Buzz
Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong Đây thôn Vĩ Dạ từ góc nhìn chọn lọc nhất
Hàn Mặc Tử nổi bật như một vì sao lấp lánh trên bầu trời thơ ca Việt Nam. Thơ của ông không chỉ thể hiện tình yêu và trí tuệ đối với cuộc sống trần thế mà còn hướng tới những cõi thần tiên. Bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ được coi là kiệt tác của Hàn Mặc Tử, thể hiện tình yêu đơn phương trong sáng và mộng mơ. Dù chỉ có 3 khổ thơ và 12 câu, bài thơ vẫn đầy ấn tượng về vẻ đẹp Huế và sự sáng tạo trong thơ.
Có ai từng mê đắm ánh trăng như Hàn Mặc Tử?
“Ánh trăng lấp lánh trên cành liễu,”
- “Chờ gió đông đến để đung đưa nhẹ nhàng…”
(“Xao xuyến”)
Nhà thơ nhắc đến con đò, dòng sông trăng tạo nên một không gian thơ mộng và huyền bí. Thơ của Hàn Mặc Tử luôn ngập tràn ánh trăng, phản ánh tình yêu sâu sắc với cuộc sống, giữa thực tại và mộng mơ. Ông là một trong những tác giả nổi bật của phong trào Thơ mới (1932-1941), để lại hàng trăm bài thơ và đoạn thơ đầy cảm xúc, với hình ảnh bí ẩn và dữ dội. Hàn Mặc Tử đặc biệt nổi bật trong việc viết về mùa xuân và thiếu nữ Huế (“Mùa xuân chín”), cũng như về vẻ đẹp và thơ ca của Huế (“Đây thôn Vĩ Dạ”).
Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” nằm trong tập “Thơ điên” xuất bản năm 1940, sau khi tác giả qua đời. Bài thơ diễn tả một cách tuyệt vời vẻ đẹp của xứ Huế, thiên nhiên và con người nơi đây, đặc biệt là những cô gái duyên dáng và đằm thắm. Đây là một tình yêu nồng nàn và thơ mộng, tỏa sáng trong ánh sáng huyền bí. Đoạn thơ thể hiện nỗi nhớ và khao khát hạnh phúc của nhà thơ trong mối tình đầy cảm xúc với cảnh sắc và con người Vĩ Dạ.
Câu mở đầu “ngọt ngào” như một lời mời gọi, vừa tươi vui hân hoan, vừa nhẹ nhàng trách móc người thương vì sự chờ đợi. Giọng thơ dịu dàng, ấm áp: “Sao anh không về thăm thôn Vĩ?”. Cảnh xưa và người xưa hiện lên trong những vần thơ đẹp đẽ với nỗi nhớ. Ký ức sống dậy trong hồn thơ, hòa quyện với cảnh sắc miệt vườn và con người Huế mộng mơ:
Tác phẩm dường như là một lời trách móc nhẹ nhàng và cũng là một thông điệp ngọt ngào từ nhân vật trữ tình, đang trong tâm trạng hoài niệm và nhớ nhung:
Tại sao anh không trở về thăm thôn Vĩ?
Nhìn ánh nắng mới lên trên hàng cau,
Vườn nhà ai xanh mướt như ngọc
Lá trúc che phủ khuôn mặt chữ điền?
Mỗi mối tình thường gắn liền với một không gian và thời gian cụ thể, tương tự, các hình ảnh của nhân vật trữ tình trong bài thơ này gắn liền với khu vườn và con người Vĩ Dạ, tất cả là những kỷ niệm khó phai. Nếu có dịp, hãy đến thôn Vĩ vào một sáng sớm tại bờ sông Hương yên bình và thơ mộng, chỉ cách trung tâm Huế khoảng một giờ đi bộ. Từ xa xưa, thôn Vĩ Dạ đã nổi tiếng với hàng cây xanh mướt và những biệt thự nhỏ xinh, rợp bóng cây lá. Thôn Vĩ Dạ cũng nổi tiếng như sông Hương, núi Ngự, chùa Thiên Mụ... của xứ Huế, vì vậy không lạ khi nhiều văn nghệ sĩ như Nguyễn Bính, Bích Khuê, Nguyễn Tuân... đều dành cảm xúc cho bài thơ này.
Sáng sớm, ánh nắng mới chiếu sáng trên những tàu cau còn ướt sương đêm. Du khách sẽ thấy hàng cau đầu tiên vì nó thường cao hơn các cây xung quanh. Đất Vĩ Dạ màu mỡ, được chăm sóc kỹ lưỡng; quả thực, cây cối ở đây xanh mướt và sạch sẽ như được quét dọn, cắt tỉa cẩn thận.
Lá trúc che phủ khuôn mặt chữ điền?
Đây là một sự sáng tạo độc đáo. “Khuôn mặt chữ điền” gợi hình ảnh của những người với khuôn mặt vuông vức, cơ thể mạnh mẽ. Tuy nhiên, khi hình ảnh này được đặt trong câu thơ: “Lá tre che mặt chữ điền”, ấn tượng nổi bật là sự hòa hợp, gắn bó giữa con người với mảnh vườn quê. Câu thơ cũng thể hiện thành công một nét đáng nhớ; thôn Vĩ hữu tình với phong cảnh tươi tốt và con người tràn đầy sức sống.
Tiếp nối cảm xúc từ khổ thơ đầu, khổ thơ thứ hai như là một bức tranh sống động về cảnh sắc xứ Huế, đồng thời cũng thể hiện sâu sắc nỗi lòng nhớ nhung của nhà thơ.
Gió lướt qua từng cánh đồng, mây trôi theo đường mây,
Dòng nước lững lờ, hoa bắp bay lất phất;
Có chiếc thuyền đậu ở bến sông ánh trăng,
Có chở ánh trăng về kịp tối nay không?
Nhịp điệu uyển chuyển và nhẹ nhàng của Huế được thể hiện rõ nét: gió và mây bay lững lờ, dòng sông Hương chảy êm ả, và những bông hoa ngô đồng khẽ lay động trong gió. Khác với khổ thơ đầu, khổ thơ thứ hai vẽ nên một không gian mơ mộng, ngập tràn ánh trăng. Nhà thơ không chỉ mô tả cảnh vật mà còn truyền tải cảm xúc sâu lắng của mình: giữa thực tại và mộng tưởng, ranh giới trở nên mờ nhạt và thế giới tâm linh chiếm ưu thế. Trong mộng mơ ấy, câu hỏi “Thuyền ai đậu bến sông Trăng đó – Có chở trăng về kịp tối nay?” phản ánh sự khao khát và nỗi buồn của nhà thơ, gợi mở một tình yêu dịu dàng, kín đáo nhưng sâu lắng. Những cảm xúc này được nhấn mạnh trong khổ thơ cuối.
Mơ khách lạ đường xa, khách lạ đường xa
Áo em trắng quá, không nhận ra
Sương khói mờ ảo che nhân ảnh
Ai biết tình yêu có đậm sâu không?
Quả thật, Huế nổi tiếng với mưa nhiều và sương khói dày đặc. Điều này có thể giải thích cho sự hiện diện của các yếu tố tả thực như “hàng cau”, “lá trúc” và “hoa bắp” trong những khổ thơ trước. Sương trắng và áo anh cũng trắng, nên việc chỉ nhìn thấy bóng người (nhân ảnh) không có gì đáng ngạc nhiên. Tuy nhiên, Hàn Mặc Tử là một nhà thơ lãng mạn thực sự, và ông dùng tâm tư để tạo ra sự bâng khuâng cho người đọc: Người phụ nữ Huế vừa đẹp vừa kín đáo, nhưng tình yêu thì mơ hồ như sương khói xứ Huế. Tác giả có vẻ như cảm thấy thất vọng trước tình yêu đơn phương lấp lánh và hay thay đổi. Hàn Mặc Tử là một người tài hoa, luôn tìm kiếm tình yêu, nhưng căn bệnh phong đã ngăn cản ông có một tình yêu trọn vẹn.
Nhà thơ đã trải qua nhiều giai đoạn cô đơn, từ sống một mình trên con thuyền nhỏ không bến bờ, đến sống trên núi ven thành phố, và cuối cùng là nằm bơ vơ trong nhà thương Tuy Hòa chờ đợi cái chết. Sự đồng cảm với sự hờn dỗi và những lời trách móc từ một nhà thơ đa tài nhưng kém may mắn là điều dễ hiểu. Để hiểu và yêu thích người Vĩ Dạ, bạn cần phải hiểu sâu sắc về người Huế. Tình yêu và vẻ đẹp của Huế đã được nhà thơ ca ngợi một cách đầy tự hào.
Hàn Mặc Tử để lại cho đời một bài thơ tình tuyệt vời, nơi cảnh sắc và con người, mộng mơ và thực tế, nồng nàn và buồn bã, tất cả hòa quyện trong ba khổ thơ bảy chữ với những câu văn hoàn chỉnh. Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” không chỉ thể hiện tâm trạng của nhân vật trữ tình mà còn gợi lên sự cảm thông và thấu hiểu. Màu xanh ngọc của vườn, con thuyền trên sông trăng và màu trắng của áo em dẫn dắt tâm hồn tôi trở về miền khói lửa của thôn Vĩ Dạ đã xa.
Trên đây, Mytour đã giới thiệu tới bạn đọc nội dung phân tích tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ”. Mời các bạn tham khảo thêm!
