1. Dàn ý cho việc phân tích một nhân vật văn học yêu quý
1.1 Phần mở đầu
Giới thiệu ngắn gọn về nhân vật và chia sẻ ấn tượng ban đầu về nhân vật đó.
1.2 Phần thân bài
- Bối cảnh và các mối quan hệ giúp làm nổi bật đặc điểm của nhân vật.
- Những đặc điểm nổi bật của nhân vật được thể hiện qua các chi tiết trong tác phẩm (như ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, suy nghĩ…).
- Phương pháp xây dựng nhân vật: cách sử dụng chi tiết, ngôn ngữ, các biện pháp nghệ thuật…
- Ý nghĩa và giá trị của hình tượng nhân vật trong tác phẩm.
1.3 Phần kết luận
Những bài học, cảm nhận và ấn tượng sâu sắc mà nhân vật để lại trong lòng bạn.
2. Phân tích nhân vật văn học yêu thích - Mẫu 1
Tác phẩm “Bức tranh của em gái tôi” của nhà văn Tạ Duy Anh nổi bật với nhân vật Kiều Phương, một cô bé vừa nhân hậu vừa tài năng.
Nhà văn đã khắc họa Kiều Phương qua góc nhìn của “tôi” - người anh trai. Kiều Phương hiện lên như một cô bé vui tươi, nghịch ngợm, thường xuyên lục lọi đồ đạc trong nhà và tự chế màu vẽ từ các vật liệu có sẵn. Khuôn mặt cô bé lúc nào cũng bẩn, nên người anh đã đặt cho cô biệt danh “Mèo”. Mỗi khi bị nhắc nhở, Kiều Phương lại hồn nhiên đáp lại: “Mèo mà! Em không phá là được”.
Nhân vật Kiều Phương còn thể hiện tài năng hội họa vượt trội. Chú Tiến Lê, một họa sĩ và cũng là bạn của bố Kiều Phương, tình cờ phát hiện ra điều này. Khi xem các bức tranh của Kiều Phương, chú nhận xét cô bé “là một thiên tài hội họa” và các bức tranh “hoàn toàn có thể treo ở bất cứ phòng tranh nào”. Điều này khiến bố Kiều Phương rất ngạc nhiên và thốt lên: “Con gái tôi vẽ đây ư? Thật không thể tin nổi!”. Mẹ của Kiều Phương cũng rất xúc động trước những lời khen ngợi của chú Tiến Lê. Chú còn tặng “đồng nghiệp” một hộp màu ngoại xịn. Tuy nhiên, người anh trai lại cảm thấy bực bội và ghen tị vì không thấy mình có tài năng gì và cảm thấy xa lạ với em gái.
Dù vậy, Kiều Phương vẫn dành tình cảm sâu sắc cho anh trai. Cô bé đã thể hiện tình yêu đó qua bức tranh “Anh trai tôi”, tranh này đã giành giải nhất tại cuộc thi vẽ tranh quốc tế. Cô mong muốn anh trai cùng đi nhận giải thưởng. Khi nhìn thấy bức tranh của em gái, người anh vô cùng bất ngờ và xấu hổ vì không ngờ em gái lại nhìn mình đẹp như vậy. Chính sự chân thành và trong sáng của Kiều Phương đã giúp nhân vật “tôi” nhận ra những sai lầm của mình.
Tạ Duy Anh qua nhân vật Kiều Phương đã làm nổi bật tình yêu thương chân thành và nhân hậu của con người. Nhân vật Kiều Phương hiện lên rất chân thực dưới ngòi bút của nhà văn.
3. Phân tích nhân vật văn học yêu thích - Mẫu 2
Truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa” của Thạch Lam là một tác phẩm nổi bật về đề tài trẻ em, với nhân vật Sơn được khắc họa rất chân thực.
Mở đầu truyện, nhà văn tinh tế miêu tả sự thay đổi của thời tiết, từ đó xuất hiện nhân vật Sơn với những hành động hồn nhiên của một đứa trẻ. Sơn tỉnh dậy, thấy mọi người trong nhà đã dậy sớm và đang quạt hỏa lò pha nước chè. Cậu thấy mọi người đã mặc áo ấm và ngoài sân, gió thổi bụi và lá khô lạo xạo, bầu trời màu trắng đục. Những cây lan trong chậu rung động vì lạnh. Sơn cảm thấy lạnh và vơ vội cái chăn trùm lên đầu. Gia đình Sơn được mô tả là khá giả, yêu thương nhau, và Sơn cũng được mẹ chăm sóc chu đáo.
Tuy nhiên, Sơn không vì thế mà trở nên kiêu ngạo. Cậu bé rất nhạy cảm và giàu tình cảm. Sơn thể hiện sự yêu thương khi nhớ về em gái đã mất, Duyên, khi mọi người nhắc đến. Cậu xúc động khi thấy mẹ rơm rớm nước mắt và thể hiện sự cảm thông với bọn trẻ nghèo trong xóm. Sơn tỏ ra thân thiện với chúng thay vì khinh thường.
Hành động đặc biệt của Sơn là khi cậu thấy bé Hiên đứng co ro trong gió lạnh, chỉ mặc manh áo rách tả tơi. Sơn cảm thấy xót xa và quyết định tặng chiếc áo bông cũ của em Duyên cho Hiên. Cậu nói với chị gái và nhận được sự đồng tình. Chị Lan nhanh chóng lấy áo, còn Sơn cảm thấy ấm áp và vui vẻ khi giúp đỡ. Mặc dù còn nhỏ tuổi, Sơn đã thể hiện lòng yêu thương sâu sắc.
Như vậy, Thạch Lam đã khắc họa truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa” với một sự nhẹ nhàng nhưng vô cùng sâu sắc. Tác phẩm toát lên tình yêu thương chân thành giữa con người.
4. Phân tích một nhân vật văn học yêu thích - Mẫu 3
“Thép đã tôi thế đấy” là tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Nikolai A. Ostrovsky từ Liên Xô. Nhân vật trung tâm của cuốn tiểu thuyết là Pavel Korchagin (hay gọi là Pavlusha, Pavka).
Pavel Korchagin lớn lên trong một đất nước đầy thử thách và có mối quan hệ thân thiết với Tonya, một cô gái xinh đẹp và yêu anh chân thành. Tuy nhiên, Pavel chọn theo đuổi lý tưởng cách mạng và cống hiến cho Tổ quốc, dù điều này khiến anh phải rời xa Tonya. Cô yêu Pavel nhưng không thể chờ đợi một lý tưởng lớn lao, đặc biệt khi gia đình cô thuộc giai cấp tư sản. Pavel từng chia sẻ với cô: “Anh là người của Đảng trước, sau đó mới là của em và những người thân.” Cuối cùng, Pavel quyết định chia tay để theo đuổi lý tưởng của mình.
Trước khi đạt được lý tưởng cách mạng, Pavel đã tham gia xây dựng con đường sắt nối rừng và thành phố, công việc nặng nhọc và cực kỳ khó khăn. Trong hoàn cảnh lạnh lẽo, anh gặp lại Tonya, nhưng cô suýt không nhận ra anh vì bộ dạng rách rưới, gầy gò của anh. Cô cảm thấy ngại ngùng và không dám bắt tay anh. Pavel nhận ra rằng tình cảm xưa đã hoàn toàn phai nhạt; Tonya giờ đã có chồng và cuộc sống mới.
Sau này, trong thời gian hoạt động và sinh sống trong tổ chức Đảng, Pavel đã gặp Rita và nhận được sự quý mến từ cô. Tuy nhiên, mối quan hệ của họ chỉ dừng lại ở mức đồng chí. Về sau, khi Pavel mắc bệnh sốt thương hàn và bị bại liệt, phải ngồi xe lăn, anh vẫn không bị khuất phục trước thử thách. Anh kiên trì với tình yêu mới và tiếp tục viết sách, giữ vững tinh thần thép đã tôi luyện từ trước. Pavel là hình mẫu của một thanh niên lý tưởng, được thử thách qua “lò lửa” cách mạng, và trở thành biểu tượng cho thế hệ Việt Nam trong thời kỳ bị xâm lược.
Đọc cuốn sách này, nhân vật Pavel để lại ấn tượng sâu sắc, mang đến cho tôi nhiều bài học quý giá.
5. Phân tích một nhân vật văn học yêu thích - Mẫu 4
“Dế Mèn phiêu lưu ký” là một tác phẩm nổi bật của nhà văn Tô Hoài. Nhân vật chính - Dế Mèn - hiện lên một cách chân thực và sinh động.
Dế Mèn được khắc họa với các đặc điểm của một nhân vật trong truyện đồng thoại, kết hợp giữa đặc trưng của loài dế và đặc điểm của con người. Tô Hoài mô tả Dế Mèn với ngoại hình khỏe mạnh, cường tráng, với đôi càng bóng bẩy và móng vuốt nhọn hoắt. Các chi tiết như màu nâu bóng mỡ, cái đầu bướng bỉnh và đôi răng đen nhánh luôn nhai ngoàm ngoạp như lưỡi liềm máy, cùng với sợi râu dài, uốn cong tạo nên vẻ hùng dũng. Hành động của Dế Mèn, như việc đạp phanh phách vào ngọn cỏ và đưa chân lên vuốt râu, cũng thể hiện sự khỏe mạnh và cường tráng của nhân vật.
Nhà văn đã khắc họa Dế Mèn với những đặc tính con người như kiêu ngạo và tự mãn. Điều này đặc biệt thể hiện qua thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt. Khi thấy Choắt gầy yếu, Dế Mèn không chỉ thiếu cảm thông mà còn chế nhạo bạn. Một lần tới thăm, Dế Mèn mỉa mai: “Sao chú sống bừa bãi thế? Nhà cửa thì lộn xộn... Chú lớn nhưng chẳng khôn khéo gì cả.” Khi Choắt xin giúp đào một ngách để giúp đỡ nhau khi cần, Dế Mèn lại hất hủi: “Đào ngách sang nhà ta? Chú bẩn như cú mèo, ta không chịu nổi. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt đi. Đào tổ nông thì cho chết!”
Dế Choắt, với vẻ yếu đuối, đã khiến Dế Mèn cảm thấy khinh thường. Đặc biệt là tình huống dẫn đến cái chết đau thương của Choắt. Dế Mèn, với sự ngông cuồng, đã trêu tức chị Cốc, khiến chị ta nổi giận. Dế Choắt vì vậy bị chị Cốc mổ chết. Khi chị Cốc đi, Dế Mèn mới dám ra ngoài, thấy bạn mình không thể dậy được nữa và nghe những lời trăng trối. Dế Mèn vô cùng đau khổ và ân hận, và từ cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn nhận ra bài học cuộc đời đầu tiên.
Tô Hoài đã khắc họa nhân vật Dế Mèn trong đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên” để gửi gắm một thông điệp nhân văn sâu sắc.