1. Các giá trị nghệ thuật nổi bật của tác phẩm 'Chữ người tử tù'
1.1 Nghệ thuật xây dựng nhân vật tiêu biểu
Trong 'Chữ người tử tù', Nguyễn Tuân đã thành công trong việc khắc họa nhân vật Huấn Cao - một con người tài năng, có chí khí kiên cường, tâm hồn trong sáng và nhân vật quản ngục biết trân trọng cái đẹp. Nhân vật này thể hiện sự tôn vinh cái đẹp và bộc lộ tinh thần yêu nước của nhà văn.
Nhân vật Huấn Cao
→ Một nghệ sĩ xuất chúng: Huấn Cao là bậc thầy về thư pháp, trong khi viên quản ngục cũng là người yêu thích cái đẹp và biết trân trọng tài năng.
→ Người có chí khí kiên cường: Huấn Cao thể hiện sự kiên cường và kiên định, trong khi quản ngục không biết sợ trước quyền lực.
Nhân vật Viên quản ngục
→ Tâm hồn trong sáng và thiện lương: Những phẩm chất này không chỉ có ở Huấn Cao mà cũng hiện rõ ở viên quản ngục, người mặc dù có địa vị cao nhưng vẫn tôn trọng và ngưỡng mộ tài năng của tử tù.
→ Tôn vinh tài năng và cái đẹp: Viên quản ngục thể hiện sự trân trọng sâu sắc đối với Huấn Cao, biểu hiện của cái đẹp và tài năng. Hai hình tượng này phản ánh quan niệm thẩm mỹ cao của Nguyễn Tuân: tài năng và tâm hồn, cái đẹp và cái thiện hòa quyện trong một thể thống nhất không thể tách rời.
1.2 Tạo ra tình huống truyện bất ngờ và đặc sắc
Điểm nhấn của tác phẩm 'Chữ người tử tù' chính là tình huống truyện đối lập, kịch tính và bất ngờ. Tác giả đã khéo léo xây dựng một tình huống độc đáo, với cuộc gặp gỡ đầy éo le và tình cờ giữa Huấn Cao và Viên quản ngục.
→ Diễn biến chữ: Nguyễn Tuân mô tả một cách chi tiết. Ban đầu, Huấn Cao tỏ vẻ khinh thường và coi nhẹ công sức của viên quản ngục. Tuy nhiên, khi nhận ra sự chân thành của viên quản ngục, Huấn Cao đã thay đổi thái độ, trân trọng và đồng ý cho chữ.
→ Không gian: Cảnh vật ngục tối tăm, bẩn thỉu, nơi Huấn Cao là tử tù và viên quản ngục có địa vị cao hơn. Cảnh cho chữ diễn ra trong một bối cảnh chưa từng thấy, với không gian và thời gian đặc biệt. Sự đối lập về vị thế của các nhân vật làm nổi bật phẩm hạnh và tài năng của họ, đồng thời tạo ra sự kịch tính và làm nổi bật các tính cách nhân vật.
→ Về thời gian: Đêm trước khi Huấn Cao bị xử án tử hình, diễn ra một cuộc gặp gỡ éo le giữa một tử tù với chí khí hiên ngang và tài viết chữ tuyệt đẹp, và một người biết trân trọng cái đẹp, đặc biệt là chữ viết của Huấn Cao.
→ Về khía cạnh xã hội: Họ gặp nhau trong hoàn cảnh và vị thế đối lập: Huấn Cao là lãnh đạo của cuộc kháng chiến chống triều đình, bị kết án phản quốc và tử hình; trong khi viên quản ngục là người phụng sự triều đình, đại diện cho quyền lực và bộ máy cai trị phong kiến. Tuy nhiên, điều kỳ diệu là hai đối tượng tưởng chừng đối lập lại có thể trở thành bạn bè.
→ Về phương diện nghệ thuật: Huấn Cao là một tài năng hiếm có, với kỹ năng viết chữ nho xuất sắc không giống ai. Dù viên quản ngục không có tài năng viết chữ, ông lại có khả năng thưởng thức cái đẹp và khao khát sở hữu chữ của Huấn Cao.
→ Về phương diện cá nhân: Huấn Cao đối diện cái chết với khí phách kiên cường, không hề khuất phục trước ngục tù; còn viên quản ngục, dù theo mệnh lệnh triều đình, vẫn đối xử đặc biệt với tử tù. Huấn Cao coi trọng nhân nghĩa hơn danh lợi, thể hiện lòng tốt đối với người biết trân trọng cái đẹp; viên quản ngục là người có tâm hồn lương thiện và trong sáng trong một xã hội đầy hỗn loạn.
→ Nghệ thuật tạo không khí cổ xưa: Tác phẩm sử dụng nhiều chi tiết và từ ngữ cổ xưa như 'thầy thơ lại', 'thiên lương', 'viên quản ngục', 'pháp trường', 'bộ tứ bình', 'bái lĩnh', 'bức trung đường',... tạo nên một không gian cổ kính và đầy chất lịch sử.
→ Sử dụng hiệu quả thủ pháp tương phản để làm nổi bật sự đối lập giữa cái đẹp và cái xấu, cái thiện và cái ác, lý tưởng và thực tại. Cảnh cho chữ là khoảnh khắc đậm chất thiêng liêng và cao quý nhất trong tác phẩm, toát lên từ khí phách và nhân cách của các nhân vật, đặc biệt là từ đôi bàn tay tài hoa của Huấn Cao.
1.3 Sự ‘ngông’ nghệ thuật của Nguyễn Tuân
Tài năng của Nguyễn Tuân thể hiện qua cách nhìn nhận và thể hiện con người theo cách khác biệt. Từ đề tài, nội dung đến nhân vật và cách thể hiện đều rất độc đáo và sáng tạo. Một tử tù bình thường bỗng trở thành một nghệ sĩ tài ba nhờ cách nhìn nhận mới mẻ của ông.
Nguyễn Tuân là người yêu cái đẹp và suốt đời tìm kiếm nó. Tử tù không được nhìn qua cái ác mà qua tài năng nghệ thuật. Người lái đò không được xem xét qua nghề nghiệp mà qua phẩm chất nghệ sĩ. Tất cả đều được nâng tầm dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân.
Nguyễn Tuân đặt nhân vật vào nhiều góc nhìn khác nhau. Xã hội xem Huấn Cao là tội nhân đang đối diện với án tử; nghệ thuật thấy ông là tài năng sáng tạo cái đẹp; võ thuật nhìn ông là tướng giỏi với khả năng bẻ khóa và vượt ngục. Sự đa dạng và phong phú trong nghệ thuật của ông làm nổi bật sự khác biệt của mỗi nhân vật.
2. Phân tích những yếu tố nghệ thuật nổi bật trong tác phẩm 'Chữ người tử tù'
2.1 Phân tích các yếu tố nghệ thuật nổi bật trong 'Chữ người tử tù' (Mẫu 1)
Tác phẩm 'Chữ người tử tù' xoay quanh cuộc gặp gỡ giữa Huấn Cao và quản ngục liên quan đến việc xin chữ. Tình huống trở nên căng thẳng khi Huấn Cao là tử tù còn quản ngục là quan chức cao cấp, hai người hoàn toàn đối lập về địa vị và hoàn cảnh. Huấn Cao, một anh hùng kiên cường với tài viết chữ đẹp, và quản ngục, dù sống trong môi trường xấu xí, nhưng lại có gu thẩm mỹ cao. Tình huống truyện được xây dựng khéo léo từ cuộc gặp gỡ không ngờ tới sự hiểu lầm của Huấn Cao về quản ngục và cuối cùng nhận ra ước mơ chân thành của quản ngục. Nguyễn Tuân đã khắc họa một tình huống truyện độc đáo và cuốn hút.
2.2 Phân tích những yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong 'Chữ người tử tù' (Mẫu 2)
Cảnh cho chữ trong 'Chữ người tử tù' của Nguyễn Tuân đặc biệt vì nó diễn ra vào đêm trước khi Huấn Cao phải đối mặt với cái chết. Huấn Cao viết những chữ đẹp nhất để tặng quản ngục trong hoàn cảnh u tối, bẩn thỉu. Cái đẹp nổi bật giữa môi trường nhơ bẩn và sự cao thượng tỏa sáng ngay trong nơi tối tăm nhất. Huấn Cao, mặc dù là tử tù, vẫn thể hiện khí phách và nét chữ thanh cao, trong khi quản ngục, dù có địa vị cao hơn, lại kính cẩn xin chữ. Tác giả gửi gắm thông điệp rằng cái đẹp chân chính luôn tỏa sáng và có sức mạnh chiến thắng cái ác.
2.3 Phân tích những yếu tố nghệ thuật nổi bật trong 'Chữ người tử tù' (Mẫu 3)
Nguyễn Tuân đã khéo léo sử dụng đối lập để tạo nên hình ảnh chưa từng có trong 'Chữ người tử tù'. Việc viết chữ, vốn là một nghệ thuật tinh tế, thường diễn ra trong không gian thanh nhã, sạch sẽ và thơm ngát mực, lại được thực hiện trong tù ngục u tối, ẩm ướt. Dù nhà tù là biểu tượng của sự tối tăm và bẩn thỉu, nơi đó vẫn là nơi cái đẹp tỏa sáng. Đặc biệt, đây là đêm cuối trước khi Huấn Cao bị xử án, tạo nên sự cấp bách. Sự tương phản giữa không gian và bản chất của nghệ thuật làm nổi bật quan điểm của Nguyễn Tuân về cái đẹp và cái ác: cái đẹp, dù trong hoàn cảnh xấu nhất, vẫn mãi tồn tại và chiến thắng thời gian, như tấm lòng của quản ngục và nét chữ của Huấn Cao.
2.4 Phân tích những yếu tố nghệ thuật nổi bật trong 'Chữ người tử tù' (Mẫu 4)
Nguyễn Tuân không chỉ là nhà văn tìm kiếm cái đẹp, mà còn là người chế tác vẻ đẹp trong từng chữ cái của 'Chữ người tử tù'. Ông đã khéo léo sử dụng từ ngữ và tình huống đối lập để tạo nên thành công của tác phẩm. Để tái hiện không gian xưa cũ và trang trọng, Nguyễn Tuân dùng nhiều từ Hán - Việt như vàng son, hoa trân, phiến trát... Đồng thời, ngòi bút tài hoa của ông đã làm nổi bật cảnh cho chữ với sắc thái điện ảnh. Nghệ thuật ngôn từ đã giúp ông phác họa một cách sinh động nhân vật Huấn Cao, thể hiện sự trân trọng của nhà văn đối với nét đẹp truyền thống và phẩm chất của người nghệ sĩ.
Mytour vừa trình bày nội dung về phân tích yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong 'Chữ người tử tù'. Hy vọng thông tin này hữu ích với quý bạn đọc. Cảm ơn bạn đã theo dõi!