Phân tích phần Hai tâm trạng trong Chiến tranh và Hòa bình

Phân tích phần Hai tâm trạng trong Chiến tranh và Hòa bình của L. Tônxtôi

Bài viết mẫu về việc phân tích đoạn trích về Hai tâm trạng trong Chiến tranh và Hòa bình của L. Tônxtôi

Bài viết

Lep Nicôlaiêvits Tônxtôi (1828-1910) là một danh nhân văn hóa vĩ đại của Nga và thế giới. Ông là nguồn cảm hứng về tìm kiếm sự thật, với việc khám phá sự thật lịch sử và bản chất của tâm hồn Nga. Trong sự thật lịch sử, ông tái hiện các sự kiện trọng đại liên quan đến số phận cộng đồng, họa cảnh sinh động về đời sống xã hội. Tônxtôi đặt nhân dân như trung tâm, coi họ như những người tạo lịch sử, nguồn đạo đức và sức mạnh cộng đồng, thể hiện rõ trong các tác phẩm như Truyện Xôvaxtôpôn và Chiến tranh và hòa bình. Lênin cũng đã tôn vinh Tônxtôi như một gương sáng phản ánh cách mạng Nga'.

Tônxtôi có vẻ mô tả bản chất của tính cách Nga qua các nhân vật như Natasa, Cutudôp, Karataiep... (Chiến tranh và hòa bình). Đó là những đặc điểm tích cực, tâm hồn giản dị và 'trí tuệ của trái tim'...

Ngoài những bức tranh tuyệt vời về đời sống Nga, điểm độc đáo của tác phẩm Tônxtôi là sự liên kết mượt mà giữa sự phát triển xã hội và tâm lý con người. Tác phẩm đã đạt đến sự xuất sắc trong việc phân tích tâm lý, coi cuộc sống là một quá trình không ngừng chuyển động, và tâm hồn con người như một dòng sông, không ngừng chảy.

Chiến tranh và hòa bình, tác phẩm xuất sắc nhất của L. Tônxtôi, được vinh danh là 'kiệt tác của thế kỉ XIX' (Gorki). Nền văn hóa Nga được nhà văn ca tụng thông qua chủ đề chiến tranh, khen ngợi tinh thần anh hùng và khả năng của nhân dân quyết định vận mệnh đất nước, đồng thời lên án cuộc xâm lược của Napôlêông. Cuộc sống bình thường của quý tộc Nga và hành trình tìm kiếm chân lý của thanh niên tiến bộ là những hình ảnh chen lẻ trong tác phẩm. Đây là tác phẩm đỉnh cao của nghệ thuật miêu tả và phân tích tâm lý con người, được gọi là 'nghệ thuật biện chứng tâm hồn'.

Hai tâm trạng mô tả tâm lý của Andrây Bôncônxki, thanh niên quý tộc có tư tưởng tiến bộ. Từ trạng thái buồn bã, bi quan, chuyển sang yêu đời, tràn đầy tình yêu thương. Đây là biểu hiện tinh tế của tâm lý, thể hiện sự nghệ thuật xuất sắc của L. Tônxtôi. Để hiểu rõ đoạn trích này, cần tìm hiểu về nhân vật Andrây, Bôncônxki.

Andrây, một thanh niên quý tộc thông minh và sắc sảo, tìm kiếm sự chân thật và cao quý trong cuộc sống. Sự mâu thuẫn giữa ước mơ và hiện thực tạo nên xung đột nội tâm. Cuộc sống của chàng trở thành hành trình tìm kiếm câu trả lời về chân lý, hạnh phúc, và giá trị đạo đức. Tônxtôi, như chính Andrây, đối mặt với những vấn đề tầm cỡ dân tộc, thời đại, và nhân loại, là những vấn đề mà ông dành cả đời để tìm hiểu. Chạy trốn khỏi xã hội quý tộc giả tạo, Andrây tìm vinh quang cá nhân và chạm trán với cái chết. Chàng nhận ra rằng, vinh quang không đến từ việc mưu cầu lợi ích cá nhân, đặc biệt trong những cuộc chiến phi nghĩa như trận chiến năm 1805. Trở về nhà, Andrây phải chứng kiến cái chết đau lòng của vợ trẻ trong lúc sinh nở. Đau đớn, tuyệt vọng, tâm hồn chàng đóng kín, lạnh lùng, thờ ơ với cuộc sống.

Đoạn trích về Hai tâm trạng là giai đoạn quan trọng trong cuộc đời Andrây. Sự day dứt, suy tư, và sự thay đổi đột ngột trong tâm hồn chàng được thể hiện qua hình ảnh tượng trưng của cây sồi già.

Một cây sồi - hai tâm trạng

Trước mắt độc giả là hai bức tranh của một cây sồi trong khu rừng, tượng trưng cho hai tâm trạng khác nhau của Andrây. Bức tranh đầu tiên ánh sáng buồn bã, chán nản khi Andrây mới bắt đầu hành trình. Bức tranh thứ hai rực rỡ bởi tâm hồn mới của Andrây khi trở về. Khoảng thời gian giữa hai chuyến đi đặt nền tảng cho sự thay đổi đột ngột trong tâm lý nhân vật. Cây sồi là nhân chứng, phản ánh những biến đổi tinh tế trong tâm hồn với hai thời điểm này. Những sự thay đổi trong thiên nhiên là khúc quay của thế giới nội tâm, nơi sâu sắc, phức tạp và bí ẩn của con người.

Lần đầu Andrây gặp cây sồi là vào đầu mùa xuân. Mùa xuân làm cho mọi thứ trở nên tươi mới, nhưng cây sồi vẫn giữ vẻ già nua, xấu xí. Vẻ ngoại hình của cây phản ánh tâm trạng bên trong nó, thể hiện qua từ ngữ mô tả như Cau có, lầm lì, què quặt, khinh khỉnh. Cây sồi giữ vẻ già nua, nhưng cũng là nơi chứng kiến những tâm tư sâu thẳm của Andrây. Anđrây nhìn thấy sự cô đơn, già nua và tuyệt vọng trong cây sồi, nhưng cũng tìm thấy sự đồng cảm, chia sẻ và giãi bày. Nhà văn tạo hình hóa sự lạnh lùng, thờ ơ của Andrây bằng cách so sánh với rừng xuân đầy sức sống, làm nổi bật tình trạng tâm lý nội tâm.

Cảnh rừng xuân thứ hai rạng ngời, tràn ngập sức sống và mùi hương. Cây sồi, tâm điểm của tranh, vẫn toát lên vẻ cao quý, tráng lệ, tạo nên bức phong cảnh tuyệt vời. Tâm hồn Andrây hồi sinh bởi sự xuân tươi của cây sồi hùng vĩ trong rừng Nga. Cảm giác vui mừng và tươi mới của Andrây được kích thích bởi sức sống của cây sồi. Nỗi buồn, nghi ngờ và tuyệt vọng bị đẩy lùi bởi sức sống mạnh mẽ của mùa xuân và vẻ đẹp của tự nhiên.

Thiên nhiên là thước đo tâm hồn, Tônxtôi coi sự hòa nhập với nó là dấu hiệu của tâm hồn nhạy bén, tinh tế, và mạnh mẽ.

Bí mật của hai tâm trạng - phép biện chứng tâm hồn

Giải thích chuyển biến trong tâm hồn nhân vật Tôn.xtoi qua nghệ thuật miêu tả độc thoại nội tâm. Nó là ngôn ngữ thầm lặng, là lời nhân vật nói với chính mình, phản ánh mọi khía cạnh của tâm hồn. Độc thoại nội tâm không chỉ thể hiện suy nghĩ và cảm xúc, mà còn lưu chuyển tinh tế, phức tạp trong thế giới nội tâm. Cuộc sống nội tâm được thể hiện thông qua những dòng suy nghĩ sâu sắc, những giọt buồn và những mâu thuẫn. Độc thoại nội tâm là bức tranh của ký ức, tương lai và hiện tại. Nhà văn dùng độc thoại nội tâm để khám phá sâu sắc tâm lý con người, với những nguồn gốc và động lực ẩn sau suy tư và cảm xúc...

Kết thúc phần một, sau lời cây sồi già và đồng tình của Andrây, độc thoại nội tâm nảy lên: những ý tưởng mới, vô vọng nhưng dịu dàng, mang theo nỗi buồn sâu lắng (do những trải nghiệm đau đớn) nhưng nhẹ nhàng (khi đã trôi vào quá khứ). Một con người sống hết cuộc đời mà không còn hy vọng, không ưu tư, không ước mơ.

Kết thúc phần hai, những kí ức đẹp và ấn tượng nhất của cuộc đời Andrây tràn về tâm hồn chàng.

Chiến trường Auxterlitx với bầu trời cao lồng lộng

Cách đây bốn năm, năm 1805, Andrây tham gia trận Auxterlitx với ước mơ về danh vọng, mong muốn chiến công như Napôlêông - từ đại úy lên hoàng đế. Trận đánh lừng lẫy - trận Tulông làm ám ảnh tuổi trẻ Andrây. Trong trận chiến với quân Pháp tại Auxterlitx, chàng cầm cờ và bị trúng đạn ngã xuống. Chàng nhìn lên, thấy bầu trời cao xanh vô tận. Lúc ấy, chàng nhận ra vô nghĩa của việc tìm kiếm vinh quang qua chiến tranh. Bầu trời cao là nơi làm tỏa sáng và thức tỉnh tâm hồn chàng. Hình ảnh ấy luôn hiện về trong tâm trí và cảm xúc của Andrây, đặc biệt là khi cuộc đời chàng chuyển biến.

Khuôn mặt trách móc khi tắt thở. Sau khi thương tích tại Auxtetlitx, Andrây về nhà trong đêm giá lạnh, vừa sinh đứa con đầu lòng vừa mất vợ. Khuôn mặt vợ đầy trách móc. Andrây hối hận và đau buồn vì cái chết của vợ. Bi kịch chiến trường và gia đình đẩy Andrây vào tâm trạng chán chường, tuyệt vọng. Pie, người bạn thân, đến thăm và khuyên chàng sống vì người khác, quên đi nỗi đau cá nhân. Ký ức gần đây nhất trong tâm hồn chàng là về một người con gái xúc động, muốn bay lên với vầng trăng.

Mọi ký ức và tưởng tượng đó - những bài học đắng cay từ chiến trường, những ký ức đau lòng về vợ, sự chân thành của người bạn, vẻ đẹp tươi trẻ của cô gái mới quen - đã làm Anđrây tỉnh ngộ. Phút chuyển đổi tâm hồn được diễn đạt thông qua nhịp điệu hối hả, sôi động của câu văn. Tâm trạng sôi động, hăng hái, đầy ý chí hiện rõ qua những lời khẳng định mạnh mẽ: 'Không, cuộc đời chưa kết thúc ở tuổi ba mươi mốt'. Andrây đã nhận ra không thể chìm đắm hoàn toàn trong đau khổ, cần phải vượt qua cô đơn, sống không chỉ vì bản thân mình mà còn vì người khác. Dòng suy nghĩ thể hiện rõ và tư duy sáng tạo trong tâm trí công tước Andrây, một người chân thành, giàu ý chí. Tại thời điểm này, Andrây đã tìm ra câu trả lời cho câu hỏi suốt đời mình: Sống cho bản thân hay sống cho người khác? 'Hãy để cuộc sống của ta trải qua không chỉ vì chúng ta'. Câu trả lời đã làm cho chàng trở nên mạnh mẽ, đầy ý chí và niềm tin trên hành trình tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống; bởi vì chàng là người 'hiến dâng tâm hồn để trở thành người tốt nhất'. Nhân vật Andrây Bôncônxki mang đến một vẻ đẹp trí tuệ sâu sắc và tâm hồn cao cả vì lẽ đó.

Thông qua đoạn trích 'Hai tâm trạng', ta có thể cảm nhận được phong cách sáng tạo và độ cá tính của Tônxtôi. Bằng ngòi bút hiện thực, khả năng phân tích tâm lý tinh tế và sắc sảo, nhà văn miêu tả con người như họ đang tồn tại, tính cách con người được coi như một dòng sông, luân phiên và thay đổi không ngừng. Phương thức biện chứng tâm hồn được kích thích bởi những cảm xúc, suy nghĩ và trăn trở tâm hồn để đạt tới sự hoàn thiện bản thân. Để thâm nhập vào biện chứng tâm hồn, Tônxtôi sử dụng hai phương tiện nghệ thuật chính. Một là, sử dụng thiên nhiên để tạo ra cảnh đẹp, không gian, thời gian và không khí Nga, cũng như miêu tả diễn biến tinh tế tâm lý của nhân vật. Chiến tranh và hòa bình trở thành bức tranh thiên nhiên kinh điển trong văn chương thế giới để mô tả nội tâm: bầu trời Auxterlitx lồng lộng của Andrây Bôncônxki; đêm trăng ảo ở Ôtratnôiê của Natasa Rôxtôva; bầu trời tiếng nhạc đêm trước trận chiến của Pêchia Rôxtôp; ngôi sao Chổi sáng trên bầu trời Matxcơva của Pie Bêdukhôp; và hình ảnh cây sồi già mùa xuân của Anđrây. Những hình tượng thiên nhiên độc đáo này tượng trưng cho những giá trị cao cả, tốt lành, và vĩnh hằng mà các nhân vật khao khát. Hai là, nhà văn sử dụng ngôn ngữ miêu tả độc thoại nội tâm để thâm nhập và phản ánh tư duy và cảm xúc của nhân vật một cách chính xác, tinh tế, khiến nhân vật của Tônxtôi trở nên sâu sắc tâm lý và trí tuệ, một tác phẩm khó quên.

Xem thêm các bài văn mẫu, soạn bài khác trên Mytour

- Phân tích đoạn trích 'Đám tang lão Gô - ri - ô'
- Phân tích hiệu quả nhạc tính trong đoạn thơ sau: 'Dốc lên... cọp trêu người'