Cấu trúc
I. Bắt đầu
- Giới thiệu về Y Phương và bài thơ Nói với con.
- Trình bày vị trí và nội dung của đoạn được trích.
II. Phát triển
Tinh thần cao quý của dân tộc và niềm tin vào con cháu
a. Truyền thống dân tộc
- “Người đồng bào”- những người cùng chung quê hương, cùng dân tộc, “thương mến”- sự quan tâm yêu thương, che chở
- Đồng bào có lòng yêu nước mạnh mẽ
+ Nỗi buồn được thể hiện cụ thể thông qua chiều cao, ý chí được thể hiện qua khoảng cách => độc giả cảm nhận được những khó khăn trong cuộc sống của họ
⇒ Cuộc sống có thể khó khăn, nhưng tinh thần luôn mạnh mẽ, tầm nhìn luôn rộng lớn
- Đồng bào trung thành với tình đồng lòng
+ “Sống”- thể hiện lòng kiên cường, không sợ khó khăn
⇒ Mặc dù cuộc sống có thể khó khăn nhưng họ không từ bỏ, luôn trung thành với quê hương, gắn bó với quê hương để xây dựng cuộc sống.
- Phong cách sống mạnh mẽ đầy nghị lực
+ So sánh “như dòng sông như suối” : sức sống mạnh mẽ, đầy tình yêu
+ Dù “vượt qua thác đổ lên ghềnh” nhưng đồng bào vẫn không sợ khó khăn, luôn đầy tình yêu tự hào về quê hương
=> Thông qua những từ ngữ, biểu tượng, so sánh cụ thể, kết hợp với biện pháp ẩn dụ, lời cha đã khẳng định rằng người miền núi dù có gặp khó khăn nhưng vẫn sống mạnh mẽ, gắn bó với quê hương.
- Đồng bào tự hào về lòng tự trọng
+ “Đồng bào thô kệch nhưng trái tim không chịu nhỏ nên”- họ có thể thô lỗ, nói không hay, làm không khéo, nhưng bên trong họ không hề nhỏ bé, tầm thường
- Đồng bào khao khát xây dựng quê hương phồn thịnh
+ Đồng bào tự lực tự cường, tự mình xây dựng quê hương bằng trí tuệ và sức mạnh lao động
+ Họ đang xây dựng quê hương để có thể sánh ngang với các quốc gia hàng đầu trên thế giới
⇒ Cha đã truyền lại cho con niềm tự hào và hoài bão xây dựng quê hương, tiếp tục truyền thống đáng tự hào của dân tộc
b. Mong ước của cha đối với con cái
- Cha nhắc nhở con phải “bước ra khỏi nhà” khi trưởng thành, dù ở bất kỳ nơi nào, điều gì xảy ra cũng không được phép sống một cách bình thường, phải luôn giữ vững lòng yêu nước, ý chí của dân tộc để bước đi vững chắc
⇒ Đó cũng là lời nhắc nhở của cha, một người đi trước, nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay phải tin vào cuộc sống để xây dựng một quê hương giàu đẹp
III. Kết luận
- Khẳng định những giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ:
+ Hình thức thơ tự do, nhịp điệu hứng khởi, các hình ảnh thơ đẹp, sử dụng các biện pháp tu từ quen thuộc,…
+ Cha đưa con trở về gốc rễ, nhắc nhở con phải phát huy những phẩm chất cao quý của quê hương để bước đi trên con đường cuộc sống.
- Đoạn thơ với nội dung sâu sắc đã đóng góp vào thành công của toàn bộ bài thơ.
Bài mẫu
Y Phương là một nhà thơ dân tộc Tày, sinh ra ở Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Anh từng là lính chiến đấu trong cuộc chiến chống Mỹ trước khi trở thành nhà thơ. Thơ của Y Phương thường thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và sáng sủa, với cách tư duy giàu hình ảnh của người dân miền núi.
Bài thơ 'Nói với con' của Y Phương là một tác phẩm tuyệt vời, như một đóa hoa nghệ thuật thơm phức nở rộ giữa núi rừng biên giới phía Bắc.
Phần thứ hai của bài thơ này được mở đầu bằng câu:
'Người đồng mình thương lắm con ơi'
Ở đây, lời cha dành cho con ngọt ngào và chân thành: 'Người đồng mình' đề cập đến đồng bào của chúng ta, là bà con dân tộc Tày, Nùng,... sống trong 'nước non Cao Bằng', nơi có 'gạo trắng nước trong'. Chúng ta phải yêu thương 'người đồng mình', tự hào về họ và không bao giờ từ bỏ trước khó khăn. Điều này thể hiện qua cách sống mạnh mẽ, kiên cường như 'sông như suối' của họ.
Lời cha dặn con không chỉ là dạy bảo về đạo lý làm người mà còn khuyến khích con sống mạnh mẽ, kiên cường như 'sống trên đá không chê đá gập ghềnh', 'sống trong thung không chê thung nghèo đói'. Mọi lời dặn dò của cha đều được thể hiện qua những hình ảnh sinh động, như 'lên thác xuống ghềnh', để khích lệ con phải sống với tinh thần 'không lo cực nhọc'.
Bài thơ kết thúc bằng lời khích lệ con lên đường, không bao giờ sống tầm thường, sống 'nhỏ bé' trước mọi khó khăn. Y Phương đã truyền đạt một cách rất sâu sắc và chân thành thông điệp về lòng tự hào quê hương, sức mạnh tinh thần và lòng kiên cường vượt qua mọi thử thách của con người miền núi.