Phân tích nhân vật Hoàng trong tác phẩm Đôi mắt của Nam Cao

Đề bài: Phân tích nhân vật Hoàng trong tác phẩm Đôi mắt của Nam Cao

Phân tích nhân vật Hoàng trong tác phẩm Đôi mắt của Nam Cao
 

I. Kết cấu Phân tích nhân vật Hoàng trong truyện Đôi mắt của Nam Cao (Chuẩn)

1. Bắt đầu

- Giới thiệu về Nam Cao và tác phẩm Đôi mắt.
- Thảo luận về nhân vật Hoàng.

2. Phần chính

a. Ý nghĩa của tiêu đề:

- Tổng quan về triết lý chủ đạo của cả câu chuyện ngắn, là cách mà mỗi cá nhân nhìn nhận cuộc sống.

b. Lối sống và tính cách của Hoàng trước thời kỳ cách mạng:

- Gia đình của Hoàng từng giàu có và sống cuộc sống phong lưu, sung túc.
- Hoàng có những sở thích tinh tế và xa xỉ như:
+ Đọc những tác phẩm văn học Trung Quốc nổi tiếng như Tam Quốc Diễn Nghĩa, Đông Chu Liệt Quốc, Thủy Hử,...
+ Nuôi chó, giống chó Đức, mạnh mẽ và trung thành như chủ nhân của nó.

- Không chỉ là một tay vừa thông thạo, Hoàng còn là một người có kỹ năng 'chợ đen' tài ba.
- Hoàng nổi tiếng là người 'đá xéo' đồng nghiệp, chỉ vì lòng đố kỵ trong anh không chấp nhận ai có tài văn chương vượt qua mình hoặc tạo ra mối quan hệ tốt với những người mà anh ta không ưa.
- Tính cách cứng đầu và bảo thủ, cho rằng mọi người là người bỏ rơi anh ta, chứ không phải anh ta tự đưa ra quyết định bỏ rơi họ.
=> Hoàng trở thành kẻ bị giới văn sĩ Hà Nội khinh bỉ.

c. Tính cách và lối sống mới của Hoàng sau cách mạng, khi anh sơ tản về nông thôn:
- Tự xưng là người 'theo kháng chiến', nhưng thực tế đó chỉ là một cuộc chạy trốn, sơ tản của Hoàng để tránh bom đạn.
- Anh ta nói về mình theo lối cách mạng, ủng hộ cách mạng, nhưng dường như vẫn giữ lại sự ghen tị và ấm ức trong tâm hồn:
+ Thực hiện những hành động đáng khinh tởm và đê tiện, thậm chí là mỉa mai đồng nghiệp của mình, những người vốn là những người hiền lành, chưa bao giờ có sự va chạm với anh, chỉ vì họ nhận được sự công nhận trên báo giải phóng quốc gia.

- Trong cách diễn đạt về người dân quê, Hoàng đã thể hiện sự miệt thị, sắc sảo. Anh ta nhìn nhận họ từ góc độ tự phụ, coi mình là người hiểu biết nhiều, chăm chỉ đọc sách. Anh phê phán và khinh bạc họ như những người ở tầng lớp thượng đẳng.
+ Anh coi những người dân quê chỉ biết tiết kiệm, thụ động và thường xuyên làm những việc nhỏ nhặt, mặc định đánh đồng họ với những đặc điểm như 'đần độn, lỗ mãng, ích kỷ, tham lam, bần tiện'.
+ Anh không thể tìm hiểu về họ, và chấp nhận làm kẻ 'phản động', không chịu tham gia vào kháng chiến. Với những nông dân theo con đường cách mạng, anh không thể thể hiện sự tôn trọng và sự vui vẻ mà một người 'theo kháng chiến' nên có, thậm chí coi như họ không xứng đáng với những vị trí quan trọng như 'thằng chủ tịch', 'ông ủy ban', 'bố tự vệ', 'các ông thanh niên', 'các bà phụ nữ',...
+ Anh cảm thấy rằng những người nông dân làm cách mạng nhiều lẽ phải, thích thú với giấy tờ và thủ tục, thích tham gia tuyên truyền, có vẻ ngốc nghếch, dốt nát,...
=> Tâm hồn ích kỷ, thiếu nhân ái và thiếu sự hiểu biết của Hoàng đã làm cho anh ta có cái nhìn gay gắt và tiêu cực về người nông dân làm cách mạng.

- Hoàng thể hiện sự lãnh đạm và thờ ơ với cách mạng, tự cho mình là 'phản động', không hề hỗ trợ kháng chiến.
- Trước cụ Hồ, Hoàng lại thể hiện sự sùng bái quá mức, khiến anh ta đánh mất lòng tin vào sức mạnh đoàn kết dân tộc, sức mạnh của giai cấp vô sản, công nhân và nông dân.
- Hoàng chỉ sống theo ý thích cá nhân mà không quan tâm đến ý kiến của Độ, bạn bè, hoặc những người nông dân đang chiến đấu cho kháng chiến.

3. Tổng kết

Chia sẻ cảm nhận chung về nhân vật.

II. Bài văn mẫu Phân tích nhân vật Hoàng trong truyện Đôi mắt của Nam Cao (Chuẩn)

Những tác giả văn học nổi tiếng như Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng, Kim Lân, và Tô Hoài đã góp phần quan trọng vào văn học hiện đại Việt Nam trước và sau cách mạng tháng Tám. Trước cách mạng, Nam Cao thường mang đến độc giả những tác phẩm lạnh lùng, đau đớn như Chí Phèo bị tha hóa và bi kịch của văn sĩ Hộ, thể hiện sự bế tắc trong cuộc sống. Tuy nhiên, sau cách mạng, tác phẩm Đôi mắt thể hiện sự chuyển biến trong tư tưởng của Nam Cao. Không còn lạnh lùng, tác phẩm trở nên ấm áp, bình thản, chứa đựng nhiều suy tư triết lý về xã hội.

Với nhan đề 'Đôi mắt', tác giả tóm gọn ý chủ đạo của truyện, tập trung vào cách nhìn cuộc sống của con người. Hình tượng 'đôi mắt' trở thành biểu tượng, nhấn mạnh sức mạnh của tư duy và nhận thức. Cách mà chúng ta nhìn nhận thế giới được so sánh với chức năng của đôi mắt, làm nổi bật sự đa dạng trong cách tiếp cận vấn đề. 'Đôi mắt' không chỉ là cơ quan thu thập hình ảnh mà còn là khả năng xử lý và lựa chọn thông tin theo ý muốn. Tác giả giới thiệu khái niệm về đa dạng quan điểm, tạo ra một xã hội phong phú về tư tưởng và suy nghĩ.

- Nhân vật Hoàng, trung tâm của tác phẩm, được xây dựng qua góc nhìn của tác giả và văn sĩ Độ. Tính cách lạc quan và phóng khoáng của Hoàng xuất phát từ môi trường sống phong lưu trước cách mạng. Dù bị ghét vì sự độc đoán và ghen tị, Hoàng vẫn giữ vững phong cách sống của mình. Trái ngược với đám văn sĩ khác, Hoàng không chỉ thích đọc sách kinh điển Trung Quốc mà còn nuôi chó Đức và là một tay 'chợ đen' mưu lược. Kháng chiến đưa Hoàng về nông thôn, nhưng tâm hồn ghen tị vẫn giữ nguyên, khiến anh trở thành kẻ bị cả giới văn sĩ Hà Nội khinh ghét.

- Hoàng, mặc dù theo kháng chiến, nhưng thực tế chỉ là sơ tán để tránh bom đạn. Ghen tị và ấm ức vẫn nổi lên trong tâm hồn Hoàng, khi anh chửi bới đồng nghiệp và giữ lại tính ích kỷ. Cuộc sống nông thôn không làm thay đổi tính cách, khi Hoàng vẫn giữ nguyên con mắt chế ngự và đánh giá thấp người dân nông thôn. Tình cảm 'theo kháng chiến' chỉ là lớp vỏ, khiến Hoàng trở thành người văn sĩ bị xã hội phê phán.

- Sau khi lánh nạn về vùng quê, Hoàng vẫn giữ nguyên lối sống phóng khoáng, nuôi chó và thưởng thức tiểu thuyết. Mặc dù tự nhận theo kháng chiến, nhưng thực tế anh ta chỉ châm chọc những người ít hơn mình và sống thoải mái, không quan tâm đến cách mạng. Không gì có thể thay đổi tư duy của Hoàng về cuộc sống, dù cho cảnh vật đẹp hay sự thay đổi của đất nước. Sự gọi Độ đến chỉ là nỗ lực tìm kiếm người hiểu và thấu hiểu, nhưng Hoàng lại khó hòa nhập với mọi người xung quanh. Ông ta tỏ ra ích kỷ khi chia sẻ những gì mình chán ghét, không quan tâm đến người nghe, và kết quả là buổi gặp gỡ chỉ là sự nói của Hoàng với sự lạnh lùng của Độ. Trong thời kỳ mọi người hòa nhập và tìm đẹp trong cuộc sống, Hoàng tự đóng mình trong tầm nhìn và tâm hồn của mình, sống trong sự cô lập và đúng bằng một nắm tay.

Trong lời diễn đạt về những người dân nông thôn, Hoàng biểu hiện sự kiêu căng, đánh giá cao bản thân, tự xem mình là người học nhiều, rất có chữ để đánh giá và coi thường họ như những người ở tầng lớp thấp. Anh đánh giá rằng những người nông dân chỉ biết cắt giữ, hẹp hòi và tham lam, và đặt những điều này làm tiêu cực như 'ngốc nghếch, hèn nhát, ích kỷ, tham lam, nghèo đói', trong khi anh chưa bao giờ dành thời gian để thấu hiểu họ. Với những người làm cách mạng, anh cũng không thể thể hiện sự tôn trọng, sự vui vẻ mà một người 'theo kháng chiến' nên có, không chút quan tâm đến cách mạng. Anh không thể thay đổi tư duy của mình về cuộc sống, dù đó là cảnh đẹp hay sự thay đổi của đất nước. Sự kêu gọi Độ đến chỉ là nỗ lực tìm kiếm người hiểu và thông cảm, nhưng Hoàng không thể hòa nhập với xã hội xung quanh. Anh tỏ ra ích kỷ khi chia sẻ những điều anh ghét, không quan tâm đến người nghe, và kết quả là buổi gặp gỡ chỉ là sự nói của Hoàng với sự lạnh lùng của Độ. Trong thời kỳ mọi người hòa nhập và tìm đẹp trong cuộc sống, Hoàng tự mình đóng cửa tâm hồn mình lại, sống trong sự cô lập và đúng bằng một nắm tay.

Châm biếm bằng truyện ngắn Đôi mắt người ta không chỉ thể hiện hiện trạng nông thôn Việt Nam sau cách mạng, mà còn lên án một phần những con người còn lạc hậu, sống với định kiến, lòng ích kỷ cá nhân, từ chối sự đổi mới của xã hội mới. Điều làm họ bất mãn là gì, khiến họ sống tách biệt và vẫn bám đuổi tư tưởng cũ, trong khi đất nước đã độc lập, cuộc sống ngày càng thay đổi? Có thể do cách họ nhìn nhận cuộc sống và sự thích nghi, nếu chỉ nhìn nhận mọi thứ một cách tiêu cực, với đôi mắt nổi loạn, thì họ sẽ không thấy hạnh phúc, không thấy cuộc sống tươi sáng mở ra. Tác phẩm của Nam Cao không chỉ là một triết lý mới 'thức tỉnh' nhiều nghệ sĩ cùng thời, mà còn là một bài học sâu sắc cho thế hệ sau về cách nhìn nhận cuộc sống.

"""""-HẾT"""""---

Đôi mắt là một trong những tác phẩm ngắn nổi bật của Nam Cao, sáng tạo sau thời kỳ cách mạng tháng Tám. Đồng thời, để hiểu rõ thêm về tài năng và những chủ đề quan trọng trong sáng tác của Nam Cao, bạn có thể đọc thêm: Phân tích tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao, Phân tích nhân vật Chí Phèo, Hãy phân tích nhân vật lão Hạc trong tác phẩm cùng tên, Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Lão Hạc