1. Bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh là một tác phẩm nghệ thuật tình cảm đặc sắc. Sức sống và vẻ đẹp tinh thần của nhà thơ cũng như những sáng tạo nghệ thuật trong bài thơ đều liên quan chặt chẽ đến hình ảnh trung tâm - hình ảnh “sóng”. Bài thơ là những cơn sóng tinh thần của tác giả được đánh thức khi đứng trước biển cả, đối mặt với những đợt sóng vô tận. Sóng là biểu tượng tiềm ẩn của bản thân tâm trí của nhà thơ, đôi khi hòa nhập, đôi khi phản ánh sự phân đội của “em”. Người phụ nữ trong bài thơ nhìn vào sóng để thấy rõ lòng mình, sử dụng sóng để diễn đạt cảm xúc của mình. Với hình ảnh của sóng, Xuân Quỳnh thể hiện tâm trạng của mình một cách chân thành và trong sáng.
2. Trong bài thơ, hình ảnh của “sóng” được thể hiện qua âm điệu. Bài thơ có một âm điệu nhịp nhàng, thỉnh thoảng sôi động, thỉnh thoảng trầm bổng, tạo ra một cảm giác liên tục của những đợt sóng. Nhịp điệu này cũng là nhịp đập của trái tim tác giả, một trái tim không ngừng biến động, chứa đựng những khát khao mãnh liệt.
3. Mỗi tính cách của sóng đều phản ánh một khía cạnh của tâm hồn. Sóng có thể “dữ dội và êm đềm, ồn ào và yên bình”, những trạng thái đối lập này cũng giống như tâm tính và tính cách của người phụ nữ đang yêu: họ sống với những trạng thái tâm trạng đối lập, chứa đựng những khát vọng và sức mạnh tiềm ẩn. Với khao khát lớn lao như vậy, sóng không chịu dừng lại ở bờ, vì “không hiểu chính mình”, sóng phải “tìm kiếm tận cùng đại dương”, hành trình đến bờ biển rộng lớn, vượt qua những hạn chế hẹp hòi để đạt được tự do của tâm hồn. Đến bờ biển rộng lớn, sóng mới thực sự hiểu được bản thân, nhận biết mọi sức mạnh và khát vọng của mình.
Sóng là vĩnh cửu với thời gian, cũng như khát vọng tình yêu của loài người - một khát vọng không ngừng trong tim của tuổi trẻ:
Ôi, sóng của ngày xưa
Và ngày mai vẫn như vậy
Khát vọng tình yêu
Lung linh trong trái tim trẻ.
Sóng là sự hiểu biết về bản chất không thể định nghĩa được của tình yêu.
Sóng bắt nguồn từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không rõ nữa
Khi nào chúng ta yêu nhau?
Sóng là hình ảnh của sự khao khát mãnh liệt, của sự vượt qua mọi giới hạn. Nó lan tỏa khắp nơi, từ đáy biển sâu đến bề mặt nước, từng chút một, từng giây một:
Con sóng ẩn chứa dưới lòng đại dương
Con sóng nổi lên trên biển
Ôi con sóng khao khát bờ cõi
Ngày đêm không dừng lại
Như những khao khát trong trái tim người con gái:
Lòng em tràn ngập nỗi nhớ về anh
Cả trong giấc mơ cũng không ngừng nghỉ
Nếu ở trên, sóng thể hiện sự vô biên và những bí ẩn của tình yêu, thì ở đây, những khát khao của sóng trở nên rõ ràng và giản dị: sóng khao khát đến bờ như em mong được gặp anh. Tình yêu của người phụ nữ ở đây thật mãnh liệt, nhưng cũng thật trong sáng, đơn giản, một tình yêu chân thành và toàn vẹn.
Cuối cùng, sóng cũng giúp nhà thơ thể hiện nỗi khát khao được sống trọn vẹn, hết lòng trong tình yêu, cho tình yêu và được hòa mình vào vĩnh hằng bằng chính tình yêu của mình:
Làm thế nào để tan biến
Trở thành hàng trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn của tình yêu
Để ngàn năm vẫn tiếp tục vỗ bờ
Qua hình tượng “sóng' và cả bài thơ, ta cảm nhận được sức sống và vẻ đẹp của một tâm hồn phụ nữ trong tình yêu. Người phụ nữ ấy mạnh mẽ, tự tin thể hiện những khát khao và cảm xúc mãnh liệt trong lòng mình dành cho tình yêu. Đó thực sự là một nét mới, thậm chí là hiện đại trong thơ ca. Tâm hồn ấy tràn đầy khao khát, không bao giờ yên bình mà luôn tràn đầy sự sống, mãnh liệt “vì tình yêu vĩnh hằng, không bao giờ ngừng nghỉ” (Thuyền và biển). Nhưng đồng thời, đó cũng là một tâm hồn trong sáng, tha thiết và say đắm, một tình yêu trung thành, hoàn toàn dâng hiến mình mà không tiếc nuối. Điều đó gần gũi với mọi người và có nguồn gốc sâu xa trong những niềm tin vững chắc của dân tộc.