Buzz
Yêu cầu
Phân tích khía cạnh của 'Hoa' trong bài Tây Tiến của Quang Dũng.
Chi tiết giải thích
“Tây Tiến” là một bài thơ nổi tiếng của nhà thơ xứ Đoài Quang Dũng. Khi nhắc đến Tây Tiến, người ta nghĩ ngay đến một thứ ngôn ngữ thơ tài hoa, đậm màu sắc bi tráng và lãng mạn. Bài thơ này được biết đến với những hình ảnh đẹp và những câu văn tinh tế. Trong bài thơ, chữ “Hoa” xuất hiện ba lần, đề cập tới sự thăng hoa của cảm xúc, tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa thấu hiểu sâu sắc về ý nghĩa của nó.
Chữ “Hoa” lần đầu tiên xuất hiện trong dòng thứ 4, khổ 1 của bài thơ và gợi lên nhiều cách hiểu khác nhau:
“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát Hoa về trong đêm hơi”
Chữ “Hoa” trong hình ảnh “Hoa về trong đêm hơi” có nhiều cách hiểu khác nhau, từ việc đoàn quân Tây Tiến mang theo hương hoa rừng, đến ẩn dụ về các chiến sĩ. Mặc dù sách giáo khoa không chú thích về chữ này, nhưng thực tế cho thấy, ít có nghiên cứu sâu sắc từ này.
Nhìn lại một số cách hiểu từ “hoa”, tôi cho rằng chưa thỏa đáng. Cách hiểu suy diễn và cách hiểu về hoa rừng không phù hợp với bối cảnh của bài thơ. Một cách hiểu khả thi hơn là xem chữ “Hoa” như một biểu tượng cho vẻ đẹp của phụ nữ.
Theo “Từ điển tiếng Việt”, chữ “Hoa” đứng một mình mang tới 7 nghĩa, nhưng trong trường hợp này, tôi không thấy từ nào phù hợp. Trong danh sách từ ghép, có tới 51 từ, nhưng chỉ có “Hoa đăng”, ”Hoa đèn” hay “Hoa chúc” (Từ điển Hán Việt - Đào Duy Anh) có vẻ phù hợp hơn cả. Nhưng làm sao để giải thích cho đúng với bài thơ?
Tìm một cách giải thích hợp lý, tôi cho rằng để hiểu chữ “Hoa” thứ nhất, ta nên xem xét thêm chữ “Hoa” thứ hai trong câu tiếp theo:
“Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viêng Chăn xây hồn thơ”
Ở đây, chữ “hoa” trong từ “đuốc hoa” (hoa chúc), ám chỉ đến những ngọn đuốc sáng trong đêm tụ họp của các chiến sĩ Tây Tiến với đồng bào miền Tây. Đuốc không chỉ là đèn soi đường, mà còn là vũ khí đối phó với thú dữ. Trong bài “Việt Bắc”, Tố Hữu cũng viết:
“Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay”
Quay trở lại với chữ “Hoa” ở đoạn thơ đầu tiên của bài thơ Tây Tiến, chúng ta có thể hiểu theo nghĩa của “Đuốc Hoa”. Đây là cách hiểu chính xác nhất. Chữ “Hoa” tại đây thể hiện sự thăng hoa của cảm xúc trong lòng nhà thơ. Nhìn từ xa, đoàn quân Tây Tiến trở về Mường Lát mang theo những ngọn đuốc như một dòng sông hoa lung linh, ẩn hiện trong đêm sương. Cách hiểu này cũng phản ánh nỗi nhớ lưu luyến của nhà thơ trong những dòng thơ đầu. Sự tinh tế trong ngôn từ của Quang Dũng thật tài hoa, đầy sức quyến rũ. Chính sự tinh tế này làm cho hình ảnh của đoàn quân Tây Tiến trở nên lung linh và thơ mộng hơn nhiều.
Trong bài thơ Tây Tiến, chữ “Hoa” cũng xuất hiện trong đoạn thơ mô tả vẻ đẹp mơ mộng của sông nước miền Tây:
“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
Chữ “Hoa” đã thể hiện được sự tinh tế của nhà thơ về thiên nhiên. Hình ảnh của những bông hoa rừng đong đưa như một dáng vẻ duyên dáng trên dòng nước lũ đã làm cho khổ thơ trở nên lung linh và đẹp mắt hơn nhiều. Ba từ “Hoa đong đưa” mang lại một cảm giác vô cùng tình cảm và dịu dàng. Viết về vẻ đẹp của hoa rừng, hiếm có nhà thơ nào có thể làm được như vậy.
Ba chữ “Hoa” trong bài thơ Tây Tiến đều đẹp: hoa (1) đẹp vẻ huyền ảo, hoa (2) lung linh, và hoa (3) đầy duyên dáng.
Tóm lại, dù chỉ là một từ đơn giản trong bài thơ Tây Tiến, nhưng “hoa” đã mang lại cho Quang Dũng những cảm xúc sâu sắc và tinh tế. Nếu hiểu được ý nghĩa thực sự của từ này, chúng ta sẽ cảm nhận được vẻ đẹp và sâu sắc của bài thơ một cách rõ ràng và đầy đủ hơn.
