha và em trai.
Tận dụng tình huống đau đớn của Kiều, Mã Giám Sinh, người được mô tả là “một đứa phong tình đã quen”, đề xuất cưới Kiều nhưng thực chất là mua nàng về làm nô tì tại nhà hàng thanh lâu của hắn cùng với mụ Tú Bà ở Lâm Tri. Đoạn trích này mô tả cảnh mua bán, vạch trần bản chất của Mã Giám Sinh và mở đầu cho khoảng thời gian 15 năm lưu lạc đầy cay đắng của Kiều.
Với bút pháp sắc sảo trong việc miêu tả và sự căm ghét sâu sắc của tác giả, Nguyễn Du đã phác họa bộ mặt tàn ác, đáng sợ của bọn “buôn bán thịt người”. Trong cảnh này, Mã Giám Sinh đóng vai một sinh viên Quốc Tử Giám đến để “lễ vấn danh”, xem mặt, dạm hỏi Kiều về việc làm vợ lẽ. Nhân vật giả mạo này, mờ ám và lẩn khuất, từ tên đến quê quán. Bút pháp của Nguyễn Du từng nét khắc sâu hình ảnh Mã Giám Sinh và bản chất ghê tởm của hắn:
“Quá niên trạc ngoại tứ tuần…
“Ghế trên ngồi tót sỗ sàng”
Mã Giám Sinh vẫn giữ vẻ lịch lãm dù đã ngoại tứ tuần, mặc dù trông hắn như một gã trai lơ. Lũ thầy, tớ kéo đến nhà Kiều làm cho cuộc gặp gỡ trở nên nhộn nhịp và lố bịch... và cử chỉ tự phong cách của hắn đã làm rơi mặt nạ sinh viên, tiết lộ bản chất thực sự của một kẻ vô học, thô lỗ.
Nguyễn Du miêu tả một cách khách quan cảnh mua bán nhưng bản chất thật của Mã Giám Sinh vẫn được phơi bày hoàn toàn. Dù được che đậy khéo léo bằng mọi thứ mánh lới xảo quyệt nhưng diện mạo, thái độ, cử chỉ, hành vi và ngôn ngữ của hắn vẫn tiết lộ bản chất của một kẻ 'buôn thịt bán người' đê tiện.
Trong suy tư của Mã Giám Sinh, Kiều cùng tài sắc của nàng chỉ là một món hàng để hắn có lợi. Hắn đắn đo khi 'cân sắc, cân tài', hắn 'ép', hắn 'thử' tài nghệ của nàng như mua bán một món hàng. Khi đã hoàn toàn vừa lòng, bản chất buôn bán của hắn vẫn lộ ra trong thái độ 'tuỳ cơ dặt dìu' khi thương thảo. Bản chất này vẫn được che đậy bằng những lời lẽ mĩ miều, sang trọng:
'Rằng mua ngọc đến Lam Kiều
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?'
Cuối cùng, bản chất của hắn đã được bộc lộ một cách trắng trợn và bỉ ổi nhất:
'Cò kè giảm một, tăng hai
Giờ đây giá vàng ngoài bốn trăm'.
Với việc mặc cả 'cò kè' vô liêm sỉ và bẩn thỉu này, màn kịch 'lễ vấn danh' đã rõ ràng lộ bản chất là một cảnh 'mua thịt bán người' một cách trắng trợn và Mã Giám Sinh hiện hình là một tên buôn bán đê tiện nhất và kinh tởm nhất.
Trong đoạn trích này, hình ảnh của Thúy Kiều hiện ra với tất cả nỗi buồn đau, xót xa và ê chề. Là một cô gái tài năng và xinh đẹp, đang sống trong cảnh 'êm đềm trướng rủ, màn che, tường đông ong bướm đi về mặc ai', lại đang ngập tràn trong hạnh phúc của mối tình đầu trong trắng thì bất ngờ gặp tai họa. Kiều trở thành một món hàng cho bọn 'buôn thịt, bán người' trao tay mua bán, cò kè và mặc cả. Tâm hồn nhạy cảm của nàng đã cảm nhận sâu sắc cảnh ngộ éo le, vừa hổ thẹn, vừa dơ dáy, vừa đau đớn và nhục nhã của mình:
'Nỗi mình thêm nỗi nhà………….
Ngừng hoa bỗng thấy xấu hổ, trông gương mặt ấy cảm thấy xấu hổ'.
Kiều đồng cảm cho mối tình của mình (nỗi mình), đồng thời cũng đau xót cho gia đình (nỗi nhà), lệ rơi không ngớt. Kiều như cành hoa trước mặt gió sương, dù 'dợn gió, e sương', vì sương gió làm hoa tàn, rụng. Và vì tự so sánh bản thân với hoa, nên thấy xấu hổ khi nhìn thấy hoa. Đó là đạo đức thầm kín của Kiều. Trong khi đó, mụ mối cứ giới thiệu Kiều như một món hàng, một vật phẩm: 'vén tóc, bắt tay' cho khách xem. Bắt nàng làm thơ, đánh đàn cho khách xem. Còn Kiều thì 'nét buồn như cúc, điệu gầy như mai'.
Trong màn trình diễn “lễ vấn danh” này, dưới sự chỉ đạo của mụ mối và áp đặt của Mã Giám Sinh, Kiều thực hiện mọi việc như là một “cái máy”. Bán bản thân để cứu cha, giúp em là hành động tự nguyện của nàng, do đó nàng phải chịu đựng và cam chịu mọi điều.
Thể hiện qua bút pháp của Nguyễn Du, Thúy Kiều xuất hiện với sự im lặng hoàn toàn nhưng không thể giấu được nỗi đau đớn, xót xa, tủi nhục và ê chề vì nàng luôn biết về nhân phẩm mà lại bị chà đạp. Kiều đau lòng trước số phận không công bằng, đau lòng khi suy nghĩ về “nỗi mình” – tình duyên dang dở, đau lòng vì “nỗi nhà” đầy bất hạnh. Cảm xúc chủ đạo của Kiều là đau đớn, nước mắt không ngớt:
Cũng phải nói rằng, trong Truyện Kiều, Nguyễn Du đã miêu tả cảnh bán người như là cảnh “cành hoa được bán cho thuyền lái buôn”. Bằng cách miêu tả ngoại hình, cử chỉ và ngôn ngữ đối thoại, Nguyễn Du đã vẽ nên tính cách của nhân vật, tiết lộ bản chất xấu xa, đê tiện của Mã Giám Sinh và lên án những thế lực tàn bạo đè nặng lên tài sắc và nhân phẩm của người phụ nữ. Đồng thời, ông cũng thể hiện sự thương cảm sâu sắc trước nỗi đau oan trái của Thúy Kiều từ lúc đầu của cuộc đời khổ đau của nàng.
Phân tích Mã Giám Sinh mua Kiều - Phần 3
Suốt thời gian đọc Truyện Kiều, các nhà nghiên cứu thường không chú ý nhiều đến đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều. Liệu có phải vậy không? Một lần, tôi đã chia sẻ ý kiến này với một nhà giáo, và hỏi: 'Ông nghĩ sao về điều này?'. Nhưng ông giáo viên không trả lời ngay, mà đi ra vườn. Tôi theo sau, trong lòng băn khoăn: 'Liệu ông có không hài lòng với ý kiến của tôi không nhỉ?'
Khi đứng trước khóm hoa ngâu, tay lựa chọn và gỡ nhẹ từng bông hoa, chiếc lá, cụ hỏi: 'Văn thơ đúng là như thế nào?'. Tôi cảm thấy lúng túng trong khoảnh khắc đó. Cụ nói: 'Đừng vội trả lời. Vài năm sau, ba bốn mươi năm sau cũng không muộn, khi tôi đã ra đi, anh hãy viết ra, lúc nào rảnh rỗi thì thắp hương cho tôi và đọc câu trả lời'.
Cụ nói tiếp: 'Văn thơ đúng là khiến cho con người thanh lọc một chút, thanh sạch hơn một chút... phải không?. Nhưng khi tôi nhắc đến đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều, thì thấy đó là chuyện kinh tởm và tức giận. Thường tôi chỉ lướt qua'. Rồi cụ cười nhẹ không phát ra tiếng.
Vậy nên, không phải các cụ ta xưa không để ý đến đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều, mà thực ra, họ đã có ý kiến về nó. Đọc lên, nhớ lại, thấy 'kinh tởm' và 'tức giận', thì không muốn nói thêm. Phân tích văn thơ là khoa học, nhưng cũng phản ánh cá tính, làm thế nào tránh khỏi được?
Cảm giác 'kinh tởm' khi đọc về việc Mã Giám Sinh mua Kiều, có lẽ bắt nguồn từ suy nghĩ này: Hóa ra, từ hàng trăm năm trước, việc mua bán người đã trở thành một nghề. Nghề này được thể hiện qua bút pháp của Nguyễn Du. Chỉ cần đề cập đến 'Sự lòng' – một câu chuyện buồn 'nói với quan' (Tại sao không 'nói' với hàng xóm, bà con, mà lại với 'quan'?
Chắc là vì gia đình Kiều đã biết rằng trong xã hội hiện nay, có một loại người như vậy, cần phải nhờ họ giải quyết mới được), chỉ mới thế thôi, nhưng đã được 'đồn đại, lan truyền'. Vì đã 'lan truyền' nên mụ mối mới có cơ hội kinh doanh, mới có thể thu hút người từ xa (viễn khách) đến. Với nghề mua bán người, giá trị của con người, vẻ đẹp và tài năng của con người đã từng được coi là 'nổi tiếng', có thể chỉ có một hai người như vậy nổi bật trong xã hội, đã bị đặt vào trạng thái suy nghĩ, ép buộc thử thách... rất lạnh lùng.
Trong cuộc mua bán này không có chút lòng từ, sự thông cảm mà chỉ là sự 'Cò kè bớt một thêm hai' suốt buổi để rồi 'Giờ lâu ngã giá vàng ngoài bốn trăm'. Trong cuộc giao dịch đó, Thúy Kiều chỉ là một món hàng, nên cô không có quyền phát biểu. Người tham gia (cười) chỉ là mụ mối và Mã Giám Sinh – Họ là những người làm nghề thực thụ mà!
Tuy nhiên, cuộc giao dịch lại được che đậy dưới hình thức một cuộc 'tìm hiểu' để cưới vợ, vì vậy mới kết thúc bằng câu 'Hãy đưa canh thiếp trước cầm làm nghi, rồi hẹn ngày nạp thái vu quy'!
Xã hội văn minh là nơi có nhiều ngành nghề với nhiều chuyên gia ở từng lĩnh vực, từng bước công việc rõ ràng. Nhưng trong một xã hội đầy tài năng và nhân phẩm như Thúy Kiều lại rơi vào tay bọn buôn người, thì thật là kinh tởm! Đó không phải là xã hội văn minh.
Nhiều người đọc đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều cũng cảm thấy tức giận. Tức vì thấy dung mạo xa hoa nhưng nghi ngờ của Mã, sự ồn ào, xôn xao của thầy tớ, và đặc biệt là cái kiểu 'Ghế trên ngồi tót số sàng' của hắn. Ai cho phép hắn hành động như vậy? Tiền. Hắn sử dụng tiền. Nhưng dân chúng cũng đã nhận ra rằng kẻ giàu có thỉnh thoảng 'quá lời', nhưng 'người nghe ồn ào' rồi.
Ở đây, cách Mã xử lý không chỉ thể hiện sự bần tiện, không đáng trọng của hắn, mà còn bày tỏ cả sự đau đớn, bất hạnh của gia đình Thúy Kiều, sự tuyệt vọng khi phải đối mặt với sức mạnh của tiền bạc trong xã hội hiện nay.
Có người đã trách Nguyễn Du tại sao lại tạo ra đoạn này cẩn thận đến vậy. Càng cẩn thận càng đau lòng chỉ thôi. Nếu đã cẩn thận như vậy, tại sao không để ai đó nói vài lời, không để ai đó làm vài điều an ủi động viên Thúy Kiều? ... Tôi nghĩ: điều đó chỉ là vì chúng ta ghét Mã Giám Sinh, thương cảm với Thúy Kiều mà nghĩ ra. Đây là quy tắc buôn bán, thậm chí có lẽ còn kín đáo, nghiêm túc hơn khi thực hiện ở trong nhà cao cấp (như làm dâu vậy!), vì vậy ông Nguyễn viết như vậy, tạo ra như vậy cũng là hết sức chính xác.
Ngoài ra, cũng cần nhận thấy rằng: Đằng sau sự im lặng, có vẻ như là lạnh lùng và thờ ơ của ông Nguyễn Du khi kể lại và tái hiện đoạn này như vậy, là toàn bộ một trái tim đầy thương cảm với số phận của Thúy Kiều, khi Nguyễn Du viết:
Hạt mưa như thể nói về số phận thê thảm
Dám dùng mảnh cỏ, quyết định bồi thường ba mùa xuân.
Điều đó chứng tỏ ông không chỉ thương cảm mà còn đồng cảm với tình hình của Thúy Kiều rất nhiều (Thương cảm là quý, trong thương cảm có sự đồng cảm, đó mới là sự biết ơn, mới là sự thông cảm, toàn bộ một trái tim đầy thương cảm, người ta nói Nguyễn Du là nhà nhân đạo chính trị chính là vì điều đó). Chưa dừng lại ở đó, đó là với Thúy Kiều. Với sự buôn bán kia, với gã lợi dụng tiền bạc kia, ông chỉ cần một câu:
Đã có tiền trong túi, mọi việc sẽ được giải quyết!
Đây là tổng kết của đoạn đau lòng này, cũng là một lời cảnh báo trước cho những người như Mã và cả những kẻ tham lam nhục nhã khi ép buộc người khác phải nộp tiền. Chúng ta thấy ở đây sự nhếch mép và cả tiếng cười lạnh lùng, ít ỏi của nhà thơ tâm hồn: Hãy nghĩ về điều đó đi, vì tiền đã sẵn có rồi ...
