Dàn ý
1. Mở bài
- Giới thiệu sơ lược về nhà thơ Hàn Mặc Tử và bài thơ 'Đây thôn Vĩ Dạ'
- Đặt vấn đề cần phân tích
2. Thân bài
- Khái quát về khổ thơ thứ hai và dẫn dắt trích đoạn
- Cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên của Huế:
+ Gió, mây, trời ẩn chứa sự cô đơn, lạnh lẽo
+ 'Gió theo lối gió mây đường mây' thể hiện sự chia cắt, xa cách
+ Cảnh vật như có linh hồn, mang tâm trạng và nỗi buồn
+ Chuyển động nhẹ nhàng, mang sắc thái buồn bã, u uất
- Cảm nhận tâm hồn nhà thơ:
+ Dòng sông huyền ảo dưới ánh trăng vàng tạo nên không gian bao la.
+ Con thuyền nơi bến sông gợi sự mỏi mòn, vô vọng.
+ Câu hỏi tu từ thể hiện khát khao được bộc bạch nỗi lòng.
+ Khao khát tình yêu kín đáo, sâu lắng của tác giả
3. Kết bài
- Tổng hợp cảm nhận về khổ thơ và trạng thái của nhân vật trữ tình
Bài tham khảo
Huế nổi tiếng với vẻ đẹp thơ mộng và thanh lịch. Cảnh sắc diễm lệ và con người xứ Huế để lại ấn tượng khó phai cho du khách:
'Đã bao lần tôi đến với Huế mộng mơ
Ôm trong lòng tình yêu ngọt ngào...'
Rất nhiều tác phẩm văn học nói về Huế. Tiêu biểu trong số đó là bài thơ 'Đây thôn Vĩ Dạ' của Hàn Mặc Tử, nhà thơ xuất sắc của phong trào 'Thơ mới'. Bài thơ có ba khổ thơ thất ngôn miêu tả cảnh sắc và cô gái Vĩ Dạ, gợi lên nhiều cảm xúc mơ hồ, xao xuyến.
Vĩ Dạ là một ngôi làng cổ xinh đẹp bên bờ sông Hương, qua ngòi bút của Hàn Mặc Tử trở nên thân thương, gắn bó trong lòng người yêu thơ suốt bảy mươi năm qua. Sau đây là khổ thơ thứ hai trong bài 'Đây thôn Vĩ Dạ':
'Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?”
Khổ thơ thứ nhất tả cảnh vật thôn Vĩ dưới ánh nắng mai. Khổ thơ thứ hai, Hàn Mặc Tử nhớ về không gian mênh mang của vùng sông nước, gợi lên bao cảm xúc bồi hồi. Có gió, nhưng 'gió theo lối gió'; có mây, nhưng 'mây đường mây'. Sự chia cắt của mây và gió làm nên một cảnh ngộ đầy ám ảnh.
'Gió theo lối gió, mây đường mây'
Nhịp thơ 4/3, với cấu trúc tiểu đối, tạo nên một không gian gió mây chia xa, tượng trưng cho nghịch cảnh. Chữ 'gió' và 'mây' được lặp lại, gợi lên một bầu trời rộng mở và mênh mông. Nhà thơ đang trải qua những chia ly, nên cảm nhận gió mây chia xa như lòng người cách biệt. Cảnh thiên nhiên cũng phản ánh tâm trạng của Hàn Mặc Tử.
Không có bóng người trong cảnh gió mây đó, chỉ còn lại 'Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay'. Cảnh vật mang theo nỗi niềm. Dòng sông chậm rãi trôi qua, trong tâm tưởng thi nhân trở thành 'dòng nước buồn thiu', mang cảm giác mơ hồ, xa vắng. Từ 'buồn thiu' thể hiện nỗi buồn thấm sâu vào tâm hồn, gây cảm giác u ám. Sông bờ cũng vắng vẻ, chỉ có hoa bắp lay trong gió.
Hai câu thơ thất ngôn với bốn hình ảnh (gió, mây, dòng nước, hoa bắp) đã kết hợp tạo nên hồn vía của cảnh sắc thôn Vĩ. Có vẻ là cảnh chiều? Hàn Mặc Tử miêu tả ít, gợi nhiều, tạo nên ấn tượng và ý nghĩa sâu sắc. Ngoại cảnh chia li, u buồn phản ánh tâm trạng của nhà thơ.
Hai câu thơ tiếp theo gợi lên hình ảnh nên thơ, cảnh đêm trăng trên sông Hương. 'Dòng nước buồn thiu' hóa thành 'sông trăng' nên thơ:
'Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?'
Hai câu thơ này là kiệt tác của Hàn Mặc Tử, thể hiện nghệ thuật tài hoa lãng mạn. Vần thơ lưng ghép tài tình, chữ 'đó' cuối câu 3 bắt vần với chữ 'có' đầu câu 4, tạo nên âm điệu nhẹ nhàng. Câu hỏi tu từ 'có chở trăng về kịp tối nay?' gợi nên sự ngỡ ngàng và hy vọng. Con thuyền mồ côi ở bến sông trăng mang vẻ đẹp độc đáo, gợi nhớ đến hình ảnh thuyền trong thơ Trương Kế và Trương Nhược Hư từ nhiều năm trước. Thuyền 'chở trăng về' thể hiện khát vọng trở về của ánh trăng, nhưng con thuyền vẫn xa cách.
Cảnh gió, mây, con thuyền và bến sông trăng mang vẻ đẹp mơ màng. Tất cả đều biểu hiện nỗi niềm tâm trạng, nỗi cô đơn của nhân vật trữ tình trong bài. Như đã biết, Hàn Mặc Tử từng có mối tình đơn phương với một thiếu nữ thôn Vĩ. Nhớ Vĩ Dạ là nhớ về kỷ niệm của chàng thi sĩ cô đơn, tài hoa và bất hạnh. Khổ thơ tả cảnh buồn bã, lẻ loi và xa vắng.
Khổ thơ này mang trong mình từng câu, từng chữ, và vần điệu đầy chất tình thương nhớ và nỗi buồn mênh mang. Thơ Hàn Mặc Tử thể hiện một cảm xúc trữ tình, sâu sắc, và chất thơ ẩn chứa nhiều tâm tư...