Khám phá tâm trạng của nhân vật ông Hai khi nghe tin làng theo giặc
Kim Lân từng chia sẻ: “Viết văn, trước tiên tôi viết cho mình, cho những mơ ước, gửi gắm của chính mình. Sau nữa, đó là những lời bộc bạch, tâm sự với bạn đọc những điều đang nhức nhối, đang thôi thúc.” Dù không có nhiều nghiên cứu văn chương hay tuyên ngôn lớn lao, Kim Lân qua tự bạch đã bộc lộ quan điểm sâu sắc trong sáng tác. Những thông điệp ấy, cùng với sự truyền thụ từ trường bồi dưỡng viết văn, thể hiện tâm huyết của ông gửi đến các nhà văn trẻ về việc khai thác vùng thẩm mỹ nông thôn với truyền thống nhân văn. Truyện ngắn 'Làng', sáng tác năm 1948 khi Kim Lân làm việc tại Hội Văn nghệ Việt Nam, đã khiến nhà văn Nguyễn Khải phải thốt lên: “Đó là thần viết, thần mượn tay người để viết nên những trang sách bất hủ.” Quả thật, trong tác phẩm này, ông đã xây dựng hình ảnh ông Hai, một người yêu nước sâu sắc, và cảm nhận nỗi đau, tủi nhục khi biết tin làng Chợ Dầu theo giặc.
Ngôi làng của người nông dân có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đó là mái ấm chung của gia đình, họ mạc, nơi gắn bó với người dân từ đời này qua đời khác. Làng là gia đình, quê hương, cội nguồn và biểu tượng của đất nước. Ông Hai, với lòng yêu quê hương, yêu đất nước sâu đậm, không chịu đi sơ tán vì ông nghĩ: 'Mình sinh ra ở đây từ nhỏ, giờ gặp lúc khó khăn lại bỏ đi thì còn ra sao nữa.' Sau khi được các cán bộ giải thích rằng tham gia kháng chiến cũng là cách mạng, ông mới đồng ý.
Những ngày đầu tại nơi mới, khi chưa có công việc, ông cảm thấy nỗi nhớ quê hương ngày càng mãnh liệt. Ông nhớ về những ngày sống với bà con, cảm giác như trẻ lại. Tuy nhiên, gia đình ông phải sống trong căn nhà không thoải mái, khiến ông cảm thấy ngột ngạt. Niềm vui lớn nhất của ông là mỗi ngày được xem tin chiến thắng của quê hương, đặc biệt là khi nghe tin làng Chợ Dầu đánh bại quân Tây. Ông cảm thấy hạnh phúc tột độ, và khi nghe nhiều tin thắng lợi từ mọi người, ông cảm giác như lòng mình tràn ngập niềm vui, và mọi thứ xung quanh bỗng trở nên tươi đẹp hơn.
Trên đường về, trong không khí vui vẻ, nhà văn Kim Lân đã khéo léo đưa vào một tình huống kịch tính thứ hai khi ông Hai gặp những người phụ nữ di cư từ Gia Lâm. Ông tưởng sẽ nhận thêm tin vui, nhưng đột ngột nhận được tin cả làng Chợ Dầu theo Tây. Tin này khiến ông mất hết niềm vui và tự hào, làm ông cảm thấy tủi nhục và đau đớn. Cổ họng ông nghẹn đắng, cơ thể tê dại, và ông cảm thấy xấu hổ và bối rối. Ông vờ như không để ý để tránh gặp những người phụ nữ đó, nhưng lời họ như những nhát dao làm tim ông đau nhói. Trên đường về, ông chỉ biết cúi gằm mặt, không dám nhìn ai. Về đến nhà, ông ngã vật ra sàn, nước mắt tràn đẫm, giận dữ chửi bới nhưng lại thấy những lời chửi của mình thật vô lý. Ông tìm kiếm người có thể phản bội nhưng không thấy ai, chỉ có thằng chánh Bêu làm ông cảm thấy hoang mang và nghi ngờ. Tác giả đã miêu tả rõ ràng sự sửng sốt, đau khổ, và giận dữ của ông Hai khi nhận tin làng theo giặc, cho thấy trí tuệ phong phú và khả năng phân tích sâu sắc của Kim Lân.
Trong những ngày sau, gia đình ông Hai sống trong tâm trạng u ám, lo lắng và hoang mang. Họ sợ bị xa lánh và kỳ thị, không biết phải làm gì. Ông Hai không ăn ngon, ngủ không yên, luôn ướt gối và sống trong sự nhục nhã. Ông cảm thấy xấu hổ đến mức không dám ra ngoài. Cuối cùng, bà chủ nhà bóng gió đuổi gia đình ông chỉ vì họ là người làng theo Tây. Gia đình ông phải đối mặt với tình trạng căng thẳng và khó khăn, bị đuổi như hủi. Ông Hai nghĩ đến việc ở lại làng nhưng cuối cùng quyết định về làng, từ bỏ cách mạng và cụ Hồ, chấp nhận số phận làm nô lệ. Ông đã hy sinh tình cảm với làng để theo kháng chiến và cụ Hồ, thể hiện sự hy sinh cho Tổ quốc. Trong lúc tuyệt vọng, ông chỉ còn biết bày tỏ nỗi lòng qua những lời tâm sự với con trai.
Dù nỗi buồn đã giảm bớt, ông Hai vẫn không thể quên cảm giác tuyệt vọng. Nhà văn Kim Lân đã giới thiệu một nhân vật mới: ông chủ tịch xã đến khu vực để cải chính tin đồn, việc này rất kịp thời và làm dịu nỗi buồn của người dân Chợ Dầu. Ông Hai vui mừng khi biết tin đồn không chính xác, mặc dù nhà ông đã bị Tây đốt sạch. Ông vẫn khoe tin vui này với thái độ vui sướng, không chút hối tiếc. Ông cố gắng chứng minh rằng làng Chợ Dầu vẫn gắn bó với kháng chiến. Hành động của ông Hai, mặc dù có vẻ vô lý, nhưng thể hiện lòng yêu nước sâu sắc và sự hy sinh cho Tổ quốc, cho kháng chiến. Ông cảm thấy tình yêu dân tộc và cách mạng của mình càng sâu đậm hơn.
Sự khắc họa tâm trạng nhân vật ông Hai một cách sâu sắc chính là điểm nhấn quan trọng nhất của câu chuyện 'Làng'. Nhà văn Kim Lân đã chứng tỏ khả năng xuất sắc trong việc khai thác tâm lý nhân vật, từ đó tạo nên một bức chân dung đầy sức sống và cảm xúc của người nông dân Việt Nam hiền lành và chất phác.
Mong rằng bài viết của Mytour đã mang đến cho quý độc giả những thông tin giá trị. Xin chân thành cảm ơn!