Buzz
I. Xây dựng dàn ý
1. Phần mở bài
- Giới thiệu tổng quan về tác giả Chế Lan Viên và tác phẩm 'Con cò'
+ Chế Lan Viên, nhà thơ gốc Quảng Trị, nổi bật trong phong trào Thơ mới với tập thơ 'Điêu tàn' (1937) để lại dấu ấn sâu đậm.
+ Bài thơ 'Con cò' được sáng tác năm 1962, xuất hiện trong tập thơ 'Hoa ngày thường, chim báo bão' (1962).
+ Tác phẩm khai thác hình ảnh con cò trong ca dao và dân ca để ca ngợi tình mẹ và nêu rõ ý nghĩa của lời ru trong cuộc đời mỗi người.
2. Phần thân bài
a. Phân tích ý nghĩa của hình tượng con cò
* Hình ảnh con cò trong lời ru từ thuở ấu thơ
- Con cò tượng trưng cho hình ảnh người phụ nữ nông dân với cuộc sống đầy vất vả và sự hy sinh cao cả.
- Con cò được gợi nhớ qua các câu ca dao dùng làm lời hát ru: “Con cò bay lả bay la, Bay từ cổng phủ ra cánh đồng.”
+ Con cò gợi lại hình ảnh cuộc sống bình dị, ít thay đổi từ làng quê đến phố phường.
+ Trong lời ru của mẹ, hình ảnh con cò hiện lên với sự lam lũ: “Con cò đi ăn đêm, Đậu phải cành mềm, lộn cổ xuống ao.” Hoặc: “Cái cò lặn lội bờ ao, Gánh gạo nuôi chồng, tiếng khóc nỉ non.”
- Hình ảnh con cò trở thành biểu tượng của những người phụ nữ nông dân vất vả, nhọc nhằn trong việc nuôi dưỡng gia đình, đồng thời đi vào tâm hồn của đứa con.
* Con cò trở nên gần gũi và thân thiết với đứa con qua những lời ru dịu dàng và ngọt ngào.
- Từ lời ru của mẹ, hình ảnh con cò dần trở thành bạn đồng hành thân thiết của đứa con thơ.
- Con cò gắn bó với đứa con từ khi còn bé trong nôi, tới khi đến trường và trưởng thành: “Con ngủ yên thì cò cũng ngủ, Cánh cò hai đứa đắp chung đôi. Mai khôn lớn, con theo cò đi học, Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân.”
- Con cò trở thành bạn đồng hành suốt cuộc đời, bay mãi qua không gian và thời gian, theo từng ước mơ và khao khát của con.
* Hình ảnh con cò tượng trưng cho tình yêu thương bao la và lòng nhân ái của mẹ dành cho con.
- Nhờ sự cảm nhận sâu sắc về tình cảm của mẹ, nhà thơ đã tổng kết và thể hiện qua câu thơ: “Con dù lớn vẫn là con của mẹ, Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con.” Câu thơ này không chỉ đầy tình yêu thương mà còn khẳng định tình mẫu tử vững bền, qua việc nhấn mạnh từ “dù” và “vẫn”.
- Phần kết của bài thơ trở lại với âm điệu của lời ru, kết thúc bằng hình ảnh: “Một con cò thôi, Con cò mẹ hát, Cũng là cuộc đời, Vỗ cánh qua nôi.”
- Dù chỉ với hình ảnh con cò trong lời ru của mẹ, bài thơ vẫn truyền tải nhiều bài học sâu sắc về cuộc sống và tình cảm chân thành của mẹ dành cho con qua giai điệu dịu dàng của lời ru.
b. Nghệ thuật của bài thơ
- Bài thơ sử dụng thể thơ tự do nhưng mang âm hưởng của thơ lục bát với cảm xúc và nhịp điệu phong phú.
- Âm điệu của bài thơ mang đậm nét dân ca, êm đềm và ngọt ngào như một điệu ru ấm áp.
- Hình ảnh và biểu tượng trong bài thơ tuy quen thuộc nhưng vẫn chứa đựng những ý nghĩa mới mẻ và sáng tạo.
3. Phần kết
- Bài thơ 'Con cò' của Chế Lan Viên gợi nhớ về điệu hát ru ấm áp và thân thương, sử dụng nhịp điệu và lời ca dân ca một cách sáng tạo.
- Bài thơ khắc họa và tôn vinh tình cảm mẹ con, cùng giá trị của lời ru đối với cuộc đời qua hình ảnh con cò trong những câu ca dao quen thuộc.
II. Phân tích khổ thơ 3 trong bài thơ Con cò của Chế Lan Viên chọn lọc nổi bật
Chế Lan Viên (1920 – 1989), tên thật là Phan Ngọc Hoan, quê ở Quảng Trị nhưng lớn lên tại Bình Định. Ông là một trong những nhà thơ vĩ đại của văn học Việt Nam thế kỷ XX. Phong cách thơ của ông độc đáo, tinh tế, pha trộn triết lý với chất lãng mạn, giàu hình ảnh và sáng tạo. Bài thơ Con cò, sáng tác năm 1962 và in trong tập Hoa ngày thường - Chim báo bão (1967), lấy cảm hứng từ hình ảnh con cò trong ca dao để thể hiện tình mẹ. Với giọng thơ tâm tình và triết lý sâu sắc, đoạn ba bài thơ nhấn mạnh con cò như biểu tượng cho tình mẹ vĩnh cửu.
Bài thơ Con cò của Chế Lan Viên vừa là lời ru ngọt ngào, vừa thể hiện tình yêu vô bờ bến của người mẹ dành cho con. Đặc biệt, ở khổ thơ cuối, tình yêu đó được diễn tả rõ nét và cảm động nhất. Tình mẫu tử, thiêng liêng và cao cả, là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều thi sĩ. Lòng mẹ rộng lớn, dẫn dắt con qua cuộc đời và đỡ nâng mỗi khi con gặp khó khăn. Ở khổ thơ cuối, ca từ trở nên trầm lắng hơn, truyền tải tình cảm bao la của tình mẹ. Hình ảnh con cò trong khổ thơ thứ ba tiếp tục mang ý nghĩa tượng trưng cho lòng mẹ rộng lớn.
Dù ở gần con
Dù ở phương xa con
Dù phải vượt núi, lội sông
Cò sẽ mãi tìm con
Tình yêu của cò dành cho con vô bờ
“Cò” tượng trưng cho tình mẫu tử vất vả nhưng đầy yêu thương. Dù phải đối mặt với muôn vàn thử thách, từ việc vượt núi đến lội sông, mẹ vẫn không ngừng yêu thương và bảo vệ con. Nghệ thuật điệp cấu trúc kết hợp với đối lập “gần – xa”, “lên – xuống” làm nổi bật những cảm xúc sâu lắng và chân thành. Tình mẹ là vô tận, bao la như biển cả, không ngại khó khăn, rào cản, mẹ luôn hướng về con cả cuộc đời. Dù khoảng cách địa lý có thể tách biệt, tình yêu của mẹ vẫn luôn hiện diện bên con. Tình thương ấy mạnh mẽ đến mức có thể vượt qua mọi thử thách, dù mẹ có phải “lên rừng” hay xuống bể thì sự quan tâm và yêu thương của mẹ vẫn luôn hướng về con.
Tình yêu mẹ dành cho con là một điều thiêng liêng và vĩ đại nhất, vượt qua mọi giới hạn để trở thành bất tử. Điệp từ “dù” và “vẫn” như một khẳng định cho tình mẹ bền chặt và vững bậc. Không có gì vĩ đại hơn núi, sâu hơn biển, hay bao la hơn lòng mẹ thương con. Dù là hoàn cảnh nào, dù giàu hay nghèo, thành thị hay nông thôn, mẹ vẫn yêu thương con vô điều kiện. Dù khoảng cách có xa bao nhiêu, mẹ vẫn luôn dõi theo con như một quy luật không đổi. “Cò mãi yêu con”, câu thơ ngắn gọn nhưng chứa đựng những cảm xúc thiêng liêng trong lòng mỗi người. Khi con trưởng thành, dù là vĩ nhân hay người bình thường, con vẫn mãi là đứa con bé bỏng của mẹ.
Dù con có lớn thế nào, mẹ vẫn luôn là mẹ của con.
Cuộc đời trôi qua, lòng mẹ vẫn luôn theo con.
Khổ thơ khắc họa thế giới ca dao ngọt ngào qua hình ảnh cánh cò, từ cánh cò Đồng Đăng đến cánh cò ăn đêm, tạo nên một không gian vừa thực vừa mơ. Khác với ca dao truyền thống, cánh cò giờ đây không chỉ là hình ảnh ẩn dụ của người nông dân hay người phụ nữ tảo tần mà là biểu tượng của tình mẹ rộng lớn. Tình mẹ vượt qua mọi ranh giới không gian và thời gian, mãi mãi đồng hành cùng con. Ý thơ gợi nhớ đến vần thơ của Xuân Quỳnh, khẳng định tình mẹ bất biến, dù con còn nhỏ hay đã trưởng thành, mẹ luôn yêu thương con như trước.
Kết cấu “dù... vẫn” phản ánh tình cảm vĩ đại và thiêng liêng của lòng mẹ. Dù con có lớn đến đâu, mẹ vẫn luôn coi con là đứa con bé nhỏ của mình. Cuộc đời rộng lớn có thể trôi qua, nhưng tình mẹ sẽ luôn theo con vượt qua mọi ranh giới thời gian và không gian. Cuối bài thơ chứa đựng triết lý và cảm xúc trữ tình sâu lắng, khi mẹ nghĩ về con cò trong ca dao và tương lai của con, cũng như về số phận những con cò nhỏ bé trong cuộc đời.
À ơi!
Chỉ một cánh cò thôi
Con cò mẹ ru
Cũng chính là cuộc đời
Vỗ cánh qua cái nôi
Ngủ ngoan nhé! Ngủ ngoan nhé!
Cho cánh cò và cánh vạc
Và cả bầu trời
Đến hát ru
Xung quanh cái nôi
'À ơi' là tiếng ru êm dịu của người mẹ đang ôm con trong tay. Mẹ yêu con như yêu con cò trong ca dao, luôn chăm sóc và yêu thương con hết mực. Con được sống trong niềm vui và hạnh phúc nhờ mẹ. Mẹ ru con ngủ ngon, âu yếm nói 'ngủ đi'. Có lẽ mẹ đang suy tư về câu hát 'Có xáo thì xáo nước trong - đừng xáo nước đục đau lòng cò con'. Một con cò đơn giản nhưng lại tượng trưng cho cuộc đời mẹ vất vả và tình yêu dành cho con. Mẹ yêu con cò bao nhiêu, mẹ yêu con bấy nhiêu. Những từ như “ngủ đi”, “cánh cò”, “cánh vạc”, “nôi” gợi nhớ về kỷ niệm tuổi thơ và giấc ngủ đầu nôi thiêng liêng. Cánh cò vỗ qua nôi như hình ảnh mẹ che chở, truyền đạt tình cảm sâu sắc. Con cò và lời ru sẽ sống mãi trong lòng người Việt.
Bài thơ được viết với phong cách nghệ thuật độc đáo, thể thơ tự do giúp nhà thơ truyền tải cảm xúc một cách tự nhiên và sinh động. Bài thơ không chỉ là lời ru mà còn chứa đựng triết lý về cuộc đời. “Con cò” là một bài ru đậm đà tình mẫu tử. Đoạn thơ thứ ba tuy ngắn nhưng đầy cảm xúc và suy tư, ca ngợi tình mẹ bao la và những ước mơ của mẹ dành cho con. Dù đề tài tình mẹ không mới, nhưng Chế Lan Viên đã thổi hồn vào bài thơ với suy tưởng sâu sắc, hình ảnh sinh động, và nhịp điệu ngọt ngào, tạo ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc.
Đây là bài phân tích khổ thơ 3 của bài thơ “Con cò” mà Mytour muốn chia sẻ. Bằng việc sử dụng hình ảnh con cò trong ca dao, Chế Lan Viên đã mang đến những cảm nhận sâu sắc về tình mẹ. Bài viết giúp khám phá những đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật của bài thơ, hy vọng sẽ hỗ trợ các em học sinh làm bài tập môn Ngữ Văn hiệu quả hơn. Chúc các em học tập tốt!
