Mẫu 1
Lời giải chi tiết:
Nguyên nhân của cuộc chiến này là do Mtao Mxây đã cướp Hơ Nhị - vợ của Đăm Săn. Với người Ê-đê theo chế độ mẫu hệ, việc mất vợ là một sự nhục nhã của cả cộng đồng. 'Chiến thắng Mtao Mxây' là lần thứ hai Đăm Săn phải chiến đấu với kẻ thù để chứng tỏ sự hùng mạnh của Đăm Săn. Chàng phải đối mặt với kẻ thù hung hãn và cũng có sức mạnh phi thường không kém. Hàng loạt hình ảnh so sánh trong đoạn trích cho thấy sự tương phản giữa Đăm Săn và kẻ thù, làm nổi bật sự hào hùng của chàng và sự thảm hại của Mtao Mây. Đó là điểm nổi bật trong nghệ thuật của đoạn trích này, tôn vinh vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn.
Vẻ đẹp của Đăm Săn hiện rõ khi chàng bước vào lãnh thổ của Mtao Mxây. Tù trưởng Sát hung bạo, tự tin và kiêu căng, nhưng cũng phải dè chừng sự hiện diện của Đăm Săn. Hình ảnh của Đăm Săn cùng các đồng minh hiện ra dưới ánh nhìn của kẻ thù thật dũng mãnh với 'khúc mắc sặc sỡ, đầu đội khăn đẹp' cùng với tư thế hừng hực 'Gươm sáng như mặt trời. Thân mình ở trần như quả dưa, sẵn sàng như con sóc. Mắt sáng gấp đôi gấp ba mắt thường'. Hình ảnh so sánh đặc trưng đã làm nổi bật sức mạnh phi thường của người anh hùng, tư thế ấy kết hợp với hành động thách thức 'chặt ống tre thành ba khúc, phá bỏ hàng rào' đầy sức mạnh của chàng. Trong trận chiến với Đăm Săn, dù Mtao Mxây cũng rất dũng mãnh nhưng vẫn tỏ ra sợ hãi trước Đăm Săn. Lời nói của hắn với chàng tiết lộ sự nhát gan: 'Đừng đâm ta khi ta đang đi xuống nhé'. Phản lại, Đăm Săn thể hiện sự khinh bỉ với kẻ thù qua tư thế đương hoàng của mình: 'Sao ta lại đâm ngươi khi ngươi đang đi xuống nhỉ? Ngươi xem, thậm chí con lợn cái của nhà ngươi dưới đất, ta cũng không đâm nữa đâu!'.
Trận đấu giữa Đăm Săn và Mtao Mxây là cuộc đấu giữa 2 tù trưởng mạnh mẽ. Phẩm chất anh hùng trong sử thi là sức mạnh và can đảm. Trận đấu sinh tử này không có chỗ cho kẻ nào yếu đuối. Trong sự tôn vinh của người anh hùng của làng, mọi cử chỉ, ngôn từ và hành động của Đăm Săn đều vượt trội hơn kẻ thù. Chúng ta được chứng kiến màn thi triển múa khiên: Mtao Mxây tỏ ra thể hiện khiêu vũ khi lời nói của hắn được chứng minh bằng 'tiếng khiên lộc cộc, lộp cộp như tiếng mướp đập vào nhau', trong khi Đăm Săn đã dập tắt sự lòe loẹt của hắn bằng sức mạnh phi thường trong màn múa khiên độc đáo. Ngôn ngữ sử thi ca ngợi sức mạnh của con người, ngang bằng với sức mạnh của tự nhiên: 'Một bước nhảy, chàng qua mấy đồi ... nghiêng ngả'. Màn múa khiên thứ hai của chàng còn kinh hoàng hơn, với sức mạnh trừng phạt Mtao Mxây. Sức mạnh của Đăm Săn cũng được tăng lên nhờ sự trợ giúp của người vợ Hơ Nhị, khi nàng ném trầu và thuốc cho chàng, giúp chàng tăng sức mạnh gấp bội.
Đăm Săn không đơn độc trong trận chiến này vì danh dự. Chính nghĩa thuộc về chàng khi các tù trưởng khác mạnh mẽ giúp chàng giành lại người vợ yêu quý. Đồng thời, chàng còn được trợ giúp của thượng đế. Người anh hùng trong sử thi luôn có liên kết với siêu nhiên. Thượng đế đã giúp chàng làm rơi áo giáp của Mtao Mxây. Khi không còn bảo vệ, hắn trở nên thê lương và hèn nhát. Đăm Săn kết liễu kẻ thù trong sự xin lỗi nhục nhã của Mtao Mxây. Đắc lại danh dự, giành lại vợ và chính nghĩa thuộc về Đăm Săn. Chiến thắng được tôn vinh và Đăm Săn sở hữu tất cả tài sản, dân làng và tôi tớ của Mtao Mxây. Hình ảnh trong sử thi được mô tả với quy mô tráng lệ: mọi người tự nguyện theo Đăm Săn như bầy cà tong, đặc như bầy ong, tràn đến như kiến mối. Chàng trở nên uy quyền hơn, với nhiều chiến tích hơn, chiêng trống và chiêng bằng - biểu tượng của sức mạnh tuyệt đối của anh hùng.
Vì vậy, để đáng giá với chiến công, cũng cần có một buổi tiệc mừng chiến thắng lộng lẫy. Lời kêu gọi của Đăm Săn có sức mạnh lan tỏa như một lời nguyền, vì chàng mang lại chiến thắng hào phóng để tôn vinh một cách xứng đáng: 'Hãy đi, bắt trâu! ... Rượu bảy ché, trâu 7 con ... không ai có thể kịp kêu bì'. Nổi bật giữa đám đông hoan hỉ phải là người anh hùng Đăm Săn - tù trưởng mạnh mẽ ít ai sánh kịp. Ngay cả trong không khí yên bình của cộng đồng, vẻ đẹp ấy vẫn nổi bật từ bề ngoại hình đến hành động: mái tóc dài mềm mại ... không bao giờ kỳ quặc. Hơn nữa, ngôn ngữ lớn lao của sử thi so sánh chàng với sức mạnh thần linh: 'Oai linh đến tận thần núi phía Đông, đến tận thần núi phía Tây'. Hình ảnh của Đăm Săn sau trận chiến này được mô tả to lớn và như một bài ca vang lên niềm tự hào về người anh hùng đại diện của cộng đồng: 'Và mọi người không ngừng bàn tán... trong lòng mẹ'. Vẻ đẹp ấy chỉ có thể xuất hiện trong sử thi về anh hùng, chỉ có ngôn ngữ sử thi mới mang lại những vẻ đẹp độc đáo như thế.
Mẫu 2
Lời giải chi tiết:
Theo nhà nghiên cứu Nhi-cu-lin, sử thi 'Đăm Săn' là một tác phẩm thơ về cuộc đời và chiến công của một người anh hùng. Tuy ca ngợi thủ lĩnh Đăm Săn, nhưng tác phẩm cũng ca ngợi toàn bộ cộng đồng - mọi người trong làng. Điều này phản ánh vẻ đẹp của tinh thần đoàn kết và sức mạnh của cộng đồng.
Về mặt thể chất, Đăm Săn được mô tả như một người đàn ông mạnh mẽ và cường tráng. Hình ảnh vạm vỡ của chàng được thể hiện qua hàng loạt so sánh và phóng đại trong đoạn văn, làm nổi bật vẻ đẹp mạnh mẽ và kiên định của Đăm Săn, đồng thời thể hiện sự kính trọng của cộng đồng dành cho anh hùng của họ.
Ngoài vẻ đẹp về thể chất, Đăm Săn còn được tôn vinh về phẩm chất anh hùng trong trận chiến với Mtao Mxây. Tư duy quả quyết và sự kiên định của chàng được thể hiện rõ khi chống lại sự ngạo mạn và khiêu khích của kẻ thù. Trận đấu đầy kịch tính giữa Đăm Săn và Mtao Mxây là biểu hiện của sức mạnh và quyết tâm phi thường của anh hùng, cũng như sự chân thành của Đăm Săn đối với cộng đồng.
Đám đông sau chiến thắng không chỉ đơn thuần là một nhóm người, mà họ là một phần của gia đình lớn hơn. Họ cùng nhau chia sẻ niềm vui và hạnh phúc, tạo ra một không khí ấm áp và tràn đầy hy vọng cho tương lai.
Trong sử thi 'Đăm Săn', việc xây dựng nhân vật Đăm Săn không chỉ là việc mô tả vẻ đẹp và sức mạnh, mà còn là việc tôn vinh những giá trị và lòng trung thành của một người anh hùng đích thực.
Mẫu số 3
Lời giải chi tiết:
Từ hàng thế kỷ nay, cư dân Ê-đê đã cùng tập trung quanh lửa trại, nghe không biết chán từ đêm này qua đêm khác câu chuyện về Đăm Săn, bài ca về vị tù trưởng anh hùng của dân tộc mình với những chiến công xuất sắc trong việc xây dựng và bảo vệ cộng đồng khỏi kẻ thù ác độc. Trong những chiến công hào hùng đó, điều làm say đắm lòng người vẫn là đoạn “Chiến thắng Mtao Mxây”, chứng tỏ tài năng, lòng dũng cảm phi thường và sức mạnh vô song của Đăm Săn.
Cuộc chiến này bắt nguồn từ việc Mtao Mxây (tù trưởng sắt) đã bắt cóc Hơ Nhị - vợ của Đăm Săn. Đối với người Ê-đê theo truyền thống, việc mất mát vợ con vào tay kẻ thù là một sự nhục nhã của cả cộng đồng. Chiến thắng Mtao Mxây là lần thứ hai Đăm Săn phải chiến đấu với kẻ thù để giành lại vợ, minh chứng cho sức mạnh của Đăm Săn, Chàng phải đối mặt với kẻ thù ác độc và cũng có sức mạnh phi thường không kém. Các hình ảnh so sánh trong đoạn trích làm nổi bật sự tương phản giữa Đăm Săn và kẻ thù, tôn vinh vẻ đẹp anh hùng của Đăm Săn.
Vẻ đẹp của Đăm Săn rõ ngay từ khi chàng bước vào lãnh địa của Mtao Mxây. Tù trưởng Sắt hung ác dù tự phong mình cao quý nhưng vẫn phải dè chừng sự xuất hiện của Đăm Săn. Hình ảnh Đăm Săn cùng các đồng minh hiện ra trước mắt kẻ thù với dáng vẻ mạnh mẽ, với trang phục đa sắc, đầu đội khăn đẹp và tư thế hùng dũng. Tư thế ấy kết hợp với hành động vượt qua các thử thách như đập vỡ hàng rào chứa sức mạnh kỳ diệu của chàng. Trong cuộc chiến cùng Đăm Săn, dù ngôn ngữ sử thi miêu tả Mtao Mxây cũng rất tài năng, rất mạnh mẽ nhưng vẫn thể hiện sự nhát gan của hắn. Lời nói của hắn với Đăm Săn thể hiện sự khinh bỉ, trong khi Đăm Săn lại tỏ ra kiêng nhẫn và đàng hoàng.
Trận đấu giữa Đăm Săn và Mtao Mxây là cuộc đối đầu giữa hai tù trưởng mạnh mẽ. Phẩm chất anh hùng theo cách nhìn sử thi là ở sức mạnh và lòng can đảm. Cuộc đối đầu này không chỗ cho kẻ yếu đuối hơn. Trong sự tôn vinh người anh hùng của buôn làng, mọi hành động của Đăm Săn đều nổi bật hơn kẻ thù. Đám đông nhận ra tài năng của Đăm Săn khi hắn đánh bại Mtao Mxây, giành lại danh dự và tôn vinh cùng với việc sở hữu tất cả tài sản, dân làng, tôi tớ của hắn. Quyền lực này là biểu tượng của người anh hùng.
Đăm Săn không cô đơn trong cuộc chiến này. Chính nghĩa ở với hắn khi các tù trưởng khác giúp hắn giành lại vợ yêu quý. Hơn nữa, hắn còn nhận được sự trợ giúp từ thượng đế. Người anh hùng trong sử thi luôn có mối liên hệ với siêu nhiên. Trời đã giúp hắn đánh rơi áo giáp của Mtao Mxây, khiến hắn trở nên hèn nhát. Đòi lại danh dự và người vợ là chiến thắng của Đăm Săn. Hình ảnh hào hùng sau chiến công này được mô tả rất phóng đại và là niềm tự hào của cộng đồng: Mọi người bàn tán về sự dũng cảm của Đăm Săn, là biểu tượng của anh hùng.
Đoạn trích này cho thấy cái nhìn độc đáo về Đăm Săn, người anh hùng bảo vệ buôn làng và mang lại bình yên. Sử thi Đăm Săn là di sản quý báu của người dân Ê-đê và cả dân tộc Việt Nam, là biểu tượng của thời đại anh hùng.