Phân tích hồi thứ hai, cho học sinh lớp 5 về văn bản “Ông Giuốc - Đánh mặc lễ phục” trên CD 8

Hài kịch ^“Trưởng giả học làm sang” được coi là một trong những kiệt tác của Molière, một nhà soạn kịch vĩ đại của nước Pháp trong thế kỷ XVII. Tác phẩm này gồm 5 phần, mỗi phần đều làm cho khán giả cười nghiêng ngả.

Sau khi kết thúc hồi thứ hai (Ông Giuốc-đanh muốn trở thành nhà học giả), chúng ta tiếp tục với hồi thứ ba (Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục). Để trở thành một quý tộc, không chỉ cần phải thông thạo triết học và ngôn ngữ, viết thư tình,... mà còn phải diện đồ sang trọng, lễ phục. Vì vậy, ông Giuốc-đanh đã chi tiền mua những mảnh vải hoa cực kỳ đắt tiền, thuê thợ may bộ lễ phục ^“đẹp nhất triều đình”, và cũng không quên mua đủ loại tất, giày chất lượng cao!

Trong cảnh đầu tiên có 32 câu thoại giữa ông Giuốc-đanh và thợ may phụ trách. Vì háo hức muốn mặc lễ phục, khi thợ may xuất hiện, ông Giuốc-đanh vừa vui sướng nhảy lên, vừa than trách: “Ồ! Ông đã đến rồi hả? Tôi sắp phát điên vì ông đấy!”

Là một người giàu có, thích học hỏi và muốn trở nên sang trọng, nhưng vì ngây ngô nên ông Giuốc-đanh đã liên tục bị thợ may lừa dối, lừa gạt. Mọi thứ ông muốn mua hoặc thuê may, sau khi nhận về đều là hàng kém chất lượng. Bít tất quá chật, khi mới cởi vào đã rơi mất cả hai bên! Giày không vừa cỡ, đi vào làm đau chân ghê gớm. Cười rất vui là khi nghe thợ may nói bít tất ^“sẽ dãn ra”, ông Giuốc-đanh ngơ ngẩn bổ sung: “^,Phải, nếu tôi cứ cởi mãi như thế thì rất rộng đấy”. Khi thợ may giải thích rằng giày không làm ông đau chân mà chỉ là ông “tưởng tượng ra thôi”, trưởng giả vừa bực bội vừa tự tin nói: “Tôi tưởng tượng ra vì tôi cảm nhận thấy vậy. Anh ấy nghĩ ra một lý lẽ hay nhỉ! Điều đó chứng tỏ anh ta cố gắng phân biệt giữa cảm nhận và tưởng tượng. Thợ may sử dụng hai từ ^“tưởng tượng” là lừa dối, nhưng những người nghe nên nhìn thấy sự sáng tạo trong lời nói của ông Giuốc-đanh, người muốn trở thành nhà bác học vẫn cảm thấy lời nói của ông rất hợp lý!

Trang phục sang trọng của quý tộc, theo mốt thời Pháp thế kỷ XVI, XVII thường được làm từ vải hoặc len, màu đen, có hoa văn, nhưng bộ lễ phục của ông Giuốc-đanh dù được gọi là “đẹp nhất triều đình”, “được thiết kế theo ý ông”, ^“trang nghiêm nhưng không phải màu đen thì thật là tuyệt vời!”. Thật đáng tiếc, bộ trang phục lại được làm “hoàn toàn sai lầm!”. Khi nghe thợ may giải thích rằng “mọi người quý phái đều mặc như vậy”, ông Giuốc-đanh hoang mang hỏi lại với sự ngây ngô của mình: “Những người quý phái cũng mặc áo hoa à? Ồ! Vậy là bộ áo này làm được đấy!

Sau đó ông Giuốc-đanh hỏi thợ may về chiếc áo có vừa vặn không, và bộ tóc giả cũng như mũ có đứng chắc không? ” Khi ông phát hiện ra rằng thợ may đã cắt xén vải của bộ lễ phục để may áo cho mình, ông đã lên tiếng trách móc, nhưng bị thợ may làm ngơ bằng cách mời ông thử bộ lễ phục! Thợ may đã rất thông minh khi “kéo lên” ông Giuốc-đanh bằng cách mời ông ấy thử bộ lễ phục!

Trưởng giả không chỉ ngu xuẩn, ngây ngô để bị thợ may lừa dối mà còn lộ rõ dáng vẻ của một kẻ hề, một kẻ vô dụng. Thợ may đã mang theo bốn thợ phụ để “phục vụ” ông Giuốc-đanh khi mặc bộ lễ phục “theo quy định”, theo “phong cách”, “theo cách thức của quý tộc. Quần đã bị hai thợ “tuột” ra! Hai thợ phụ còn lại đã “cởi áo, rồi mặc bộ lễ phục mới cho ông”. Điều vui nhất là cách ông Giuốc-đanh cử động: “khoe áo mới”, “đi lại giữa đám thợ”. Càng lố bịch thì càng buồn cười: “Cởi áo, mặc áo, bước chân, nói, tất cả đều theo nhịp nhạc của dàn nhạc

Sau cảnh ông Giuốc-đanh mặc lễ phục là cảnh xin tiền, moi tiền của nhóm thợ phụ đi theo thợ may. Cảnh này chỉ có 10 câu thoại. Molière đã châm biếm, lừa giả danh, và chỉ trích thói háo danh, sự ưa chuộng sự khen ngợi của ông Giuốc-đanh. Nhóm thợ phụ xin tiền thưởng sau khi đã mặc bộ lễ phục cho ông. Ông Giuốc-đanh giờ đây không còn là trưởng giả nữa. Kẻ hề đã trở thành vị quý tộc, và bịp đã trở thành phượng hoàng! Bộ lễ phục may ngược hoa đã khiến ông trở nên sang trọng, có thể trở thành người quý phái; ông đã gia nhập tầng lớp quý tộc! Ông Giuốc-đanh đã hiểu rõ tâm lý của mình, và nhóm thợ phụ đã lợi dụng tình hình để lấy tiền! Chỉ trong ba tiếng “Ông lớn ” đã làm cho Giuốc-đanh vô cùng hài lòng: “Ông lớn ư? Ồ, đúng thế, khi mặc theo phong cách quý tộc thì thế đấy!”. Rất hào phóng: “Đây, tôi thưởng tiếng “ông lớn” đây này!”. Nhóm thợ phụ lại tung hô: “Ông lớn, chúng tôi đều tôn trọng ông rất nhiều”. Rất xúc động, rất sung sướng, nhờ sự dạy dỗ của giáo sư triết học, ông Giuốc-đanh nói rất phong cách: ^“Ông lớn, ồ, ồ, ông lớn”!... Tiếng “ông lớn' đáng quý. ^“Ông lớn ” không phải là một tiếng bình thường đâu nhé”. Nhóm thợ phụ đã được “ông lớn ” thưởng! Nhóm thợ phụ ranh ma đã tôn trọng Giuốc-đanh như “Đức ông!”. Thật vui sướng, thật hào phóng, kẻ háo danh thực sự nói, cười: Lại '^”Đức ông” nữa! 'Hà hà! Hà hà!'. Thật buồn cười khi lão Giuốc-đanh vừa lấy tiền thưởng cho nhóm thợ phụ, vừa nói với chính mình. Giuốc-đanh như bị mê mải, vừa hạnh phúc vừa biết: “Nếu nó khen ta lên đẳng cấp tướng công, thì sẽ mất hết túi tiền”. Cảnh nhóm thợ phụ “tôn vinh” trưởng giả từ “ông lớn” lên “ông lớn” rồi trở thành “Đức ông”, Molière đã làm nổi bật sự căng thẳng và tạo ra những tình huống hài hước châm biếm thói háo danh, sự ưa chuộng sự khen ngợi, niềm vui của quý tộc lỗi thời, của các tư sản đang phát triển nhưng vẫn còn nhiều vấn đề!

Sự kiện ông Giuốc-đanh mặc lễ phục diễn ra tại tư dinh của ông. Bên cạnh ông trưởng giả là gã phó may, một kẻ ranh ma tinh quái; bọn thợ phụ khôn ngoan, tinh ranh trong việc lấy tiền của người khác. Thông qua những nhân vật này, Molière đã châm biếm, trêu chọc và phê phán sự ngu xuẩn ngờ nghệch, thói háo danh lố bịch của Giuốc-đanh, là một ví dụ điển hình cho những người giả mạo mong muốn trở thành quý tộc, thích làm sang. Tiếng cười trong vở kịch của Molière không chỉ là tiếng cười mang tính giải trí mà còn có giá trị phê phán sâu sắc, chứa đựng ý nghĩa xã hội tiến bộ.

Phần kết của hồi 2 đã kết thúc bằng những trận cười, khi khán giả hướng sự chú ý đến “Đức ông” rạng rỡ trong bộ lễ phục may ngược hoa! Hình ảnh của một trưởng giả học đòi làm sang vừa ngu dốt vừa háo danh, một gã phó may láu cá, ranh mãnh, một đám thợ phụ khôn ngoan. Một cuộc gặp gỡ hiếm hoi đã thể hiện tài nghệ châm biếm tinh tế của Molière, mang lại những tràng cười thoải mái cho khán giả đầy thích thú, đang suy ngẫm về những trò lố bịch của kẻ giả mạo muốn trở thành quý tộc! Ở đây, sân khấu là cuộc sống thực!