Ra-ma-ya-na là một tác phẩm sử thi được người dân Ấn Độ tự hào. Họ tin rằng 'khi sông chưa cạn, đá chưa mòn, thì Ra-ma-ya-na vẫn mãi làm say lòng con người và giúp họ thoát khỏi vòng xoay tội lỗi'. Một nhà nghiên cứu phương Tây đã mô tả: 'Đây là một tác phẩm đầy những giai điệu du dương, toả ra một bầu không khí thanh bình và tình yêu vô bờ bến giữa những mâu thuẫn xã hội và xung đột'.
Nhân vật Xi-ta là một biểu tượng của vẻ đẹp trong tác phẩm. Không chỉ là một phần của sự kì vĩ của nhân vật Ra-ma, mà còn là minh chứng cho vẻ đẹp hoàn mỹ của phụ nữ Ấn, từ bên ngoài cho đến tâm hồn bên trong.
Vẻ đẹp của Xi-ta thường được mô tả bằng cụm từ 'gương mặt hoa sen' - đó là biểu tượng của vẻ đẹp tinh tế, vừa về hình dáng vừa về tâm hồn trong văn hóa thẩm mỹ của người Ấn Độ. Gương mặt như hoa sen, đôi mắt hình hoa sen... là những hình ảnh quen thuộc trong văn học Ấn Độ. Việc miêu tả Xi-ta bằng những chi tiết này nhấn mạnh vẻ đẹp hoàn hảo của nàng.
Vẻ đẹp tuyệt vời của Xi-ta đã được thử thách trong suốt các sự kiện của câu chuyện. Tuy nhiên, thử thách cuối cùng, nặng nề nhất nhưng cũng đầy vinh quang, đó là sự kiện Ra-ma buộc tội nàng và nàng đứng trước giàn lửa. Chương 78 ghi lại các diễn biến đầy kịch tính của sự kiện này.
Khi đọc chương này, ta cảm thấy thương hại với số phận oan uổng của Xi-ta. Ta cũng có thể đồng cảm với nỗi đau bị ruồng bỏ, dù đó là một biểu hiện của tình yêu. Đây có lẽ là điểm nhấn bi thảm trong bộ sử thi tràn ngập cảm xúc này.
Ta có thể hiểu tâm trạng của Ra-ma trong lời buộc tội Xi-ta: ban đầu là sợ hãi, sau đó là nghi ngờ và ghen tuông. Mặc dù lời nói của chàng đầy tức giận, lạnh lùng và xúc phạm, nhưng trong đó vẫn chứa đựng tình yêu. Tuy nhiên, tình yêu càng làm cho những lời nói trở nên đau đớn hơn. Xi-ta đã cảm nhận được tất cả những cảm xúc này từ chồng mình.
Trước lời buộc tội của chồng, trái tim của Xi-ta tan nát, đau đớn đến mức không thể chịu đựng được, xấu hổ và tự ôm lấy nỗi đau. Nàng đã phải trải qua nhiều cảm xúc khác nhau như nỗi đau, sự tủi nhục và sự tự minh oan. Nàng đã thông minh khi liên tiếp chứng minh những nghi ngờ của Ra-ma không có căn cứ. Tuy nhiên, mọi nỗ lực của nàng dường như vô ích trước sự giận dữ của chồng. Ra-ma, ngồi đó như thần chết, đã chi phối tình hình, tâm trạng của mình và cả của người khác như thế nào?
Thái độ của Ra-ma đã tạo ra hoàn cảnh bi kịch cho Xi-ta khi buộc nàng phải đối mặt với thử thách cuối cùng: bước lên giàn lửa. Sự hiện diện của thần lửa A-nhi sẽ là bằng chứng cuối cùng, đủ thuyết phục tâm hồn nghi ngờ của chồng nàng. Mặc dù đối mặt với bi kịch, nhưng trong nàng vẫn tỏa sáng một tình yêu trung thành và trong sạch.
Có thể, tình yêu đó là nguồn cảm hứng cho lòng dũng cảm của nàng. Nàng bước vào ngọn lửa dưới tiếng kêu gào của muôn loài, trong sự thương xót đến cùng của những người chứng kiến.
Thần lửa A-nhi đã khẳng định sự trong trắng của nàng: 'Hỡi Ra-ma, đây là Gia-na-ki của ngươi. Nàng trong trắng. Nàng không phạm bất kỳ tội lỗi nào, qua lời nói, hành động hay ý niệm' (Theo sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10, tập 1).
Sự trong trắng của nàng là hoàn toàn tuyệt vời. Dù bị xúc phạm, bị lăng nhục, tình cảm và sự trung thành của nàng không bao giờ thay đổi. Vẻ đẹp của nàng là biểu tượng của tấm gương mà mọi người phụ nữ trên thế giới có thể nhìn vào và tự cải thiện mình. Nàng trở về trong vòng tay của Ra-ma sau khi đã chứng minh một cách quyết liệt nhất. Đó chính là sự khẳng định cao nhất về phẩm chất của nàng trong sử thi.
Sức hấp dẫn của sử thi Ấn Độ một phần là ở vẻ đẹp huyền thoại vẫn lấp lánh tính cách con người. Nhưng với Xi-ta, vẻ đẹp huyền thoại và vẻ đẹp con người dường như hoàn toàn đồng nhất. Đó có lẽ là sự ngợi khen cao nhất về nàng.
Tuy vậy, hình ảnh lãng mạn về nàng, nỗi đau của nàng vẫn gợi lại những cảm xúc sâu sắc trong lòng độc giả. Nàng là biểu tượng của vẻ đẹp nhưng cũng là biểu tượng của nỗi đau mà một phụ nữ có thể trải qua. Tuy nhiên, tình yêu vẫn luôn là một phép màu làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn. Xi-ta là biểu tượng của sự hoàn hảo và tình yêu cao quý. Nhưng bi kịch của nàng cũng thể hiện những khó khăn mà phụ nữ phải đối mặt trong cuộc sống này.
Bầu không khí trong lành và tình yêu thương vô bờ bến từ những trang sử thi Ra-ma-ya-na phát ra chủ yếu là nhờ vào vẻ đẹp sâu thẳm của nhân vật nữ: nàng Xi-ta.