Kim Trọng, Thúc Sinh và Từ Hải là ba nhân vật quan trọng trong cuộc đời và tình yêu của Thúy Kiều. Mối tình của Kim Trọng và Kiều là một mối tình đẹp và sâu đậm giữa người có phẩm chất quốc gia và người tài năng, được ấn định bằng lời thề 'Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương'. Mối tình của Thúc Sinh và Kiều là một mối quan hệ không được chân thành, không có cảm xúc. Còn Từ Hải với Kiều, họ có một tình bạn mạnh mẽ, một sự hiểu biết sâu sắc về nhau như hai người anh em. Những nhân vật này được Nguyễn Du mô tả một cách tinh tế, tạo nên sự hấp dẫn trong thơ Truyện Kiều.
Trong đoạn thơ Kiều gặp Từ Hải, bằng nghệ thuật mô tả con người của một thi sĩ tài hoa, chúng ta nhìn thấy trong Từ Hải khao khát tự do và công bằng trong xã hội phong kiến.
Lúc đó Kiều đang sống ở Châu Thai, trong tay Bạc Bà, Bạc Hạnh:
Bỗng đâu có khách biên đình sang chơi,
Thoắt buôn về, thoắt bán đi,
Mây trôi bèo nổi thiếu gì là nơi!
Trong tình cảnh ấy, một 'khách biên đình' đến gặp Kiều. Đó là một đêm thu trong lành, trăng sáng:
Đến đây thì anh vội về,
Gió mát, trăng thanh bỗng chốc mây gió!
Không phải là một người hiền thần với tiếng ve khen, không phải là người 'mười nghìn nụ cười trên môi'. Nhưng là một 'đấng anh hùng' có vẻ ngoài đẹp và cường tráng:
Mày ngài, râu hùm, hàm én,
Cao mười thước, rộng năm càng!
Các từ ngữ này, mặc dù mang tính tượng trưng và ước lệ, nhưng kết hợp với cấu trúc thơ lục bát và lục bát cắt ngang, tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ về hình ảnh một người anh hùng phi thường, mạnh mẽ. 'Khách biên đình' có võ công tinh thông, sức mạnh khủng khiếp, có trí thông minh tài giỏi. Đó là một anh hùng thật sự:
Thân mười thước cao, vai rộng năm,
Côn quyền cao cường, lược thao bao la.
Quá trình tiết lộ về 'khách biên đình', những chi tiết như tên tuổi, nguyên quán, tính cách 'giang hồ' của một người chủ kiếm, sống một cuộc sống tự do:
Mọi người biết chứng với đất trời,
Từ Hải, người Việt Đông lịch trời.
Giang hồ thường vùng, bạt vùng tay,
Cắm sừng ngựa, cõi non thả một chèo.
Nguyễn Du đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh tráng lệ nhất, giọng thơ hùng tráng nhất, để ca ngợi cốt cách phi thường, tinh thần giang hồ tự do, chí khí anh hùng của Từ Hải.
Từ Hải cũng là một người anh hùng tình cảm. Ngay từ lần gặp đầu tiên, có những giao duyên cao quý, những sự đồng tâm tương tri: 'lưỡng liếc... đa ưng'. Kiều đã làm rung động trái tim của người anh hùng. Đó cũng là khoảnh khắc 'mở đầu khai hoảng' của mối quan hệ:
Ngày đầu gặp đã bàn ủi cao sang,
Điều này có thể được xem là điều hiếm thấy, nhưng không phải là một điều hoàn toàn khác biệt. Những từ ngữ này là một biểu hiện của tình yêu đặc biệt, sâu sắc giữa hai người:
Hai bên cùng liếc nhau, cùng ưa thích nhau.
Cuộc trò chuyện tại “lầu hồng' giữa anh hùng và người đẹp đã làm nổi bật thêm những nét tâm hồn đẹp của Từ Hải. Khi gặp Kiều ở “lầu hồng', Từ Hải không phải vì tình cảm “trăng gió” mà là vì “tâm hồn lương cờ', để tìm kiếm “tri kỷ'. Vì vậy, khi nghe người đẹp nói lên niềm hy vọng 'Tấn Dương được thấy mây rồng có dịp', nghe Kiều bày tỏ niềm tin và sự chăm sóc: “Rộng lòng dùng hiếu bạc - Một chút lòng bèo bọt không dám phiền chút gì sau này', thì Từ Hải đã “gật đầu” đồng ý sung sướng:
Một lời hứa đã được biết đến bởi ta,
Với muôn vàn cảm xúc khác nhau, chúng ta vẫn có nhau.
Đó là một lời hứa như một câu châm ngôn của một anh hùng tín đồ nghĩa hiệp. Không cần phải sử dụng mưu kế như Thúc Sinh “dắt về hãy kín đáo đặt nàng một nơi”, Từ Hải đã giải thoát Kiều khỏi “lầu xanh”, với một cách xử lý rất trung thực: “Mười dặm tiền trở lại thì vẫn giữ nguyên nguyên vốn”. Người “quen với cuộc sống giang hồ', đã “trải qua nhiều trận chiến', lại mang trong mình một tình yêu đầy lãng mạn, Từ Hải là người đã thay đổi số phận của một người phụ nữ ở nơi đáng sợ:
Nam anh hùng, nữ thuyền quyên,
Nguyền mệnh như phượng sánh, hoàn hảo như đồng ý cưỡi rồng
Thông qua đoạn thơ Kiều gặp Từ Hải, ta nhìn thấy rõ hơn nghệ thuật miêu tả con người của Nguyễn Du, đậm chất độc đáo. Thi sĩ đã sử dụng những từ ngữ tinh tế nhất, uy nghi nhất để mô tả tính cách anh hùng phi thường, khao khát tự do và lòng đa tình lãng mạn của nhân vật Từ Hải. Từ giọng điệu đến ngôn từ đều trang trọng, cổ kính: nhân vật lấp lánh như một hình ảnh huyền thoại trong thiên sử.
Nhân vật Từ Hải tựa như một tia sáng rực rỡ qua đời ngắn của Thúy Kiều, nhưng lại ghi lại trong lòng người những ấn tượng tốt đẹp. Bức chân dung anh hùng Từ Hải là một phần tuyệt vời của truyền thống văn hóa nhân văn trong Truyện Kiều.
Trích từ Mytour