Buzz
Trong trích đoạn này, Mẹ Đốp đại diện cho tầng lớp nhân dân, tuy xuất thân thấp nhưng lại tỏ ra tự hào về công việc của chồng và bản thân. Cô không ngần ngại tự nhận mình là Mẹ Đốp:
'Không giấu giếm, tôi chính là Mẹ Đốp'
Nếu xã trưởng thể hiện sự thống trị, thì Mẹ Đốp lại là biểu tượng của sự kiên cường và tự hào trong tầng lớp nhân dân.
Cho dù miệng nói dằng cò
Khi khách tới, Đốp mới bò ra
Chào đón khách bằng lời nhọn như dao
Hôm nay là ngày vui vẻ
Mõ được đưa ra như làm trò giải trí.
'Dù có tài văn chương và giàu có
Thì không bao giờ vi phạm quy tắc và tuân thủ lệnh lẽo
Luôn độc lập và tự tin trước mắt toàn bộ làng xóm
Chỉ phải chịu sự phê phán khi tôi làm việc không đúng đắn!'
Thị đã nhận ra rằng, bản thân và gia đình không được xã hội công nhận về địa vị, tài năng, hay quyền lực. Tuy nhiên, mẹ Đốp vẫn tự tin trong lời nói của mình, khiến người khác phải nghe theo, và được cả làng chờ đợi. Nếu không có mẹ Đốp, làng có thể chưa đến lúc hôm nay. Từ cách mà mẹ Đốp tỏ ra khôn ngoan trong việc tự cao tự đại, ta có thể thấy được sự nhanh nhẹn và thông minh của nhân vật này.
Ngày càng về sau, mẹ Đốp ngày càng khiến người đọc phải kinh ngạc trước khả năng phản ứng linh hoạt và sắc sảo trong cuộc trò chuyện với xã trưởng. Thị có ý tỏ ra quyết liệt khi nói 'Điều phải trái tôi nay trước bảo', muốn vượt qua xã trưởng. Khi thấy xã trưởng tức giận, thị lập tức tỏ ra phòng thủ 'Làng có việc gì, thầy sai con đi rao mõ, không phải cứ lên tiếng trước đã là lãnh đạo làng rồi à?'. Mặc dù, thị cũng không quên giễu cợt xã trưởng và tỏ ra quan trọng hơn 'Khi con chưa ra, làng chưa có gì, có phải làng phải ngồi xuống đất hay sao?'. Những lời này khiến xã trưởng phải thừa nhận 'Ừ, con mẹ Đốp này nói đúng!'.
Dù xã trưởng ở vị trí cao hơn, nhưng mẹ Đốp chưa bao giờ nhượng bộ, đồng ý. Thị dùng trí tuệ của mình để đối phó và xưng tỏ bản thân, đồng thời, đặt mình ngang hàng với xã trưởng. Điều này được thể hiện qua đoạn thơ:
'Mõ tôi dài dòng nhưng rất thấm
Việc bầu cử trong làng không đùa được'
Âm thanh vang dội lan tỏa khắp làng
Đồng tiền vàng lấp lánh trên khắp nơi
Mọi người ở khắp mọi nơi đều biết đến
Người dân trong làng đều quý trọng những người quản lý
Mọi việc sửa chữa và cải tạo đều được thực hiện một cách quyết đoán và hiệu quả
Một mình ngồi thảnh thơi dưới chiếc yếm
Thị không chịu nhận thua trước tên xã trưởng tự cao tự đại. Tiếng mõ của thị lớn lên vang dội khắp làng, được mọi người yêu mến. Dù chỉ là người đi rao mõ, thị cũng có quyền sửa sang và ngồi thảnh thơi như các quan. Câu thơ ẩn chứa nhiều ý nghĩa, nhưng tên xã trưởng kém hiểu biết lại không nhận ra điều đó. Thậm chí, còn khen ngợi 'thơ hay đấy nhỉ'. Thị tiếp tục chọc tức xã trưởng bằng cách hỏi: 'Có mang giấy bút đi không?'. Câu nói 'Thầy khen thơ hay thì chép lấy đem về nhà mà treo' chính là một yếu tố hài hước, gây cười, khiến cho người đọc nhận ra bản chất ngu dốt, ít học của tên xã trưởng.
Thị sử dụng trí thông minh và sắc sảo của mình để đối đáp với xã trưởng, đồng thời đề cao chồng mình. Khi xã trưởng dè bỉu, chế nhạo chồng, thị liền lên tiếng giải thích chi tiết 'Bố cháu cắp tráp theo hầu cụ Bá lên tỉnh lĩnh bằng rồi ạ!'. Thị rất thương chồng và luôn giữ mình trước tên quan háo sắc. Hành động này khiến tên xã trưởng mất bình tĩnh và phản ứng mạnh mẽ, làm rõ sự ngu dốt của hắn trước mắt mọi người.
Thị không chỉ thông minh và hoạt bát mà còn là người vợ trung thành. Thị luôn biết giữ mình và không để cho bản thân bị xã trưởng lợi dụng. Thị lên tiếng một cách mạnh mẽ để bảo vệ danh dự của gia đình và làng xóm. Nhưng đồng thời, thị cũng nhận thức được giới hạn của mình và không vượt qua mức cho phép trong giao tiếp với tên quan háo sắc. Từ cách xây dựng nhân vật của mẹ Đốp, tác giả đã vẽ ra một hình ảnh phụ nữ thông minh, sắc sảo, và trung thành, qua đó đề cao những phẩm chất đáng trân trọng của phụ nữ.
Thông qua lời nói và hành động của mẹ Đốp, tác giả đã miêu tả rõ nét nhân vật này và đồng thời phê phán sự thối nát, suy đồi của các quan trong xã hội phong kiến.
Mẹ Đốp thực sự là biểu tượng của sự đẹp đạo đức và phẩm chất của phụ nữ Việt Nam. Trong bối cảnh xã hội lẩn quẩn trong những trò hề, thị vẫn giữ vững lòng tự trọng và tôn trọng các nguyên tắc đạo đức.
