Phân tích Kiêu binh nổi loạn

Đề bài: Phân tích Kiêu binh nổi loạn

Mời bạn đọc tham khảo phân tích về Kiêu binh nổi loạn để có cái nhìn tổng quan về tác phẩm và lịch sử Việt Nam.

I. Dàn ý phân tích Kiêu binh nổi loạn:

1. Mở bài
- Giới thiệu về tác phẩm, tác giả và đoạn trích.
2. Thân bài:
2.1. Nội dung chính và chủ đề:
- Tóm tắt nội dung: Mô tả về cuộc nổi loạn của kiêu binh, vụ ám sát Quận Huy và lập Trịnh Tông làm chúa.
- Chủ đề: Phản ánh tình trạng khủng hoảng xã hội thời kỳ đó.
2.2 Phân tích chủ đề:
a. Mưu đồ của Trịnh Tông:
- Kế hoạch lật đổ Quận Huy với sự giúp đỡ của Dự Vũ và Gia Thọ.
- Kích thích tinh thần của kiêu binh thông qua việc mời rượu.
=> Trịnh Tông và đồng bọn là những kẻ tay sai, âm mưu bị vạch trần.
b. Diễn biến cuộc nổi loạn:
* Trước khi nổi loạn:
+ Bằng Vũ khởi xướng, đứng đầu, là người khơi nguồn, thúc giục bạo lực.

=> Lời kêu gọi của Bằng Vũ làm cho tinh thần của kiêu binh trở nên náo nhiệt hơn.
+ Quận Huy biết tin tai họa nhưng không đề phòng, coi như là tin đồn vô căn cứ.
=> Không đề phòng, thiếu chiến lược.
* Trong cuộc nổi loạn:
- Hành động của đám kiêu binh:
+ Bằng Vũ làm tín hiệu, động viên kiêu binh.
=> Thực hiện kế hoạch một cách chặt chẽ.
+ Đám kiêu binh hành động quyết liệt, tàn bạo.
+ Sử dụng vũ lực để lật đổ Quận Huy và giết chết ông tại chỗ, sau đó vứt xác vào hồ Thủy Quân.
=> Hành động đầy độc đáo, phản ánh sức mạnh đáng sợ của đám đông.
- Tâm trạng của Quận Châu khi đối mặt với sự đe dọa của đám kiêu binh: sợ hãi, phải chạy đến mở cửa.
- Hành động của Quận Huy:
+ Sẵn sàng bắn nhưng dây cung bị đứt, chuẩn bị nạp đạn nhưng súng không bắn được.
=> Quận Huy biết được tình hình nhưng không chuẩn bị, coi thường đối thủ, đám đông. Cuối cùng, phải chịu kết cục đau lòng.
* Kết thúc của cuộc nổi loạn:
- Anh em Quận Huy chết, Trịnh Tông lên ngôi chúa.
* Sau khi cuộc nổi loạn kết thúc:
- Đám kiêu binh vẫn tiếp tục hoạt động, bức ép chúa cũ, trả thù các đại thần một cách tàn nhẫn.
- Trịnh Tông bất lực, không thể kiểm soát, sai người lén đến bắt phứa dân thường để chém ra oai. Tuy nhiên, việc lùng người để giết vẫn xảy ra.
=> Trịnh Tông lên làm chúa nhưng không có tài cán, không thể kiểm soát được tình hình.
2. 3. Đánh giá:
a. Nội dung:
- Tác phẩm tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy sóng gió thời Trịnh Sâm.
- Đặc biệt, tác phẩm làm nổi bật sức mạnh của đám đông, nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc đề phòng kẻ thù.
- Bài học về sự đề phòng, cảnh giác trước nanh vuốt của kẻ thù.
b. Nghệ thuật:
- Sử dụng phong cách miêu tả và tự sự sắc bén, sinh động.
- Lối kể hấp dẫn, các sự kiện được kể theo trình tự hợp lý, rành mạch.
- Biện pháp nghệ thuật so sánh, đối lập độc đáo.
- Nhân vật được khắc họa thông qua lời nói và hành động.
3. Kết bài:
- Tôn vinh giá trị của đoạn trích.

Bài văn mẫu Phân tích bài Kiêu binh nổi loạn (học sinh giỏi)
 

II. Bài văn mẫu phân tích Kiêu binh nổi loạn:

'Cuộc nổi loạn của binh lính kiêu hãnh' là một trích đoạn nổi bật trong tiểu thuyết 'Chúa Hoàng Lê và bước nắm quyền' của nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái. Phần này diễn ra trong chương thứ hai, khi các binh lính kiêu hãnh gây ra cuộc đảo chính, giết chết người anh em trong gia đình Quận Huy, lật đổ Trịnh Cán và đưa Trịnh Tông lên ngôi vua. Văn bản mô tả một cách sinh động tình hình khủng hoảng xã hội thời đó.

Bắt đầu với cuộc trò chuyện của Trịnh Tông và Dự Vũ về tình hình bên ngoài. Dự Vũ, người có thù với gia đình Quận Huy, bày tỏ sự ủng hộ với quyền lực mới, nói rằng 'Nhà vua quyết định truyền ngôi cho con út, điều này làm tức giận dư luận, đặc biệt là quân lính'. Lời này của Dự Vũ phản ánh đúng tình hình trong cung điện và xã hội. Trong thời phong kiến, ngôi vua thường chọn con trưởng làm người kế vị. Tuy nhiên, quyết định 'bỏ trưởng lập thứ' của Trịnh Tông khiến dư luận phản đối, cùng với hành động đàn áp của Quận Huy, đã khiến dân chúng tức giận. Dự Vũ và Gia Thọ đề xuất một kế sách cho hoàng tử: 'Nếu muốn dân chúng tôn kính, hãy dùng lòng từ bi để thuyết phục họ, lúc đó mọi việc sẽ thuận lợi'. Trịnh Trông lập tức theo ý kiến của họ, khích động tinh thần của binh lính. Hành động của Trịnh Tông, Dự Vũ và Gia Thọ chỉ cho thấy họ là những người thất đức, 'giấu tay giả vờ', lợi dụng người khác để thực hiện mục đích của mình.

Như dự đoán, lời nói của Trịnh Tông đã khiến cho ý định của binh lính kiêu hãnh trở nên rõ ràng hơn. Mọi người đồng lòng với quyết định của hoàng tử, nói rằng 'Bây giờ hoàng tử đã nói ra ý định của mình, thì việc này không khó khăn gì'. Trước khi bắt đầu cuộc nổi loạn, binh lính họp nhau, và Bằng Vũ đứng lên làm lãnh đạo, 'giao cho gã điều khiển trống để thúc đẩy tinh thần của ba quân'. Sự khích lệ từ Bằng Vũ khiến tinh thần của binh lính trở nên phấn chấn. Trong khi đó, Quận Huy biết rằng nguy cơ sắp xảy ra nhưng không có bất kỳ biện pháp phòng ngự nào. Người thân đã khuyên Quận Huy nên dẫn vương tử trốn, 'rồi gọi quân từ bên ngoài để bắt những tên nổi loạn' nhưng Quận Huy coi đó là những lời đồn vô căn cứ. Vì sự thiếu chuẩn bị và kế hoạch, cùng với sự coi thường đối thủ và đám đông, Quận Huy đã phải trả giá bằng một cái chết bi thảm.

Theo kế hoạch, Bằng Vũ khởi đầu cuộc nổi loạn bằng ba tiếng trống. Binh lính nghe thấy tiếng trống và 'bắt đầu nhảy múa hớn hở, cùng với binh sĩ câm bạo hướng về phía cung điện'. Tình hình trở nên hỗn loạn hơn bao giờ hết. Trong khi đó, cửa cung bị đóng kín, nhưng bên trong vẫn nghe thấy tiếng la hét, 'kêu gào từng trận đấu'. Quận Huy sai Quận Châu đến kiểm soát tình hình. Nhưng Châu chỉ biết sợ hãi và tuân theo. Đối mặt với sự đe dọa từ binh lính, Quận Châu hoảng sợ mở cửa. Quận Huy, một tướng mạnh mẽ, không thể kiềm chế trước sự đe dọa của địch. Rõ ràng, ông ta đã mất đi lòng dũng cảm. Được thời cơ, binh lính lao vào, phá hủy mọi thứ, tấn công mạnh mẽ. Để chống lại binh lính, Quận Huy 'cố gắng bắn cung nhưng dây cung đứt, cố gắng bắn súng nhưng không bắn nổi'. Quận Huy đã biết trước những gì sắp xảy ra nhưng lại không chuẩn bị, không coi trọng kẻ địch và đám đông. Binh lính đã dùng mọi cách để tiêu diệt Quận Huy, giết chết ông ngay tại chỗ và xử lý xác bằng cách đập nát đầu ông rồi ném vào hồ. Tất cả những diễn biến trên chỉ cho thấy sức mạnh kinh hoàng của binh lính.

Cuối cùng, Quận Huy đã không thể tránh khỏi số phận thảm hại, còn Trịnh Tông thì đã chiếm ngôi vị cao nhất. Tuy nhiên, sau cơn bão loạn, bọn quân phiến loạn vẫn làm mình mạnh mẽ, đòi bắt chúa Trịnh, trả thù một cách tàn bạo với các quan to lớn. Trịnh Tông cảm thấy vô dụng, không kiểm soát được tình hình, buộc phải gửi người bắt giữ dân thường để trấn áp. Nhưng tình trạng săn người vẫn diễn ra. Trịnh Tông lên ngôi chúa, làm chúa của mọi người nhưng không có tài năng, không thể kiểm soát được, làm cho xã hội vẫn tiếp tục trong cảnh hỗn loạn, lạc lối.

Vì vậy, tác phẩm đã tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy rối ren trong thời kỳ Trịnh Sâm. Đồng thời, nó thể hiện sức mạnh của đám đông. Đám đông có thể đưa một người lên cao nhưng cũng có thể lật đổ họ bất cứ lúc nào. Ngoài ra, đoạn trích còn chứa đựng bài học về sự cảnh giác, sẵn sàng đối phó với kẻ thù. Bên cạnh nội dung, các yếu tố nghệ thuật cũng đóng góp vào việc thể hiện chủ đề của tác phẩm. Tác giả đã sử dụng linh hoạt yếu tố tự sự kết hợp với mô tả và cách kể hấp dẫn để câu chuyện trở nên sống động, cụ thể. Các sự kiện được sắp xếp một cách hợp lý, rõ ràng. Các biện pháp so sánh, đối lập độc đáo. Tính cách, đặc điểm của các nhân vật được mô tả thông qua lời nói và hành động.

Vì vậy, đoạn trích 'Cuộc nổi loạn của Kiêu binh' đã khám phá ra sự hủy hoại của triều chính và sự căm phẫn của bọn quân phiến loạn đối với chúa Trịnh và Quận Huy. Chỉ qua một đoạn trích ngắn, tác giả đã phản ánh được tình hình xã hội dưới thời chúa Trịnh. Đồng thời, truyền đạt những bài học sâu sắc và ý nghĩa.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Khi phân tích một tác phẩm văn học, hãy nhớ xác định chủ đề và đánh giá dựa trên thông tin trong văn bản. Ngoài việc phân tích Kiêu binh nổi loạn, hãy xem xét thêm những bài văn khác như:
- Kỷ niệm đầy ý nghĩa
- Phân tích tác phẩm Nắng mới
- Phân tích tác phẩm Dưới bóng hoàng lan
- Phân tích nhân vật ở bến sông Châu
- Giới thiệu và đánh giá một tác phẩm văn học

Chúc các em học tốt môn Ngữ văn lớp 10.