Buzz
Phân tích giá trị thực tiễn trong đoạn trích 'Vào phủ chúa Trịnh'.
Nhà văn Stendhal từng nói: 'Văn học là tấm gương phản chiếu xã hội'. Với nhiệm vụ phản ánh trung thực đời sống, nhà văn là những người ghi chép chân thực nhất về xã hội. Trong thể loại văn học, 'Thượng kinh kí sự' của Lê Hữu Trác nổi bật với việc mô tả chi tiết cuộc sống xa hoa của phủ chúa thời kỳ XVIII. Đoạn trích 'Vào phủ chúa Trịnh' không chỉ tái hiện sự hào nhoáng mà còn thể hiện cái nhìn và thái độ của tác giả với cuộc sống của vua chúa.
Giá trị thực tiễn của văn học chính là những hiện thực đang xảy ra trong xã hội và con người mà nhà văn phản ánh. Tùy vào sự sáng tạo của tác giả, những hiện thực này có thể hoàn toàn đồng nhất với thực tại hoặc được thay đổi qua lăng kính chủ quan của tác giả. Bên cạnh giá trị nhân đạo, giá trị thực tiễn giúp tác phẩm văn học tồn tại lâu dài và ghi dấu các nhà văn chân chính.
Lê Hữu Trác, còn được biết đến với tên gọi Hải Thượng Lãn Ông, không chỉ là một bác sĩ tài ba mà còn là một nhà văn. Dù ông không có nhiều tác phẩm văn học, nhưng mỗi tác phẩm của ông đều chứa đựng giá trị và ý nghĩa sâu sắc. Ông đã rời xa sự ồn ào của danh lợi, trở về quê ngoại ở Hương Sơn (Hà Tĩnh) trong thời kỳ hỗn loạn để tiếp tục hành nghề y và dạy nghề thuốc. Tuy nhiên, với tài năng y thuật của mình, ông đã được mời vào phủ chúa Trịnh để chữa trị cho Thế tử.
Đoạn trích 'Vào phủ chúa Trịnh' phản ánh một cách chân thực cuộc sống sang trọng và quyền lực trong phủ chúa. Tác giả miêu tả một cảnh tượng lộng lẫy, với cây cối um tùm, chim hót líu lo, hoa nở rực rỡ và mùi hương thoang thoảng. Sự xa hoa được thể hiện qua các hành lang quanh co và những món đồ trang trí kỳ lạ. Mặc dù tác giả là người sinh ra trong phồn hoa đô thị, ông vẫn cảm thấy choáng ngợp trước sự độc đáo và lộng lẫy của phủ chúa.
Màu sắc chủ đạo trong phủ chúa chủ yếu là đỏ và vàng, làm nổi bật sự giàu sang nơi đây. Tác giả mô tả các đồ vật được sơn son thếp vàng, từ sập giường đến các cột nhà. Ngay cả mâm cơm cũng được trang bị bằng vàng bạc, với món ăn là những đặc sản quý hiếm. Sự xa hoa này là kết quả của biết bao mồ hôi và xương máu của những người dân vô tội. Họ phải làm việc cực nhọc, thậm chí hy sinh tính mạng để xây dựng những công trình lộng lẫy này, trong khi các vua chúa lại dùng quyền lực để bóc lột thành quả lao động của họ, tương tự như hành động của giặc Minh khi xâm lược nước ta.
Nướng dân đen trên ngọn lửa dữ dội
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tội ác
Dù sống trong không gian xa hoa và cuộc sống đầy đủ, nơi đây không phải lúc nào cũng mang lại sự dễ chịu. Ngược lại, không khí nơi phủ chúa lại rất ngột ngạt, dù quanh đây tràn ngập mùi hương thơm. Điều này khiến Thế tử mắc bệnh không khỏi, vì sống trong môi trường quá ấm áp và ăn uống thừa thãi làm cho sức khỏe suy yếu. Một cuộc sống sung túc nhưng thiếu vận động đã dẫn đến căn bệnh của người giàu, và Lê Hữu Trác đã tinh ý nhận ra điều này tại nơi tưởng chừng hoàn hảo nhất ở trời Nam.
Trong phủ chúa Trịnh, sinh hoạt hàng ngày được tổ chức theo trật tự và phép tắc rất nghiêm ngặt: 'Người giữ cửa thông báo ồn ào, các quan chức đi lại như mắc cửi. Vệ sĩ canh gác, ai ra vào đều phải có thẻ', 'lính gác cửa đứng nghiêm trang'. Những quy định nghiêm ngặt cho thấy quyền lực to lớn ở đây. Để gặp Thế tử và khám bệnh, phải vượt qua nhiều lớp cản trở và thực hiện nghi lễ lạy bốn lần mới được rời đi. Những quy tắc nghiêm ngặt khiến tác giả cảm thấy căng thẳng và không thoải mái, chỉ biết 'ngước nhìn rồi lại cúi đầu', 'nín thở' và 'khúm núm'.
Do sự không màng danh lợi của thầy thuốc và áp lực từ tình huống, ông phải đấu tranh nội tâm mạnh mẽ khi kê đơn thuốc cho Thế tử. Nếu chữa khỏi bệnh, ông có thể bị giữ lại mà không trở về núi rừng, nhưng ông cũng không thể vì lợi ích cá nhân mà quên đi lòng trung thành của một bề tôi và đạo đức của một thầy thuốc, luôn sẵn lòng cứu chữa bệnh nhân không phân biệt giàu nghèo hay thiện ác.
Lòng thiện nằm ở việc cứu người
Lòng sơ không mong cầu điều gì
Cuộc sống xa hoa trong phủ chúa Trịnh được Lê Hữu Trác khắc họa một cách chân thực và chi tiết qua cái nhìn tỉ mỉ của ông. Tác giả sử dụng cách kể chuyện tuyến tính theo thời gian và không gian, kết hợp với ngôi kể thứ nhất, từ đó làm cho mọi sự việc trở nên sống động hơn. Độc giả cảm nhận được sự chính xác của những gì được mô tả, như thể chính mình đang chứng kiến cuộc sống lộng lẫy và sự cướp bóc công khai của các vua chúa, những người hưởng thụ sự giàu sang trên sự khốn cùng của người dân.
Đoạn trích 'Vào phủ chúa Trịnh' mang đến một giá trị hiện thực sâu sắc. Tác giả không chỉ chỉ trích lối sống xa hoa và quyền quý của phủ chúa mà còn thể hiện sự đồng cảm với cuộc sống khổ cực của người dân. Qua đó, độc giả nhận thấy nhân cách cao đẹp của Lê Hữu Trác, với sự tận tâm của một lương y và lối sống không mưu cầu danh lợi. Ông là tấm gương sáng cho thế hệ y bác sĩ và tất cả mọi người học tập.
Hy vọng bài viết của Mytour đã mang đến cho quý độc giả những thông tin hữu ích. Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm theo dõi của các bạn và chúc các bạn học tập tốt.
