Buzz
Đề bài: Phân tích nhân vật Mẹ Đốp trong Xã trưởng - Mẹ Đốp
Bài văn mẫu phân tích nhân vật Mẹ Đốp trong Xã trưởng - Mẹ Đốp đã đạt điểm cao
I. Dàn ý phân tích nhân vật mẹ Đốp trong Xã trưởng - Mẹ Đốp:
1. Bắt đầu:
- Giới thiệu vở chèo, trích đoạn, và nhân vật.
2. Phần chính:
2.1. Chi tiết nhân vật:
* Xuất thân: là vợ của người gõ mõ trong làng.
=> Nằm trong tầng lớp thấp, đối mặt với địa vị xã hội thấp, là biểu tượng của giai cấp bị áp đặt trong xã hội phong kiến.
* Đặc điểm, tính cách:
- Sự thông minh, khôn khéo hiện lên trong các phản ứng, lời đối đáp và châm biếm về xã trưởng:
+ Gọi xã trưởng là kẻ đi sau, mình là người gõ mõ nên đi trước.
+ Kêu xã trưởng treo thơ mõ của mình trong nhà.
+ Lấy dải yếm để phản kháng lời rao của xã trưởng.
- Trung thành, luôn tôn trọng chồng:
+ Khi xã trưởng bỉ bảo, chế nhạo, mẹ Đốp liền đáp trả rõ ràng.
+ Nghe thấy lời gạ gẫm, tán tỉnh của xã trưởng, mẹ Đốp khéo léo từ chối 'Bố cháu đứng ngoài kia nó nghe thấy rồi nó lại ghen!'.
+ Khi xã trưởng đánh mình, mẹ Đốp vui vẻ hét to 'Ối bố Đốp ơi là bố Đốp ơi! Đi đâu để thầy Xã thầy ăn hiếp tôi đây này!'.
2.2. Đánh giá nhân vật:
- Mẹ Đốp là hình ảnh của người phụ nữ thông minh, sắc sảo, trung thành với chồng.
- Qua nhân vật này, tác giả dân gian đã:
+ Phơi bày bản chất xấu xa của một số quan chức trong xã hội xưa.
+ Tôn vinh những phẩm chất tốt đẹp của phụ nữ.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: miêu tả thông qua lời nói và hành động.
3. Kết luận:
- Khẳng định ý nghĩa và giá trị của nhân vật đối với đoạn trích và vở chèo.
Bài văn mẫu phân tích nhân vật Mẹ Đốp trong Xã trưởng - Mẹ Đốp xuất sắc nhất
II. Bài văn mẫu phân tích nhân vật Mẹ Đốp trong Xã trưởng - Mẹ Đốp:
Khi nhắc đến thể loại chèo, không thể không kể đến tác phẩm chèo kinh điển 'Quan m Thị Kính'.
Trong đó, trích đoạn 'Xã trưởng - Mẹ Đốp' là điểm nhấn nổi bật, mang đến cho người đọc những tiếng cười phá lên, với sự sâu cay. Qua nhân vật mẹ Đốp, tác giả dân gian tinh tế thể hiện tình cảm và suy nghĩ về tầng lớp thống trị trong xã hội phong kiến xưa.
Nếu xã trưởng là biểu tượng của quyền lực thì mẹ Đốp lại đại diện cho tầng lớp nhân dân. Mẹ Đốp là người vợ của người gõ mõ trong làng. Vì vậy, mẹ Đốp có xuất thân thấp, được xem là cùng đinh, thấp kém trong mắt bọn lí dịch, cường hào. Mặc dù không được đánh giá cao, nhưng mẹ Đốp luôn tự hào về công việc của chồng và bản thân như lời tự giới thiệu:
'Không che giấu điều gì, mẹ Đốp chính là tôi
Mặc dù nói lắp bắp, nhưng Đốp vẫn chào đón khách tới.
Khách đến thăm, Đốp xuất hiện lịch lãm.
Lời chào đón khách của Đốp như dao cắt sắc.
Hôm nay, Đốp hòa mình trong bản hòa nhạc vui tươi.
Khiến cho cung phụng hiện hình như một trò độc đáo.
Trong tưởng tượng của mọi người, mẹ Đốp được biết đến với vẻ ngoài quyết đoán. Tuy nhiên, mỗi khi có khách, bà ta trở nên hiền lành, duyên dáng trong việc mời chào. Hôm nay, khi xã trưởng đến thăm nhà, mẹ Đốp đã thể hiện sự thân thiện và tinh tế. Câu nói 'khiến cho cung phụng hiện hình như một trò độc đáo' phản ánh một thái độ hài hước, mỉa mai đối với tên xã trưởng. Biết rằng hắn không phải là người nghiêm túc, mẹ Đốp quyết định 'thể hiện sự linh hoạt', phục vụ và tạo ra những trò vui. Đặc biệt, bà ta tự nhận mình có tài ăn nói, nói rằng 'Nghệ thuật ăn nói của tôi đều đặn'. Mặc dù bị xã trưởng coi thường, mẹ Đốp vẫn luôn tỏ ra tự hào với vị thế của mình:
'Không khuất phục trước danh hiệu và sự giàu có
Luôn tuân thủ lời thỉnh cầu và phục tùng lệnh truyền.
Tôi một mình, cả làng chờ đợi nhìn
Những điều không hợp lý bây giờ đều phải lên tiếng!'
Nhận thức rõ về bản thân và gia đình, nhưng mẹ Đốp vẫn tự tin khiến cả làng đều kỳ vọng và chờ đợi. Nếu mẹ Đốp không xuất hiện, làng chưa chắc đã trở nên 'một mình tôi, cả làng chờ đợi nhìn'. Những lời tự hào này thể hiện sự tinh tế, sáng tạo của nhân vật mẹ Đốp.
Với thời gian, mẹ Đốp ngày càng làm người đọc kinh ngạc với khả năng ứng xử linh hoạt và sự thông minh, sắc sảo trong cuộc trò chuyện với xã trưởng. Thị có ý định nói 'Những điều không hợp lý bây giờ đều phải lên tiếng' để qua mặt xã trưởng. Thấy hắn tức giận, thị liền châm biếm 'Thế này đây: Làng có công việc gì, thầy sai con đi rao mõ, liệu có phải là phản đối trước mọi quyết định không?'. Tuy nhiên, mẹ Đốp vẫn giữ vững lợi thế và đặt mình vào vị trí quan trọng 'Từ khi hỉ cho chí việc hảo/ Thông báo quan trọng phải báo cáo với tôi/ Con chưa ra là làng chưa thể nằm xuống'. Những lời này khiến hắn tức giận 'Mày mẹ Đốp này! Lời thì cao quý, thực tế vẫn chỉ là bà tiên trưởng làng này à?'. Tình huống căng thẳng làm cho người đọc cảm thấy không an lành. Nhưng mẹ Đốp thông minh giải tỏa, làm dịu xã trưởng bằng lý lẽ hết sức thuyết phục 'Dạ, thực tế như thế này: Con chưa ra trải chiếu thì làng làm sao mà nằm xuống được?'. Hắn không thể phủ nhận điều này ngoài việc công nhận 'Ồ, con mẹ Đốp nói đúng vậy mà!'
Dù xã trưởng đang ở vị trí quan trọng hơn, nhưng mẹ Đốp chưa bao giờ chịu khuất phục, nhượng bộ. Thị tận dụng trí óc sắc bén để đối ứng, tỏ ra thông minh, đồng thời, đưa bản thân lên ngang tầm với xã trưởng. Điều này rõ ràng nhất qua bài thơ:
'Mõ tôi luôn tỏ ra dai dẳng
Việc bầu cử xã cũng không phải là trò chơi
Tiếng mộc đạc vang lên, khuấy động cả xã
Đầu kim thanh thoát, quanh co mọi nẻo đường
Dù gần hay xa, mọi nơi đều biết đến dấu vết của nó
Ở khắp làng làng, mọi người đều trân trọng và kính nể
Mọi công việc được sắp xếp và chỉ đạo một cách quyết định và chặt chẽ
Ngồi một mình, cả làng đều chờ đợi thoải mái'
Dù xã trưởng tỏ ra tự hào, nhưng mẹ Đốp không chịu thua. Nhờ tiếng mõ của mình, được lòng mọi người trong làng. Thị không chỉ là người rao mõ mà còn có quyền 'sửa sang và đặt định', ngồi một mình thoải mái như các quan. Bài thơ mang nhiều ý nghĩa, nhưng tên xã trưởng ngu đần không hiểu. Thậm chí, ông ta còn khen 'thơ hay đấy nhỉ'. Thuận lợi, thị tiếp tục chọc tức xã trưởng bằng cách hỏi 'có mang giấy bút theo không?'. Câu nói 'Thầy khen thơ hay thì chép lấy đem về nhà treo' mang tính châm biếm, khiến người đọc nhận ra sự dốt nát, ít hiểu biết của tên xã trưởng.
Chỉ cần xã trưởng lơ đãng, thị liền đưa hắn vào bẫy 'Nhà tôi đi trước đánh mõ, thầy đi sau rao hộ nhà tôi'. Câu nói này khiến xã trưởng tức điên 'Thế ra tôi làm nô tớ mõ à? Lẽ nào'. Trong tầm nhìn của mẹ Đốp, xã trưởng cũng chỉ làm nô tớ mõ mà thôi! Chi tiết này thể hiện sự khôn ngoan, sắc sảo của mẹ Đốp, khiến xã trưởng nổi giận 'Thế ra tôi làm đầy tớ mõ à? Lào nào'. Trong xã hội truyền thống, khi phụ nữ không được coi trọng, thả yếm trước cũng được hiểu là điều không trong sạch. Thị đưa mồm xã trưởng vào dải yếm không khác nào là cách làm bộc phát, châm biếm mạnh mẽ. Trong khi xã trưởng cố gắng chăm sóc mõ, mẹ Đốp lại cười nhạo, thể hiện sự chênh lệch giữa họ.
Không chỉ linh hoạt, hoạt bát, mẹ Đốp còn là người vợ trung thành, tôn trọng chồng. Khi xã trưởng chê bai, chế nhạo chồng, thị lên tiếng giải thích rõ ràng 'Dạ, chồng tôi làm việc hầu cụ Bá, nên đã lĩnh bằng rồi ạ!'. Thị rất quý trọng chồng, vì 'quý trọng chồng nên phải lầm than'. Nghe thấy lời gạ gẫm, tán tỉnh của xã trưởng, mẹ Đốp phủ nhận khéo 'Chồng tôi đang ở ngoài kia, nó nghe rõ rồi lại ghen tức!'. Chưa bao giờ thị vượt quá ranh giới, luôn duy trì sự tôn trọng trước tên quan đầy hào sảng. Hành động đánh bại mẹ Đốp của xã trưởng cũng là lúc mọi thứ đi quá xa. Thị không ngần ngại hô hoán, la lối cho cả làng cùng nghe. Điều này không chỉ giữ danh dự của bản thân mà còn khiến tên quan trở nên xấu hổ, bẽ mặt.
Qua từng lời nói và hành động, nhà văn dân gian đã tạo dựng hình ảnh mẹ Đốp với đặc điểm sáng tạo, tinh tế và lòng trung thành. Nhân vật này được mô tả rõ như một biểu tượng của sự thông minh và sắc sảo, đồng thời là nguồn cảm hứng cho việc tôn vinh những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ. Đồng thời, tác giả cũng phản ánh một cách sâu sắc về sự suy đồi và tha hóa trong hệ thống cai trị.
Mẹ Đốp không chỉ là một nhân vật, mà còn là biểu tượng của vẻ đẹp tinh thần trong người phụ nữ Việt Nam. Đối mặt với những giá trị hiện tại không đáng, nhân vật này luôn giữ vững bản thân và tôn trọng những nguyên tắc đạo đức.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bằng những lời châm biếm và đả kích, mẹ Đốp thể hiện sự phản kháng và tình cảm của cộng đồng đối với tầng lớp thống trị trong xã hội xưa. Để thực hiện phân tích nhân vật một cách chi tiết, học sinh cần tập trung vào các đặc điểm và tính cách của nhân vật. Ngoài bài viết trên, có thể tham khảo thêm các bài văn mẫu lớp 10 khác như:
- Phân tích nhân vật xã trưởng trong Xã trưởng - Mẹ Đốp
- Phân tích Xã trưởng - Mẹ Đốp
